16 lutego 2022 r. Forest Srewardship Council (FSC Intenational) zakomunikowało, że rozwiązuje Grupę Opracowującą Standard FSC dla Polski. 10-osobowa grupa, w skład której wchodzili 3 przedstawiciele izby ekonomicznej, 3 przedstawiciele izby społecznej, 3 przyrodnicy i zaliczony do Izby Przyrodniczej przedstawiciel Lasów Państwowych, miała opracować nowelizację Krajowego Standardu Gospodarki Leśnej FSC, co jest konieczne w związku z dokonanymi zmianami ramowych  kryteriów i wskaźników międzynarodowych. Grupa pracowała 4 lata i odbyła w tym czasie 39 spotkań i 15 dyskusji online, ale ostatecznie nie udało się jej uzgodnić treści standardu. Przyjęte zasady pracy wymagały do tego consensusu wszystkich izb (społecznej, ekonomicznej i przyrodniczej).

Najbliższy finału był 2 Projekt Standardu Gospodarki Leśnej dla Polski, podawany konsultacjom społecznym od lipca do września 2021. Już w tym projekcie zasygnalizowano jednak punkty, co do których grupie nie udało się osiągnąć wymaganego consensusu. Projekt ten nie był więc autoryzowany przez grupę roboczą,  a tylko przez FSC International. Kluczowe niezgodności dotyczyły:

• Żądania Lasów Państwowych, żeby w nowym standardzie znieść obowiązujący obecnie wymóg pozostawiania co najmniej 5% użytkowanego rębnie drzewostanu, na co nie zgadzali się pozostali członkowie Izby Przyrodniczej;
• Zapisania minimalnego udziału w certyfikowanych lasach tzw. ekosystemów referencyjnych, tj.  drzewostanów pozostawionych bez użytkowania (od lat 90-tych XX w. do 2013 r. certyfikowano większość RDLP Lasów Państwowych używając prowizorycznych standardów z wymogiem 5%, jednak w 2013 r. FSC International narzuciło standard nie zawierający żadnego wymogu procentowego, co spowodowało protest polskich organizacji przyrodniczych i np. wycofanie poparcia Klubu Przyrodnikow dla certyfikacji w systemie FSC). Większość członków Izby Przyrodniczej chciała przywrócenia tego progu, co najmniej na poziomie 3% powierzchni leśnej nadleśnictwa i 5% powierzchni leśnej RDLP, przedstawiciel LP nie był skłonny uzgodnić żadnych progów ilościowych;
• Żądania Lasów Państwowych, żeby dopuścić w skali nadleśnictwa pozyskanie drewna przekraczając przyrost i by dopuścić krótszy nawrót cięć (4 lata zamiast obecnie obowiązujących 5 lat), na co nie zgadzali się pozostali członkowie Izby Przyrodniczej.

Szczegółowy opis tych niezgodności znajduje się w konsultowanym projekcie.

FSC zamierza teraz opracować standard wg tzw. procedury alternatywnej, jako tzw. Przejściowy Standard Krajowy. FSC zapowiada, że w lutym lub marcu 2022 r. utworzy w tym celu nową grupę, tzw. Techniczną Grupę Roboczą (najprawdopodobniej korzystając z przedstawicieli obecnych na polskim rynku firm audytujących), której powierzy dokończenie prac w ciągu ok. 6-9 miesięcy. Projekt nr 2 Standardu zostanie wykorzystany jako początkowy projekt tego procesu. Techniczna Grupa Robocza zapozna się również z uwagami z wrześniowych konsultacji (dotychczasowa grupa nie analizowała całości tych uwag). Przeprowadzone zostaną jeszcze jedne konsultacje publiczne.

Informacja na stronach FSC Polska.

Forest Stewardship Council jest międzynarodową niezależną organizacją, zarządzającą systemem dobrowolnej certyfikacji gospodarki leśnej. Krajowe Standardy Gospodarki Leśnej FSC są podstawą przyznawania certyfikatów FSC. W Polsce certyfikaty takie posiada obecnie większość RDLP Lasów Państwowych z wyjątkiem RDLP Krosno,   RDLP Łódź i RDLP Białystok (w którym certyfikowana jest tylko grupa nadleśnictw bez trzech nadleśnictw w Puszczy Białowieskiej), a także LZD w Siemianicach. Certyfikat FSC powinien być potwierdzeniem, że gospodarka leśna jest prowadzona w sposób chroniący wartości ekologiczne, odpowiedzialny społecznie i sensowny ekonomicznie. Certyfikat FSC jest generalnie ceniony wyżej od innych certyfikatów leśnych, np. PEFC, choć często podnoszone jest, że w ostatnich latach i on ulega dewaluacji. Klub Przyrodników do 2014 r. wspierał certyfikację lasów w systemie FSC, ale wskutek tej dewaluacji, w grudniu 2014 r. uznaliśmy i ogłosiliśmy, ze Znak FSC nie będzie też już dla nas dłużej gwarancją odpowiedzialnego leśnictwa. Mimo to wspieraliśmy obecny proces rewizji polskiego standardu i współuczestniczyliśmy w nim, mając nadzieję że FSC wykorzysta go do odtworzenia swojego autorytetu.

25 stycznia 2022 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę wyrażającą zgodę na przekazanie Komisji Europejskiej listy zmian w sieci obszarów siedliskowych Natura 2000. O projekcie tych zmian sporządzonym przez GDOŚ informowaliśmy w Wiadomości KP z  4 września 2021 r.

Powstaną cztery nowe obszary: Bledzew i Różanki (odcinki leśnych pasów pożarowych porośnięte wrzosem, lubuskie), Kościół w Sławkowie (kolonia nietoperzy, śląskie), Dolina Białej Przemszy (przekształcenie obecnego obszaru 2 ha Torfowisko Sosnowiec-Bory w złożony z pięciu części, 1400-hektarowy obszar o nowej nazwie; wbrew nazwie obejmujący nie tylko odcinki doliny Białej Przemszy, ale także – jak oddzielne enklawy – piaskownie z wykształcającą się w nich roślinnością mechowiskową).  

30 istniejących obszarów będzie powiększonych. Część tych powiększeń to drobne korekty granic, ale część jest bardzo istotna. M. in. do obszaru Czarna Orawa w Małopolsce dodane zostają cenne, a dotąd niechronione dodane torfowiska alkaliczne na Orawie. O prawie 260 ha łąk będzie powiększony obszar Dzika Orlica w dolnosląskiem. Kamieńce w dolinie Kamienicy Nawojowskiej w Małopolsce znajdą się w granicach obszarów Nawojowa i Łabowa. Obszar Dolina Debrzynki (obecnie wielkopolskie) zostanie uzupełniony o 300 ha po pomorskiej stronie doliny (m. in. cenne torfowiska alkaliczne).  Obszar Jezioro Wicko i Modelskie Wydmy będzie powiększony o ok. 260 ha przyległych borów bagiennych oraz estuarium. Do Ostoi Kozubowskiej dodane zostaną ciepłolubne zarośla wisienki stepowej w Młodzawach. O 900 ha będzie powiększony obszar Ławica Słupska na Bałtyku.

Osiem obszarów będzie zmniejszonych, w wyniku korekty granic. Największe zmniejszenia dotyczyłyby obszarów Dolina Dolnej Kwisy (ok. 86 ha), Rudniańskie Modraszki - Kajasówka (ok. 22 ha), Ostoja Kozubowska (75 ha); w pozostałych przypadkach są to korekty o maksymalnie kilka ha.

Łącznie powierzchnia obszarów siedliskowych Natura 2000 wzrośnie o 4645 ha

Zmiany wynikają z wszczętego przez Komisję Europejską postępowania przeciwnaruszneiowego o niewystarczające wyznaczenie siedliskowych obszarów Natura 2000  przez Polskę. Aktualne rozszerzenie sieci nie załatwia jednak wszystkich problemów; nie realizuje też w pełni obietnic, które Polska już złożyła, uznając w 2019 r. zasadność niektórych zarzutów.

