ogrodek chwastowFlora Polski składa się z około 2300 gatunków roślin naczyniowych. Jednym z jej elementów są rośliny potocznie określane mianem chwastów. Mijane przy drodze, kojarzące się z latem, ubarwiające kolorowymi plamami falujące łany zboża. Odwieczni towarzysze człowieka.

 

Są one zarówno związane z poszczególnymi formami gospodarki rolniczej jak i terenami w inny sposób zniekształconymi przez działalność człowieka. Wśród nich główną rolę odgrywają właśnie rośliny, które przywędrowały do nas wraz z masowym osadnictwem i wędrówkami człowieka częstymi w okresie przed XV wiekiem. Przybywały na różne sposoby, zarówno jako domieszka z roślinami uprawnymi jak i przypadkiem. Część z roślin aktualnie uznawanych za niepotrzebne, stanowiło niegdyś pierwsze rośliny jadalne.

 

Wszystkim nam obraz polskiej wsi kojarzy się z mozaiką różnych upraw urozmaiconych różnymi gatunkami kolorowych kwiatów. Ten charakterystyczny obraz może jednak niedługo należeć do przeszłości. Już teraz nieustanne dążenie do zwiększenia produkcyjności pól oraz poprawiania wydajności ekonomicznej przyczyniło się do praktycznego wytępienia znacznej ilości gatunków chwastów w Europie Zachodniej. W Polsce sytuacja przedstawia się o wiele lepiej, jednak już teraz z naszej rodzimej flory znikły gatunki niegdyś związane z uprawami lnu. Są to: lnicznik właściwy, lnicznik siewny, kanianka lnowa i stokłosa polna. Rośliny te stanowią pierwsze ofiary walki człowieka o coraz większy zysk.
Niedługo ten sam los podzielić może kolejnych kilkanaście gatunków, zależnych od ekstensywnej gospodarki człowieka i siedlisk, które on sam stworzył.

 

Mając na celu między innymi utrzymanie różnorodności gatunkowej i zachowanie od wyginięcia tych roślin Klub Przyrodników przed kilku laty rozpoczął realizacje projektu ich ochrony. W ramach Programu Ochrony Chwastów i Starych Odmian Drzew Owocowych (finansowanego ze środków GEF, Ekofunduszu oraz własnych) założona została Uprawa Zachowawcza dla kilkunastu gatunków chwastów charakterystycznych dla różnych typów upraw. W celu promocji tych roślin jako ozdobnych kwiatów w naturalistycznych ogrodach oraz dla celów edukacyjnych zostały one również zgromadzone w Ogródku Botanicznym znajdującym się w bezpośrednim sąsiedztwie Muzeum Łąki w Owczarach.

Aktualnie w naszym posiadaniu znajdują się między innymi:

Agrostemma githago - Kąkol polny
Nigella arvensis - Czarnuszka polna
Consolida regalis - Ostróżeczka polna
Papaver rhoeas - Mak polny
Papaver argemone - Mak piaskowy
Papaver dubium - Mak wątpliwy
Anagallis arvensis - Kurzyślad polny
Anthemis arvensis - Rumian polny
Chamomilla recutita - Rumianek pospolity
Centaurea cyanus - Chaber bławatek
Viola arvensis - Fiołek polny
Lathyrus tuberosus - Groszek bulwiasty
Fumaria officinalis - Dymnica pospolita
Fumaria vailanthii - Dymnica drobnokwiatkowa
Myosurus minimus - Mysiurek drobny
Camelina sativa - Lnicznik siewny
Adonis aestivalis - Miłek letni
Viola tricolor - Fiołek trójbarwny (bratek dziki)
Spergula arvensis - Sporek polny

Mieszanki nasion tych i innych chwastów, do wsiania w swoim ogródku można zakupić w naszym sklepie internetowym lub pisząc na adres owczary[at]kp.org.pl.

W dalszym ciągu poszukujemy kolejnych kilkunastu, coraz bardziej zagrożonych gatunków, są to między innymi:

Adonis flammea - Miłek szkarłatny
Ranunculus arvensis - Jaskier polny
Caucalis platycarpos - Włóczydło polne
Bupleurum rotundifolium - Przewiercień okrągłolistny
Scandix pecten-veneris - Czechrzyca grzebieniasta
Anagallis foemina - Kurzyślad błękitny
Kickia elatine - Lnica oszczepowata
Kickia spuria - Lnica zgiętoostrogowa
Fumaria schleicheri - Dymnica różowa
Aphanes microcarpa - Skrytek drobnoowockowy
Spergularia segetalis - Muchotrzew zbożowy
Gagea arvensis - Złoć polna