2 lutego Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie śródokresowego przeglądu Europejskiej Strategii Ochrony Różnorodności Biologicznej. Przyjęty tekst w polskiej wersji językowej na:

www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P8-TA-2016-0034+0+DOC+XML+V0//PL

Parlament w rezolucji sprzeciwił się ewentualnej zmianie dyrektyw środowiskowych, „gdyż zagroziłoby to wdrażaniu strategii ochrony różnorodności biologicznej, spowodowałoby przeciągający się okres braku pewności prawa oraz ryzyko, że w efekcie dojdzie do osłabienia ochrony prawnej i finansowania, a także byłoby niekorzystne dla przyrody, ludzi i działalności gospodarczej”; podkreśla w związku z tym, że trwająca w ramach Fitness Check kontrola dyrektyw środowiskowych powinna koncentrować się na ulepszeniu wdrażania. Parlament stwierdził, iż „jest przekonany, że wszelkie trudności w osiągnięciu celów dyrektyw środowiskowych i strategii ochrony różnorodności biologicznej ogólnie nie leżą w przepisach, lecz przede wszystkim w ich niepełnym, niejednolitym i nieodpowiednim wdrożeniu, egzekwowaniu i włączeniu do innych obszarów polityki”. Te stwierdzenia to nawiązanie do procesu tzw. sprawdzenia żywotności (Fitness Check), któremu podlega obecnie dyrektywa ptasia i siedliskowa – parlament wyraźnie sprzeciwił się tu wyrażanym przez niektóre środowiska poglądom, że te dyrektywy powinny być zmodyfikowane.

Parlament zauważył w rezolucji, że ponad 500 tys. obywateli UE wypowiedziało się niedawno, w konsultacjach społecznych przeprowadzonych w ramach tzw. „Fitness Check” dyrektyw przyrodniczych, za wzmocnieniem wdrażania dyrektyw przyrodniczych i wzmożeniem wysiłków na rzecz ochrony przyrody UE w ramach dobrze służącego tej ochronie europejskiego prawa środowiskowego. Parlament „wezwał przywódców UE do wysłuchania pół miliona obywateli, którzy apelują o przestrzeganie i lepsze wdrożenie naszych solidnych przepisów dotyczących ochrony środowiska naturalnego”. Podkreślił także europejskie badania opinii społecznej, z którego wynikało, że 80% Europejczyków uważa skutki utraty różnorodności biologicznej za poważne. Zauważył, że 65 % obywateli UE mieszka w obrębie 5 km od obszaru Natura 2000, a 98 % w obrębie 20 km, co sugeruje, że obszary te mogą potencjalnie pomóc poszerzyć wiedzę na temat różnorodności biologicznej oraz zapewniać usługi ekosystemowe przyczyniające się do dobrostanu znacznej części populacji UE.

W treści rezolucji Europarlament podkreślił niedostateczną skuteczność ochrony przyrody w UE, w tym przede wszystkim do postępującej degradacji i fragmentacji siedlisk, zwracając uwagę że „cel 2010” powstrzymania utraty różnorodności biologicznej nie został osiągnięty, a „cel 2020 nie zostanie osiągnięte bez poważnych dodatkowych działań”, podkreślając jednocześnie, iż „dowody naukowe wskazują, iż środowisko naturalne Europy byłoby w znacznie gorszym stanie bez pozytywnego wpływu unijnej dyrektywy ptasiej i dyrektywy siedliskowej”. W szczegółowych punktach Parlament odniósł się do środowiska morskiego, ochrony różnorodności biologicznej w rolnictwie i leśnictwie, możliwości wykorzystania podejścia ekosystemowego do łagodzenia skutków zmian klimatu, negatywnych skutków gospodarczych niszczenia przyrody. Stwierdził m. in, że:

  • Gospodarcza wartość różnorodności biologicznej powinna znaleźć odzwierciedlenie we wskaźnikach stanowiących podstawę procesu decyzyjnego, nie prowadząc do utowarowienia różnorodności biologicznej;
  • UE powinna ograniczyć swój wpływu na różnorodność biologiczną na świecie;
  • Pełne wdrożenie, egzekwowanie i odpowiednie finansowanie dyrektyw środowiskowych jest niezbędnym warunkiem zapewnienia udanej realizacji całej strategii;
  • Komisja Europejska powinna poprawić i wzmocnić wytyczne ułatwiające pełne wdrożenie i egzekwowanie dyrektyw zgodnie z obowiązującym orzecznictwem;
  • Potrzebne jest pilne dokończenie procesu wyznaczania lądowych i morskich obszarów Natura 2000 i sporządzenie planów ich zarządzania;
  • Potrzebne jest unijne współfinansowanie zarządzania obszarami Natura 2000, które powinno być uzupełnieniem funduszy wspierających rozwój obszarów wiejskich i rybołówstwa, funduszy strukturalnych, a także funduszy udostępnianych przez państwa członkowskie;
  • Należy usprawnić przestrzeganie i egzekwowanie prawa środowiskowego UE, na przykład przez stosowanie proporcjonalnych, skutecznych i odstraszających sankcji;
  • Potrzeba strategii europejskich korytarzy ekologicznych dla gatunków docelowych, a także ambitniejszego odtwarzania ekosystemów;
  • Mimo instrumentów WPR, dotychczas nie nastąpiła wymierna poprawa stanu różnorodności biologicznej w rolnictwie, choć może jest jeszcze na to za wcześnie;
  • Konieczne jest szybkie i prawidłowe wprowadzenie opartego na ekosystemie zarządzania rybołówstwem celem urzeczywistnienia zasady maksymalnego podtrzymywalnego połowu;
  • Dyrektywy środowiskowe stanowią kamień milowy w polityce dotyczącej środowiska naturalnego nie tylko w obrębie UE, ale również w wymiarze międzynarodowym; dzięki zwięzłej, spójnej i harmonijnej formie dyrektywy środowiskowe można uznać w pewnym sensie za inteligentne regulacje avant la lettre.