Rząd wyraźnie chce uniknąć włączenia do sieci rozległych wrzosowisk na poligonie w Wędrzynie, dobrze utrzymujących się tam na czynnym poligonie wojskowym. Zamiast nich, do wypełnienia wytkniętej przez KE luki w reprezentacji wrzosowisk w lubuskiem, zaproponował tylko dwa obszary będące kilkukilometrowymi odcinkami porośniętych wrzosem leśnych pasów przeciwpożarowych w Puszczy Barlineckiej (Różanki)  i Skwierzyńskiej (Bledzew).

Powiększając obszar Jezioro Wicko i Modelskie Wydmy PLH320068, nie włączono pasa wydm w kierunku zachodnim od obecnej granicy obszaru, pozostawiając poza granicą większość dużej populacji lnicy wonnej Linaria odora (mimo, że sytuacja została dokładnie zidentyfikowana w 2018 r. w planie zadań ochronnych obszaru).

Mimo istnienia przesłanek merytorycznych i obietnic złożonych Komisji w 2019 r. przez ówczesnego Ministra Klimatu, w projekcie nie pojawia się utworzenie obszaru Murawy nad Dolną Narwią, powiększenie Ostoi Nadbużańskiej o murawy kserotermiczne w Mielniku, ani objecie obszarem Natura 2000 całej rzeki Iny.

14 lutego 2022 weszła w życie zmiana ustawy o lasach i ustawy o ochronie przyrody z dnia 17 listopada 2021 r.

Zmiana jest reakcją na skargę wniesioną 15 lipca 2021 r. przez Komisję Europejską do Trybunału Sprawiedliwości UE, w której Komisja zarzucała Polsce m. in, że „wprowadzenie w 2016 r. do ustawy o lasach z 1991 r. przepisu art. 14b ust. 3, zgodnie z którym gospodarka leśna prowadzona w oparciu o wymogi dobrej praktyki nie narusza żadnych przepisów dotyczących ochrony przyrody stanowi nieprawidłową transpozycję dyrektyw, ponieważ ignoruje przewidziany w nich obowiązek ustanowienia rygorystycznych systemów ochrony gatunków zwierząt oraz obowiązek ochrony dzikiego ptactwa. W istocie takie nowe brzmienie przepisu art. 14b ust. 3 ustawy o lasach wprowadza szerokie odstępstwo od przepisów dyrektyw i kreuje jedynie fikcję prawną co do zgodności z nakazami ochrony gatunków przewidzianymi w art. 12 i 13 dyrektywy siedliskowej oraz art. 5 i 9 dyrektywy ptasiej. Ponadto artykuł 6 ust. 1 dyrektywy siedliskowej i art. 4 ust. 1 dyrektywy ptasiej wymagają przyjęcia środków ochronnych dla konkretnych obszarów. Zastosowanie art. 14b ust. 3 ustawy o lasach oznaczałoby, że w Polsce nie ma już potrzeby przyjmowania i wdrażania środków ochronnych w odniesieniu do tych konkretnych obszarów”.  Jednak, o ile Komisja sama nie wycofa sprawy (a w skardze był także inny, nie załatwiony dotąd zarzut), obecna zmiana ustawy nie wpłynie na wyrok TSUE, ponieważ Trybunał ocenia zawsze stan z chwili wydania tzw. „uzasadnionej opinii”.

Nowela kasuje niesławny art. 14b ustawy o lasach. Z systemu prawnego wypada więc rozporządzenie Ministra Środowiska z 18 grudnia 2017 r. w sprawie wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej, ponieważ było wydane na podstawie ust. 2 uchylanego artykułu. Przede wszystkim jednak, przestaje funkcjonować fikcja prawna ust. 3 tego artykułu, w myśl której przyjmowano z samej mocy ustawy, że „Gospodarka leśna wykonywana zgodnie z wymaganiami dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej nie narusza przepisów o ochronie poszczególnych zasobów, tworów i składników przyrody, w szczególności przepisów art. 51 i art. 52 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody”. To ten przepis był od 2016 r. źródłem rażącej niezgodności z prawem UE.

Nowela dodaje nowy art. 52b w ustawie o ochronie przyrody, dając ministrowi właściwemu ds. środowiska nową delegację do wydania nowego rozporządzenia w sprawie wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej. Tym razem to rozporządzenie ma być obowiązkowe do stosowania przez właścicieli i lasów (choć bez sankcji za naruszenia), a nie dobrowolne jak dotychczas.

Delegacja do wydania rozporządzenia określa przesłanki, wg których co do zasady ma ono zapobiegać naruszeniom prawa europejskiego wobec gatunków chronionych, ale „uwzględniając cele i zasady gospodarki leśnej określone w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach, a także wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe”. Powielono tu jednak istotny błąd tłumaczenia treści dyrektywy siedliskowej, polegający na użyciu, w miejscu angielskiego deliberate, słowa „celowe” zamiast „umyślne”, co bezpodstawnie zawęża zakres ochrony  (umyślność obejmuje także bezmyślność i np. niezachowanie należytej staranności; TSUE kilkukrotnie orzekał że to też musi być zabronione).  Nie jest jasne, czy skorzystanie z tego błędu było celowe, czy tylko umyślne.

Jak na razie, nie wydano przedmiotowego rozporządzenia o wymogach dobrej praktyki. Jego projekt został jednak ujawniony w ramach prac nad ustawą – był zbliżony do wcześniejszego rozporządzenia z 18 grudnia 2017 r. w sprawie wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej, ale w wielu punktach miał istotne wady sprawiające, że nie realizowałby skutecznie delegacji ustawowej.

Przy okazji jednak do ustawy wprowadzono przepis, wykraczający poza uwzględnienie zarzutów KE, a zmierzający do ograniczenia ochrony gatunkowej niektórych gatunków w lasach. Z art. 52 ust 5 ustawy, mówiącego że odstępstwo od zakazów ochrony gatunkowej zwierząt, dotyczące wykonywania czynności związanych z prowadzeniem racjonalnej gospodarki leśnej lub rolnej jeżeli technologia prac uniemożliwia przestrzeganie zakazów, nie dotyczy gatunków wymienionych w załączniku II i  IV dyrektywy siedliskowej, a także chronionych gatunków ptaków usunięto odniesienie do załącznika II dyrektywy. Tym samym, stworzono podstawy, by zwolnić leśników z przestrzegania ochrony gatunkowej przynajmniej niektórych zwierząt – tych ujętych w załączniku II, ale nie w zał. IV dyrektywy siedliskowej.  Wymagałoby to wprawdzie jeszcze wprowadzenia analogicznej zmiany do rozporządzenia o ochronie gatunkowej zwierząt. To potencjalne osłabienie ochrony dotyczyłoby w szczególności rzadkich gatunków ksylobiontów „naturowych”: jelonka rogacza, ponurka Schneidera, zgłębka bruzdkowanego, pogrzybnicy  Mannerheima, średzinki, pilnicznika fiołkowego, ale także poczwarówek i ryb.

Na portalu Rządowego Procesu Legislacyjnego udostępniono 2.02.2022 projekt ustawy o parkach narodowych. Nietransparentne prace nad tą ustawą trwały w Ministerstwie Środowiska, a później w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, co najmniej od początków 2019 r. – o pierwszym projekcie pisaliśmy w Wiadomościach KP w  maju 2019 r.  O istnieniu projektu ustawy kilka miesięcy temu informowało także Ministerstwo, nie pokazało wówczas jednak żadnego konkretnego projektu. Nowa ustawa miałaby wyjąć z ustawy o ochronie przyrody przepisy dotyczące parków narodowych. Miałaby wejść w życie od 1 stycznia 2023 r.

 

Projekt można znaleźć na stronach Rządowego Centrum Legislacyjnego.   Ministerstwo oczekuje na uwagi w ramach konsultacji społecznych do 23 lutego 2022.

 

Projekt przewiduje m. in. następujące zmiany w stosunku do stanu obecnego:

• Utrata osobowości prawnej poszczególnych parków narodowych. W to miejsce, jedna państwowa osoba prawna „Polskie Parki Narodowe” (PPN), z zapisaną w ustawie siedzibą w Czerwińsku nad Wisłą, składająca się z dyrekcji i poszczególnych parków. Centralny budżet wszystkich parków i centralny roczny plan działalności; centralnie koordynowany monitoring, działalność naukowa, działalność edukacyjna, współpraca międzynarodowa. Poszczególne parki narodowe zachowałyby ograniczone prawo udzielania zamówień publicznych i zawierania umów „w imieniu oraz na rzecz interesów majątkowych Polskich Parków Narodowych”. Rada Polskich Parków Narodowych złożona  z przewodniczących Rad Naukowych poszczególnych parków;
• Zniesienie konkursów na dyrektorów parków. Dyrektorzy parków i dyrektor PPN swobodnie powoływani przez Ministra (wymóg m. in. 6-letniego stażu pracy w ochronie środowiska);
• Lustracja wszystkich pracowników parków narodowych zajmujących stanowiska kierownicze (tj. kierujących zespołem >  2 osób) i zakaz pracy przy jej negatywnym wyniku;
• Możliwość odwoływania w toku kadencji członków Rady Naukowych parków przez Ministra (jednak, sprzeczne zapisy co do możliwości odwołania członków obecnych Rad Naukowych, których członkowie pełnią nadal funkcję do upływu kadencji);
• Zmiana nazewnictwa stref ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej – miałyby się nazywać odpowiednio „obszar ochrony i obserwacji procesów naturalnych”, „obszar aktywnej ochrony różnorodności biologicznej” oraz „obszar ochrony krajobrazu”;
• W celach parku narodowego wyeksponowana jako jeden z celów „ochrona ekosystemów naturalnych lub zbliżonych do naturalnych charakterystycznych dla danego obszaru oraz zachodzących w nich procesów przyrodniczych” ; dodany cel „ochrony dziedzictwa kulturowego, materialnego i niematerialnego”;
• Przywrócenie deklaratywnej normy „Wszelkie działania na obszarze parku narodowego powinny być podporządkowane ochronie przyrody. Pierwszeństwo mają działania służące realizacji celów parku narodowego”;
• Ochrona przyrody parku narodowego (a nie tylko utworzenie lub powiększanie parku) zadeklarowana jako cel publiczny. Skutkuje to np. możliwością wywłaszczenia gruntu w strefie ochrony krajobrazowej, jeżeli w innym sposób nie da się realizować ochrony.
• Zamiast planów ochrony, miałyby funkcjonować „strategie ochrony parku narodowego” (bezterminowe; zakres zbliżony do obecnych 20-letnich planów ochrony, jednak zawierające „narzędzia i sposoby ochrony przyrody” zamiast szczegółowych zadań; ustanawiane przez Ministra ) i wynikające ze strategii „plany zarządzania” (na 1-5 lat, zawierające działania ochronne z zakresem i lokalizacją, ich koszty i źródła finansowania oraz ryzyka) zatwierdzane przez Dyrektora PPN.  Do czasu ustanowienia strategii, funkcjonowałyby, jak dziś, zadania ochronne zatwierdzane zarządzeniem Ministra. Przepisy oznaczają automatyczną utratę mocy obecnie obowiązujących dla niektórych parków planów ochrony (z wyjątkiem zakresu Natura 2000);
• Konieczne byłoby nowe rozporządzenie określające zakres prac koniecznych do sporządzenia projektu strategii ochrony parku narodowego, tryb sporządzania projektu strategii, tryb dokonywania zmian w strategii ochrony parku narodowego. Formalnie ta zmiana kasowałaby dorobek dotychczasowych prac  poszczególnych parków w kierunku opracowania planów ochrony (choć być może część materiałów dałoby się wykorzystać);
• Projekt strategii ochrony parku poddawany postępowaniu z udziałem społeczeństwa i opinii rad gmin (przyjmuje się milczącą opinię pozytywną gminy po upływie termin wyznaczonego przez dyrektora parku, nie krótszego niż 30 dni);
• Rezygnacja z ujmowania „zakresu Natura 2000” w dokumentach planistycznych parku narodowego. W Konsekwencji (nie wiedzieć czy zamierzonej), obszar parku narodowego byłby – oprócz własnych strategii , planów lub zadań - objęty zakresem planu zadań ochronnych ustanawianych przez RDOŚ bez uzgodnienia z parkiem.
• Funkcja korytarza ekologicznego wskazana jako jeden z celów istnienia otuliny parku narodowego. Przebieg korytarzy ekologicznych w parku i otulinie obowiązkowo określany w strategii ochrony parku narodowego;
• Ułatwienie zmniejszania parków narodowych – możliwe w przypadku „utraty wartości przyrodniczych lub kulturowych” (obecnie jest możliwe w przypadku „utraty wartości przyrodniczych i kultowych”);
• Wbrew wcześniejszym wersjom projektu i wbrew zapowiedziom rządu o „ułatwieniu tworzenia parków narodowych”, utrzymanie prawa veta samorządu wobec określenia lub zmiany granic parku narodowego (z wyjątkiem włączania  w granice parku nieruchomości których właścicielem jest park); jednak możliwość „milczącej zgody” samorządu przez niezajęcie stanowiska w ciągu 30 dni;
• Zniesienie opiniowania określenia lub zmiany granic parku narodowego przez „zainteresowane organizacje pozarządowe”, na rzecz postępowania z udziałem społeczeństwa;
• „W przypadku utworzenia parku narodowego, wraz z projektem rozporządzenia, o którym mowa w ust. 1, opracowuje się program działań na rzecz rozwoju jednostek samorządu terytorialnego, na których obszarze działania planuje się powyższe zmiany, wraz ze wskazaniem źródeł finansowania określonych działań”, po zaopiniowaniu przez organy samorządu terytorialnego przyjmowany uchwałą Rady Ministrów;
• Zakaz prowadzenia działalności komercyjnej (obecnie jest zakaz działalności „wytwórczej, handlowej i rolniczej”) poza miejscami udostępnionymi;
• Zakaz „przebywania, a także przemieszczania się w ruchu lądowym, wodnym i powietrznym” poza miejscami udostępnionym (obecnie jest zakaz „ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem”);
• Zakaz „przebywania ze zwierzętami domowymi, w szczególności psami i kotami” poza miejscami udostępnionymi (obecnie jest tylko zakaz wprowadzania psów);
• Zakazy „organizacji imprez” (>60 osób); „filmowania lub fotografowania, w celach komercyjnych; startowania, latania i lądowania statkami powietrznymi bez napędu, balonami, lotniami, motolotniami i paralotniami”; „używania dronów”;
• Miejsca udostępniane określane zarządzeniem dyrektora parku. Jednak, rezygnacja z określania „maksymalnej liczby osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach”. Brak delegacji do określania sposobów korzystania z tych miejsc, czasu lub okresów ich udostepnienia, ewentualnych limitów osób;
• Zakaz wjazdu, wstępu, używania lodzi nie dotyczy wykonujących czynności służbowe pracowników Ministerstwa Środowiska, Polskich Parków Narodowych, GIOŚ i WIOS, geodetów i kartografów, podmiotów zarządzających gruntami Skarbu Państwa; funkcjonariuszy organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny;
• Dyrektor parku może zezwalać na prowadzenie badań naukowych, organizację imprez, filmowane lub fotografowanie do celów komercyjnych (nie może zezwolić na wstęp lub wjazd do swojego parku!);
• Dyrektor Polskich Parków Narodowych, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą ochrony przyrody, wykonywaniem badań naukowych, celami edukacyjnymi, turystycznymi, rekreacyjnymi, sportowymi, kulturowymi lub kultu religijnego i nie spowoduje to negatywnego oddziaływania na przyrodę parku narodowego, po zasięgnięciu opinii dyrektora parku narodowego, może zezwolić na odstępstwa od pozostałych zakazów;
• Minister może zezwolić na odstępstwo od wszystkich zakazów w celu realizacji inwestycji celu publicznego (obecnie tylko inwestycji liniowej lub telekomunikacyjnej). Otwiera drogę do odstępstw np. na obszar narciarski albo zbiornik wodny.
• Warunki „gospodarczego wykorzystywania obszarów objętych ochroną krajobrazu przez jednostki organizacyjne, osoby prawne lub osoby fizyczne oraz wykonywania prawa własności” określane w strategii ochrony parku narodowego. Jednak, zwolnienie z zakazów w tym celu w ochronie krajobrazowej warunkowane ogólną „zgodnością z celami parku narodowego” (ale nie zgodnością z warunkami określonymi w strategii!);
• Literalnie przyznana możliwość nabywania przez parki narodowe nieruchomości poza granicami parku, jeżeli służą one osiąganiu celów parku;
• Stałe dofinansowanie parków narodowych przez Lasy Państwowe w wysokości a 25% planowanego stanu Fundusz Leśnego na początek danego roku, nie mniej niż 35 mln zł rocznie (zamiast obecnego dofinansowywania celowego poszczególnych zadań wybieranych przez Lasy Państwowe);
• Swobodne określanie przez dyrektorów parków opłat za udostępnianie (w tym biletów za wstęp do parku). Wysokie sankcje za brak biletu (oplata dodatkowa w wysokości 50-krotności jego ceny; 40-krotność ceny biletu za nieudowodnienie dokumentem prawa do ulgi lub zwolnienia; odpowiedzialność wykroczeniowa za brak biletu i niewniesienie opłaty dodatkowej);
• Ograniczenie, do wyznaczonych przez dyrektora parku, dróg bezpłatnego udawania się do plaż lub miejsc kultu religijnego;
• Zapis ustawowy „Dyrektor parku narodowego nie ponosi odpowiedzialności za wypadki zaistniałe na obszarze parku narodowego poza miejscami udostępnionymi (…) oraz za wypadki spowodowane przez zjawiska i procesy naturalne, w szczególności spowodowane przez warunki atmosferyczne;
• Obecni dyrektorzy parków narodowych pozostają na stanowiskach do czasu odwołania.
• Ustawa zawiera wrzutki dotyczące innych form ochrony przyrody i innych zagadnień, np. tryb współpracy ministrów przy ustanawianiu obszarów ptasich Natura 2000, konieczność nowego rozporządzenia w sprawie sporządzania planów ochrony rezerwatu i parku krajobrazowego.

W ostatnich dniach w mediach tzw. głównego nurtu trwa dyskusja na temat zagrożenia powodziowego w Płocku, lodołamania na zbiorniku Włocławskim i przyczyn zjawisk powodziowych na Wiśle

www.portalsamorzadowy.pl/wydarzenia-lokalne/nadchodzi-duza-odwilz-prezydent-plocka-jest-powazne-zagrozenie-powodziowe,257142.html

Tymczasem w przekazie medialnym zupełnie nie przebija się oczywista prawda, że to zbudowanie stopnia i zbiornika Włocławek zwielokrotniło częstotliwość powodzi zatorowych i obecnie jest to najbardziej zagrożony zatorami lodowymi odcinek Wisły, a jedynym sposobem eliminacji zagrożenia jest likwidacja piętrzenia.
Przekaz medialny mówiący, że za zagrożenie powodziowe w Płocku odpowiada brak pogłębiania Wisły jest prawdziwy, tyle, że przemilcza prawdziwą przyczynę konieczności tego pogłębiania.
Tymczasem, jak mówią specjaliści, podczas lat „wilgotnych” dolna Wisła transportuje ponad 5 mln ton piasku i żwiru. Większość tego wleczonego przez nurt materiału zatrzymywana jest przez zbiornik, natomiast poniżej zapory występuje jego znaczny deficyt powodując zagrożenie dla stabilności tamy. W okolicy Płocka odkłada się piasek, który mimo znacznej eksploatacji na cele budowlane (ponad milion ton rocznie), wypłyca koryto. Stąd szeroko rozlana i płytka Wisła, spowolniony nurt i zjawiska lodowe związane z każdym okresem mrozowym i zatorami lodowymi, a w ich następstwie powodziami, których nie znano przed wybudowanie tamy.
Jedynym trwałym rozwiązaniem tego problemu jest rozbiórka tamy (przy zachowaniu przeprawy mostowej). Alternatywą mogłoby być coroczne przewożenie z Płocka do Włocławka (poniżej tamy) około 200 tys. m3 urobku, jednak koszty ekonomiczne i energetyczne tego przedsięwzięcia, przy ich rzetelnym policzeniu, mogłyby przewyższyć zyski z produkcji prądu przez stopień, która, co warto przypomnieć, odpowiada wielkości uzyskiwanej przez kilkadziesiąt turbin wiatrowych.
Najwyższy czas zamiast o dalszej kaskadyzacji Wisły zacząć głośno mówić i pisać o rozbiórce tamy i poważnie rozważyć taki scenariusz.

Komisja Europejska skierowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia wymogom prawa UE, polegającego na niewykonaniu wyroku Trybunału Sprawiedliwości SUE w sprawie C-441/17 dotyczącej Puszczy Białowieskiej. Trybunał w tym wyroku z 17 kwietnia 2018 r. orzekł, że Polska  uchybiła zobowiązaniom spoczywającym na niej na mocy art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej, poprzez przyjęcie aneksu do planu urządzenia lasu Nadleśnictwa Białowieża bez upewnienia się, że aneks ten nie wpłynie niekorzystnie na integralność obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty i obszaru specjalnej ochrony PLC200004 Puszcza Białowieska. Prowadząc, na podstawie tego aneksu, wycinanie świerków w Puszczy Białowieskiej, Polska nie wdrożyła niezbędnych środków ochrony dla chronionych gatunków i siedlisk oraz nie zagwarantowała ścisłej ochrony gatunków chronionych i ptaków przed ich zabijaniem lub niepokojeniem oraz pogarszaniem stanu lub niszczeniem ich terenów rozrodu lub gniazd w Nadleśnictwie Białowieża.

 

Tymczasem, mimo upływu prawie dwóch lat, przedmiotowy aneks do planu urządzenia lasu nie został anulowany.

 

Cięcia w Puszczy zostały wprawdzie wstrzymane, ale dla Komisji ważne jest, że naruszenie polegające na pozostawaniu w obrocie prawnym bezprawnie przyjętego planu, nie zostało usunięte.

 

Polska ma dwa miesiące na odpowiedź. W przypadku braku satysfakcjonującej odpowiedzi, Komisja (w krótkiej procedurze, już bez przesyłania tzw. uzasadnionej opinii) wnioskuje w takich sytuacjach do TSUE o nałożenie kary finansowej, która składa się z sumy stałej i kary za każdy dzień trwania naruszenia.

 

Wyrok TSUE a 17.04.2018

Obecna informacja prasowa Komisji

Jeszcze do 15 lutego 2021 r. trwają konsultacje publiczne pierwszej wersji polskiego „Planu strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej” na perspektywę finansową 2023-2027.

Harmonogram prac zakłada, że będzie jeszcze jedna runda konsultacji publicznych w maju i czerwcu 2021 r.

„Plan strategiczny WPR” ma zająć miejsce obecnego PROW, zgodnie z założeniami europejskiej reformy Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). W nowej WPR na poziomie europejskim mają być określone zamierzone rezultaty, natomiast szczegóły mechanizmów wsparcia maja planować tylko państwa członkowskie, uzasadniając je właśnie w Planie Strategicznym. Perspektywa finansowa jest skrócona do lat czyli 2023-2027 w związku z opóźniającymi się pracami nad reformą WPR na poziomie europejskim. Na poziomie europejskim określono dziesięć celów, do realizacji których ma się przyczyniać wsparcie dla rolnictwa: (1) godziwe dochody rolników i stabilne bezpieczeństwo żywnościowe; (2) konkurencyjność i innowacyjność; (3) poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości; (4) klimat; (5) zrównoważony rozwój; (6) ochrona bioróżnorodności, krajobrazu i wzmacnianie usług ekosystemów; (7) start młodych rolników;  (8) zatrudnienie, wzrost, rozwój lokalny; (9) bezpieczna zdrowa żywność i dobrostan zwierząt; (przekrojowo) modernizacja. W projekcie planu każdy z tych celów rozpisano na „potrzeby”. Odpowiedzią na powyższe mają być realizowane w ramach Planu instrumenty płatności bezpośrednich stanowiące stabilną część dochodów rolników preferencyjne dla gospodarstw małych i średnich, preferujące sektory: produkcja zwierzęca, rośliny wysokobiałkowe, buraki cukrowe, ziemniaki skrobiowe, pomidory, truskawki, chmiel, len i konopie włókniste; preferujące obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Zgodnie z nowym podejściem europejskim, część płatności będzie dostępna jako dobrowolne dla rolników roczne „ekoschematy”.

Tzw. warunkowość  w nowej WPR ma być w większym zakresie kształtowana w szczegółach przez państwa członkowskie, jednak bez zwolnień dla małych gospodarstw. W ramach „warunkowości”, wymagana ma być zgodność z przepisami krajowymi (w tym ograniczenia w nawożeniu azotowym w bezpośrednim sąsiedztwie wód, ale nie rowów). Utrzymany ma być istniejącym już obecnie „zakaz przekształcania lub zaorywania trwałych użytków zielonych wyznaczonych jako cenne na obszarach Natura 2000” (dot. gruntów z przypisanym działaniem ochronnym w PZO lub przy braku PZO ustalonych rozporządzeniem Ministra Rolnictwa). Utrzymana ma być zasada, że w przypadku spadku w skali raju udziału trwałych użytków zielonych o ponad 5% w porównaniu z 2018 r. ma być włączony zakaz zaorywania trwałych użytków zielonych (TUZ) oraz zobowiązanie rolników, którzy to zrobili, do odtworzenia areału TUZ (pamiętać jednak należy, że w sensie polityki rolnej „trwały użytek zielony” to każdy grunt rolny wykorzystywany prze co najmniej 5 lat o uprawy traw lub innych zielnych roślin pastewnych, zaoranie naturalnej łąki w celu uprawy „zielnych roślin pastewnych” nie jest więc „zaoraniem TUZ”).  Ma wejść w życie nowa europejska norma GAEC 2, wymagająca ochrony torfowisk i obszarów podmokłych. Zakłada się, że do 2024 r. na gruntach rolnych wyznaczone zostałyby „obszary podmokłe i torfowiska”, a od 2025 obowiązywałby „zakaz ich przekształcania i zaorywania”.

Ekoschematy mają za zadanie stworzenie zachęt dla rolników do realizacji korzystnych praktyk dla środowiska i klimatu, a jednocześnie wykreowanie możliwości ukierunkowania wsparcia na przejście na bardziej zrównoważone i przyjazne środowisku rolnictwo. Ekoschematy będą miały charakter dobrowolnej dla rolników (ale obowiązkowej do wprowadzenia w Planie) rocznej płatności. Państwa członkowskie będą zobowiązane do przeznaczenia na ten instrument co najmniej 20% płatności bezpośrednich. Instrument ten będzie tak zaprojektowany aby w jak największym stopniu realizować korzyści środowiskowe i potrzeby rolników, a także aby zapewnić absorpcję środków, które muszą być zagospodarowane w ramach tego celu. Projekt Plany zakłada, że będą to: (i) praktyki polegające na ekonomicznym i racjonalnym nawożeniu, które jednocześnie wpłyną na ochronę wód przed eutrofizacją (opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia z wykorzystaniem narzędzia FaST, ekstensywny wypas na TUZ z obsadą zwierząt, prowadzenie zrównoważonego gospodarowania na wszystkich użytkach rolnych w gospodarstwie), (ii) praktyki związane z wzbogacaniem gleby w materię organiczną, czy też jej ochroną przed erozją (korzystna struktura upraw, międzyplony ozime, wsiewki śródplonowe, uproszczone systemy uprawy, zielone ścierniska, zagospodarowanie resztek pożniwnych i poplonowych w formie mulczu (matowania), stała okrywa roślinna w międzyrzędziach w uprawach sadowniczych), (iii) praktyki związane z ochroną różnorodności biologicznej (zakładanie obszarów z roślinami miododajnymi, zimowe pożytki dla ptaków, prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin, pasy uprawne wolne od środków ochrony roślin i nawozów), czy też (iv) praktyki na rzecz ochrony powietrza (praktyki ograniczające emisję amoniaku: przyorywanie obornika na gruntach ornych w ciągu 4 godzin od aplikacji, rozlewanie gnojowicy innymi metodami niż rozbryzgowo). Ponadto, z uwagi na pozytywny wpływ systemu rolnictwa ekologicznego na glebę, wodę i bioróżnorodność proponuje się, aby w ramach ekoschematów promowane były również takie praktyki (w postaci płatności powierzchniowych do upraw ekologicznych). Zaproponowano, by praktyka dotycząca retencjonowania wody na gruntach rolnych (ma być wdrożona jeszcze w ramach końcówki PROW 2014-2022, ale tylko jako dodatek do schematów ochrony cennych siedlisk), była kontynuowana jako ekoschemat.

Utrzymane mają być wieloletnie programy rolnośrodowiskowe. Plan zakłada, ze mają one mieć zakres zbliżony do obecnego, tj. wspierane będą: Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000, · Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000, · Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych, · Wieloletnie pasy kwietne. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie, · Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie.

Projekt planu przewiduje wsparcie dla adaptacji rolnictwa do zmian klimatu (np. zbiorniki gromadzące wody opadowe i roztopowe, instalacje do zagospodarowania wody deszczowej, przebudowa urządzeń melioracji wodnych, instalacje do powtórnego obiegu wody, budowa, przebudowa, remont lub modernizacja budynków lub budowli w celu ich adaptacji do niekorzystnych warunków pogodowych lub pojawienia się zagrożeń chorobowych w produkcji roślinnej lub zwierzęcej).

W ramach podejścia LEADER kontynuowane ma być wsparcie finansowe na tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw oraz inwestycje z zakresu małej infrastruktury, wykorzystania potencjału historycznego i kulturowego oraz wsparcie aktywizujące mieszkańców małych miejscowości wiejskich.

Projektowi planu nie towarzyszy projekt prognozy oddziaływania na środowisko – procedura strategicznej oceny oddziaływania na środowisko planowana jest dopiero planowana i ma trwać do końca sierpnia.

Na zachodzie Polski najwyraźniej znów przyszła wiosna. Jak co roku zbyt wcześnie w stosunku do tego co piszą w starych, papierowych książkach. Od kilku dni intensywnie lecą i podśpiewują skowronki, bębnią dzięcioły, śpiewają sikory, żurawie i kruki latają w parach i zajmują terytoria. Kwitną przebiśniegi, pyli leszczyna i rozkwita wawrzynek wilczełyko. Wzrost natężenia wiosennych wzorców aktywności zanotowano także u ludzi. A my przypominamy o naszej wiosennej sesji, jeśli ktoś jeszcze nie wie, to w tym roku odbędzie się w Pułtusku, w dniach 17 – 19 kwietnia, szczegóły tu: https://www.kp.org.pl/pl/zapraszamy/2920-sesja-kp-2020-zaproszenie-2 Na zgłoszenia tematów do programu czekamy do 20 lutego. Wszystkiego wiosennego!

XXXVIII Lubuski Konkurs Przyrodniczy 2020

 

 

 

 

 

 

 

 

W programie

Teoria i praktyka rozmnażania drzew owocowych ze szczególnym akcentem na stare odmiany, m.in. skąd brać zrazy i podkładki, kiedy i jaką metodą szczepić. Początek marca, to czas szczepienia zimowego, ale pokażemy też jak rozmnażać drzewka pozostałymi metodami – wiosną i latem.


Zaszczepione samodzielnie drzewka będzie można zabrać ze sobą i posadzić we własnym sadzie :).

Podczas warsztatów zapewniamy potrzebny sprzęt i materiały (zrazy, podkładki, nożyki, sekatory, gumki, wosk). Będzie też kawa i herbata :).

Zachęcamy do przywiezienia i zaszczepienia własnych zrazów, zwłaszcza gdyby ktoś chciałby „uratować” stare umierające drzewo, dla którego to ostatni moment na przeszczepienie.

Podczas warsztatów szczepić będziemy głównie jabłonie, ale można też przywieźć zrazy gruszy. Jabłonki zaszczepimy na podkładkach silnie rosnących (Antonówka) lub półkarłowych, a grusze na silnie rosnących (Grusza Kaukaska). Zimowe szczepienie nie jest polecane do rozmnażania tzw. pestkowych (śliwy, czereśnie, wiśnie), dla których pewniejszą metodą jest letnie szczepienie (okulizacja), dlatego na warsztatach skupimy się na jabłoniach i gruszach.

Osoby przyjeżdżające z daleka mogą skorzystać z darmowego noclegu w Stacji Terenowej (mile widziany własny śpiwór). Zajęcia będą odbywać się w ciepłym pomieszczeniu. Zalecamy jedynie zaopatrzyć się w ubranie do pracy, którego nie będzie szkoda zniszczyć czy pobrudzić.

Koszt i płatność: 150,00 zł od osoby.

Warunkiem uczestnictwa jest wpłata bezzwrotnej zaliczki w kwocie 50,00 zł do 27 lutego 2020r.
Nr konta: Klub Przyrodników - BZ WBK 28 1090 1593 0000 0001 0243 0645
Koniecznie z dopiskiem „warsztaty szczepienia”.

Zgłoszenia:

Do 27 lutego 2020r. na adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Ilość miejsc ograniczona.

Miejsce:

Stacja Terenowa Klubu Przyrodników (Muzeum Łąki)
Owczary 17, 69-113 Górzyca, woj. lubuskie, tel. 95 759 12 20.

Szanowni Państwo,
zapraszamy wszystkich członków i sympatyków Klubu do udziału w XXXVII Zjeździe i Walnym Zgromadzeniu Członków Klubu Przyrodników, które odbędą się w Stacji Terenowej Klubu w Owczarach, w dniach 15-17.03.2019. Mamy nadzieje, że zaproponowany program spotka się z szerokim zainteresowaniem i przełoży się na wysoką frekwencję.

Program i karta zgłoszenia uczestnictwa (Plik DOCX).

Doroczny Zjazd i Walne Zgromadzenie Członków Klubu odbędzie się w dniach 15-17 marca 2019 (piątek – niedziela), w Stacji w Owczarach. Program wraz z zaproszeniami roześlemy pocztą do członków Klubu wraz z “papierową” wersją Boćka oraz opublikujemy na stronie www.kp.org.pl. W ciągu najbliższego tygodnia czekamy jeszcze na propozycje do programu, tak aby był on dla wszystkich interesujący.

PROGRAM ORAZ KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNICTWA W SESJI:
SPOŁECZNE UWARUNKOWANIA OCHRONY PRZYRODY, ŁÓDŹ, 6-8.04.2018

Podczas XXXVI Zjazdu Klubu Przyrodników, który odbył się w dniach 23 - 25 lutego 2017 w Owczarach, wręczono tradycyjnie nadawane przez Zarząd Klubu wyróżnienia - Orle Pióra. Tegorocznymi laureatami są:

Anna Kujawa - Za wieloletnią upartą i konsekwentną opiekę nad polskim ruchem mykologów amatorów oraz niestrudzoną, mrówczą pracę nad Rejestrem Gatunków Grzybów Chronionych i Zagrożonych.

Przemysław Żurawlew - Za stworzenie wzorca współczesnego polskiego przyrodnika amatora oraz wszechstronność zainteresowań, konsekwencję w publikowaniu wyników badań i działaniach na rzecz lokalnej ochrony przyrody.

Orle Pióra to nagroda honorowa, przyznawana od roku 2006 przez Zarząd Klubu Przyrodników i wręczana podczas Walnych Zgromadzeń Członków Klubu. Nadawana jest za zasługi dla ochrony przyrody, jej poznawania i upowszechniania wiedzy przyrodniczej - wykraczające poza ramy obowiązków służbowych zaangażowanie, wyjątkową konsekwencję w działaniach, pracowitość, odwagę i dociekliwość oraz udowadnianie tezy, że z każdej perspektywy, na każdym stanowisku, da się działać profesjonalnie i skutecznie. Orle Pióra nadajemy zarówno za całokształt działalności jak i za konkretne, jednorazowe sukcesy wykraczające poza ramy codziennej praktyki.
Dotychczas, włącznie z tegorocznymi, wręczono 19 Orlich Piór.

GDOŚ opublikował rekomendacje dla rad gmin i sejmików wojewódzkich w sprawie formułowania uchwał tworzących parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, pomniki przyrody i stanowiska dokumentacyjne:
szczecin.rdos.gov.pl/rekomendacje-dla-samorzadow-do-uchwal-w-sprawie-form-ochrony-przyrody-2

Według wytycznych, miedzy innymi:

• Granice form ochrony przyrody mają być określane przez współrzędne punktów załamania, a powierzchnia – przez geometryczną powierzchnię wieloboku opartego na tych punktach (nie jest więc konieczne dopasowywanie granicy do działek ewidencyjnych, a powierzchnia będzie różna od ewidencyjnej powierzchni działek).
• Przy uznawaniu alei za pomnik przyrody, GDOŚ zaleca "w miarę możliwości" podanie współrzędnych każdego drzewa.
• W uchwałach powinna być mapa granic, w miarę możliwości 1:5000, jeśli trzeba to w arkuszach, oraz mapa poglądowa lokalizacji. GDOS udostępnił wzory map dla użytku ekologicznego zrobione dla programu qGIS, w formie szablonu automatycznie zaczytującego tła rastrowe z publicznych serwisów wms.
• Cel ochrony ma pasować do ustawowej definicji formy ochrony (podano przykłady możliwych błędów).
• Sprawujący nadzór nad formami wojewódzkimi: marszałek województwa lub dyrektor parku krajobrazowego. Nad formami gminnymi: wójt/burmistrz/prezydent miasta
• Zgodnie z delegacją ustawową, można zapisywać szczególne ustalenia dotyczące ochrony czynnej, ale nie biernej. W szczególności nie mogą one pokrywać się z treścią wprowadzanych zakazów
• Zakazy tylko z zamkniętych katalogów ustawowych, ale powinny być wybierane tylko te, które stosują się do obiektu. Można różnicować zestaw zakazów dla różnych części obiektu, a niekiedy wręcz należy to robić, by nie narazić się na zarzut wprowadzania nadproporcjonalnych zakazów nie wynikających z potrzeb ochrony. Można stosować "odstępstwa obszarowe" tj. określać że dany zakaz nie dotyczy lub warunków nie dotyczy pewnych terenów w obrębie formy ochrony przyrody, ale takie wyłączenie powinno logicznie wynikać z [braku] potrzeb ochrony przyrody danym zakazem w pewnych miejscach, nie powinno np. dotyczyć pojedynczych działek w związku z planami ich zainwestowania. Zakazy muszą być w dosłownym brzmieniu ustawowym, z możliwością modyfikacji zawężającej.
• Nie wydaje się ponownych uchwał w sprawie utworzenia dla już istniejących form ochrony przyrody. Jeśli trzeba zmodyfikować / określić na nowo elementy określane aktem tworzącym, wydaje się uchwały "w sprawie formy ochrony przyrody".
• Utrata mocy aktu tworzącego formę ochrony przyrody nie skutkuje likwidacją tej formy. Utworzenie formy ochrony przyrody jest jednorazową czynnością powodującą zmianę w świecie i powołanie tej formy do życia. Tylko stwierdzenie nieważności aktu tworzącego odwraca ten efekt. Uchylenie aktu utworzenia formy ochrony przyrody lub utrata ważności tego aktu z mocy prawa, eliminuje z obrotu prawnego wprowadzone zakazy, ale nie samo istnienie formy ochrony przyrody. Zniesienie formy ochrony przyrody wymaga wydania aktu ją znoszącego.
• Sama utrata żywotności przez drzewo – pomnik przyrody poza obszarem zabudowanym nie jest przesłanką do zniesienia jego ochrony.
• Uzasadnienie do projektu uchwały powinno zawierać szczegółowe informacje (w tym oparte np. na opiniach ekspertów) potwierdzające zasadność utworzenia danej formy o konkretnym zasięgu oraz wymiarze (dlaczego taka a nie inna powierzchnia, dlaczego ten obiekt/obszar). Dodatkowo należy podać argumentację za wprowadzeniem konkretnych zakazów (oraz ewentualnych odstępstw od nich), które będą obowiązywały na danym terenie (na całym lub części obszaru).

Trybunał Sprawiedliwości UE poinformował przed chwilą komunikatem prasowym o wydaniu opinii rzecznika generalnego w sprawie C-441/17 dotyczącej cięć w Puszczy Białowieskiej. Według komunikatu, rzecznik proponuje Trybunałowi uznanie, że:

• Polska nie wdrożyła środków koniecznych do ochrony obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska. Podjęte działania w reakcji na bezprecedensową gradację kornika drukarza nie mogą być uznane za takie środki, z uwagi na rozbieżność opinii naukowych co do ich właściwego charakteru, oraz ze względu na fakt, że działania te pokrywają się z zagrożeniami w przyjętym równolegle przez władze polskie planie zadań ochronnych (PZO). Działania te mogą potencjalnie pozbawić PZO jego skuteczności, a wręcz pozwolić władzom polskim na obchodzenie jego postanowień.
• Z prostego przeglądu chronologii spornych decyzji wynika, że co do działań podejmowanych od 2015 r. w Puszczy nie można było przeprowadzić prawidłowej oceny wymaganej w dyrektywie siedliskowej, co wystarczy do uznania, że Polska uchybiła zobowiązaniom dyrektywy w tym zakresie. Przeprowadzona ocena oddziaływania aneksu do planu urządzenia lasu nie spełniała kryterium „właściwej oceny”, gdyż nie obejmowała wielu aspektów oddziaływania działań gospodarki leśnej na ochronę i integralność całego obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska, oparta była w 2015 r. na danych z 2012 r. i nie rozwiewała wszystkich racjonalnych wątpliwości gdyż istniał nadal spór naukowy co do właściwych metod zwalczania gradacji kornika.
• Choć należy znaleźć pewną równowagę między działaniami aktywnego i pasywnego gospodarowania mającego na celu zwalczanie kornika, aby osiągnąć cele ochrony wymienione w dyrektywach siedliskowej i ptasiej, to jednak tego wyważenia w żaden sposób nie można znaleźć w decyzji nr 51 DGLP przyjętej w 2017 r., gdyż pozwala ona na wdrożenie działań w postaci wycinki i usuwania drzewostanu bez ograniczeń.
• Zasada ostrożności zawarta w dyrektywie siedliskowej również została naruszona, gdyż w chwili przyjęcia kwestionowanych środków rzeczywisty i poważny charakter potencjalnego ryzyka naruszenia ochrony i integralności obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska nie był całkowicie zidentyfikowany, oceniony i w danym wypadku wykluczony.
• Powoływanie się na względy bezpieczeństwa publicznego byłoby prawidłowe tylko po przeprowadzeniu odpowiedniej oceny, wykazaniu braku rozwiązań alternatywnych i zastosowaniu środków kompensujących, a nie spełniono żadnego z tych wymogów.
• Działania podjęte przez Polskę w Puszczy Białowieskiej mogą doprowadzić do pogorszenia stanu terenów rozrodu gatunków chronionych żyjących na obszarze Natura 2000.

W konkluzji rzecznik generalny zaproponował Trybunałowi uznanie, że Polska uchybiła zobowiązaniom dyrektywy siedliskowej, jak i dyrektywy ptasiej.

Komunikat prasowy TSUE: curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2018-02/cp180013pl.pdf
Pełna opinia powinna zostać dziś opublikowana na: curia.europa.eu/juris/documents.jsf?num=C-441/17

Opinia rzecznika generalnego nie rozstrzyga sprawy i nie wiąże Trybunału Sprawiedliwości. Zadanie rzeczników generalnych polega na przedkładaniu Trybunałowi, przy zachowaniu całkowitej niezależności, propozycji rozstrzygnięć prawnych w sprawach, które rozpatrują. Wyrok Trybunału zostanie wydany w terminie późniejszym.

13 lutego Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp. ustanowił trzy kolejne rezerwaty przyrody. Wnioski o uznanie tych rezerwatów wraz z ich dokumentacjami złożył Klub Przyrodników. Nowe rezerwaty to:

• Dolina Ilanki II o pow. 11,32 ha, obejmujący 2 działki ewidencyjne przylegające do istniejącego rezerwatu „Dolina Ilanki”. Tym samym ochroną objęto cały kompleks torfowisk położony pomiędzy tzw. III Młynem a mostem na drodze Bobrówka-Bielice. Nowy rezerwat będzie chronił w całości boczną dolinkę niewielkiego strumienia – dopływu Ilanki, z silnie nachylonymi torfowiskami soligenicznymi porośniętymi turzycowiskami z licznym udziałem situ tępokwiatowego.


• Jezioro Ratno o pow. 48,73 obejmuje w całości naturalny, eutroficzny zbiornik z przepływającą przez niego rzeką Pliszką wraz z przylegającymi torfowiskami oraz dużym, niezwykle atrakcyjnym krajobrazowo kompleksem źródlisk. Jezioro Ratno, to zarazem jedno z zaledwie kilku stanowisk lipiennika Loesela w woj. lubuskim. Pozytywną opinię na temat utworzenia rezerwatu wyraziło nadleśnictwo Krosno oraz RDLP Zielona Góra.


• Mechowisko Kosobudki o pow. 12,47 ha. Obejmujący kompleks otwartych torfowisk soligenicznych i olszyn położonych w dolinie Pliszki, kilkaset metrów na zachód od Kosobudek. Obszar rezerwatu obejmuje jedną działkę będącą własnością Klubu Przyrodników i zakupioną w ramach projektu ochrony torfowisk alkalicznych. Torfowiska rezerwatu stanowią interesujący przykład udanych zabiegów renaturyzacyjnych (poprawa warunków hydrologicznych, ekstensywne użytkowanie) prowadzonych przez Klub od kilku lat. Ekstensywnie użytkowane torfowiska o pow. ok. 7 ha to miejsce występowania charakterystycznych dla torfowisk mechowiskowych gatunków mchów, np. Paludella squarrosa, Tomentypnum nitens, Helodium blandowii oraz stosunkowo rzadkiego situ tępokwiatowego. Pozostała część (ok. 5 ha), to olsy i łęgi, które zamierzamy objąć ochroną bierną. Proponowane przez nas granice rezerwatu obejmowały nieco większy obszar. Od strony północnej – niewielkie ale wyjątkowo dobrze zachowane wiszące torfowisko źródliskowe o pow. ok. 0,6 ha położone w nadleśnictwie Torzym oraz położony po stronie południowej - jeden z najpiękniejszych i najcenniejszych kompleksów wiszących torfowisk źródliskowych i mechowiskowych województwa lubuskiego o pow. ok. 5 ha w nadleśnictwie Bytnica. Pomimo pozytywnej opinii RDLP Zielona Góra tereny te nie będą chronione jako rezerwat z uwagi na negatywną opinię nadleśnictwa Bytnica i prawdopodobnie nadleśnictwa Torzym, a szkoda bo naprawdę to jedne z zaledwie kilku osobliwości przyrodniczych tych nadleśnictw, którymi rzeczywiście mogłyby się pochwalić i które za wszelką cenę należy chronić.

Nasze postulaty obejmowały również propozycję utworzenia rezerwatu obejmującego fragment doliny Pliszki z jednym z największych i najlepiej zachowanych torfowisk powyżej miejscowości Pliszka. Pomysł pozytywnie zaopiniowało nadleśnictwo Krosno i RDLP Zielona Góra (za co jesteśmy wdzięczni) jednak prawdopodobnie negatywna opinia właściciela części torfowisk – gminy Bytnica – sprawiła, ze RDOS na razie tego rezerwatu nie uznał.
Dolina Pliszki to jeden z najcenniejszych przyrodniczo obszarów województwa lubuskiego i całej zachodniej Polski gdzie na status rezerwatu zasługuje znacznie więcej terenów. Obszar ten w przeszłości proponowano objąć ochroną w formie parku krajobrazowego. Mamy nadzieję, że w niedalekiej przyszłości tak się też stanie.

W ramach realizowanego projektu „Ochrona torfowisk alkalicznych (7230) w młodoglacjalnym krajobrazie Polski północnej” finansowanemu przez Life+ i NFOŚiGW, Klub Przyrodników sporządzi dla RDOŚ projekty planów ochrony tych rezerwatów.

Podczas XXXV Zjazdu Klubu Przyrodników, który odbędzie się w dniach w dniu 24 - 26 lutego 2017 w Owczarach, zostaną wręczone tradycyjnie nadawane przez Klub Przyrodników wyróżnienia - Orle Pióra. Tegorocznymi laureatami są:

Andrzej Raj - dyrektor Karkonoskiego Parku Narodowego, za doprowadzenie do powiększenia obszaru Parku, do którego przyłączono powierzchnię 371 ha, znacząco przy tym zwiększając jego integralność, co jest jedynym od kilkunastu lat przypadkiem skutecznego powiększenia parku narodowego.

Piotr Tyszko Chmielowiec - inicjator i lider krajowego programu ochrony drzew przydrożnych „Drogi dla Natury”, za skuteczność w ochronie przydrożnych alei i wszechstronną edukację w tym zakresie.

Marcin Wilga - przyrodnik amator, emerytowany pracownik Politechniki Gdańskiej, od kilkudziesięciu lat odkrywający piękno przyrody, szczególnie okolic Gdańska, a przede wszystkim Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, autor kilkuset artykułów, felietonów i przewodników, jeden z najbardziej aktywnych krajowych mykologów amatorów, fotograf przyrody, popularyzator i edukator, za całokształt dotychczasowej działalności.

Orle Pióra to nagroda honorowa, przyznawana od roku 2006 przez Zarząd Klubu Przyrodników i wręczana podczas Walnych Zgromadzeń Członków Klubu. Nadawana jest za zasługi dla ochrony przyrody, jej poznawania i upowszechniania wiedzy przyrodniczej - wykraczające poza ramy obowiązków służbowych zaangażowanie, wyjątkową konsekwencję w działaniach, pracowitość, odwagę i dociekliwość, udowadnianie tezy, że z każdej perspektywy, na każdym stanowisku, da się działać profesjonalnie i skutecznie. Orle Pióra nadajemy zarówno za całokształt działalności jak i za konkretne, jednorazowe sukcesy wykraczające poza ramy codziennej praktyki.

Po dwuletniej przerwie wznowiliśmy wydawanie serii MONOGRAFIE PRZYRODNICZE wydając właśnie monografię bąka (Botautus stellaris) autorstwa Marcina Polaka. Książkę, w cenie 18 zł, kupić można w sklepie internetowym Klubu Przyrodników. W marcu ukaże się monografia łabędzia krzykliwego, a w przygotowaniu monografie granicznika płucnika, borsuka i kolejne.

Ukazał się także zeszyt 4/2016 Przeglądu Przyrodniczego zawierający artykuły przygotowane na podstawie wystąpień z sesji pt. Rezerwaty – czas na comeback!, która odbyła się w kwietniu ubiegłego roku w Karpaczu. Zeszyt w formie papierowej, w cenie 12 zł, można nabyć w naszym sklepie, natomiast TU znaleźć można pliki pdf poszczególnych artykułów. W marcu ukaże się zeszyt 1/2016 Przeglądu.

Polska zdecydowała, że wycofuje się z udziału w międzynarodowej aplikacji o powiększenie Obszaru Dziedzictwa Ludzkości UNESCO obejmującego najcenniejsze buczyny Europy.

Jednym z obiektów wpisanych obecnie na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO są "Pierwotne lasy bukowe Karpat i stare lasy bukowe Niemiec", obejmujące 15 obiektów na Ukrainie, w Rumunii i w Niemczech. Obecnie do UNESCO zgłoszono propozycję rozszerzenia tego wpisu na całą sieć najcenniejszych lasów bukowych w Europe, pod nazwą "Pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy". Taki zbiorowy obiekt Światowego Dziedzictwa Ludzkości miał się składać z 82 fragmentów naturalnych, ściśle chronionych buczyn w 11 krajach, o łącznej powierzchni blisko 100 tys. ha. Według propozycji eksperckich i decyzji rządów 11 krajów w 2015 r. zakładano, że w tej liczbie znajdą się także cztery najbardziej pierwotne fragmenty lasów bukowych w polskim Bieszczadzkim Parku Narodowym - buczyny w Paśmie Granicznym i dol. Górnej Solinki, na zboczach Połoniny Wetlińskiej i Smereka, w dolinie Terebowca i w dolinie Wołosatki, o łącznej powierzchni ok. 3300 ha, podlegające w BPN ochronie ścisłej.

Po konsultacjach społecznych, o których informowaliśmy w Wiadomościach KP w grudniu 2016 r., a w których rady gmin Cisna i Lutowiska negatywnie zaopiniowały propozycję, argumentując to "brakiem zaufania do parku narodowego", Polska zadecydowała, że buczyny z naszego kraju nie będą zgłoszone.

Wniosek jest więc ograniczony do Albanii, Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Hiszpanii, Rumunii, Słowenii, Ukrainy i Włoch. Albanii, Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Hiszpanii, Rumunii, Słowenii, Ukrainy i Włoch. Obecnie ocenia go IUCN. Można mieć nadzieję, że zostanie zaakceptowany na sesji Komitetu UNESCO, która odbędzie się w 2017 r. w Krakowie.

Szanowni Państwo,

zapraszamy wszystkich członków i sympatyków Klubu na XXXV Zjazd i Walne Zgromadzenie Członków, który odbędzie się w Stacji Terenowej Klubu w Owczarach k. Kostrzyna n/Odrą w dniach 24.02-26.02.2017r. Mamy nadzieję, że zaproponowany program spotka się z szerokim zainteresowaniem i przełoży się na wysoką frekwencję. Poniżej przedstawiamy szczegóły. Liczymy na Państwa liczny udział!

Program oraz karta zgłoszenia uczestnictwa (Plik DOC)

Stacja Terenowa Klubu Przyrodników w Owczarach
zaprasza do udziału w warsztatach szczepienia drzewek owocowych.
18.02.2017 (sobota), Muzeum Łąki w Owczarach

Udział w warsztatach można opłacić przelewem na nasze Klubowe konto :
Klub Przyrodników, ul. 1 Maja 22, 66-200 Świebodzin
BZ WBK 28 1090 1593 0000 0001 0243 0645
Z dopiskiem : warsztaty szczepienia.

Szczegóły na plakacie (Plik PDF)

Nakładem Instytutu Ochrony Przyrody PAN ukazała się nowa Czerwona Lista Paprotników i Roślin Naczyniowych Polski, opracowana przez: Różę Kaźmierczakową, Joannę Bloch-Orłowską, Zbigniewa Celkę, Annę Cwener, Zygmunta Dajdoka, Dorotę Michalską-Hejduk, Pawła Pawlikowskiego, Ewę Szczęśniak i Krzysztofa Ziarnka. Jest to czwarta z kolei polska czerwona lista roślin
Nowa lista obejmuje 765 taksonów, w porównaniu z ok. 500 ujętymi w poprzednim wydaniu, co jednak zdaniem Autorów wynika głównie z pogłębienia wiedzy, a niekoniecznie z pogłębienia się zagrożenia. W szczególności, szeroko wykorzystano regionalne czerwone listy i księgi roślin.
W obecnej publikacji podano kategorie zagrożenia według aktualnych wytycznych IUCN (EX, EW, RE, REW, CR, EN, VU, NT, DD), wraz ze wskazaniem kryterium kwalifikacji każdego gatunku. Jako tło oceny zagrożenia gatunków w Polsce, podano także kategorie zagrożenia w Europie i na świecie.

Nakładem wrocławskiej Fundacji EkoRozwoju ukazała się nowa książka „Drzewa w cyklu życia”, której autorami są arboryści: Nigel de Berker, Jan-Willem de Groot, Dirk Dujesiefken i Neville Fay. Jest to podręcznik omawiający niektóre aspekty fizjologii drzew z punktu widzenia pielęgnacji drzew i oceny ryzyka związanego z drzewami – a jego unikatowość polega na ujęciu pełnego spektrum faz życia drzewa i specyfiki rozwoju architektury drzewa w każdej z tych faz – wraz z fazą tzw. drzewa sędziwego. Autorzy pokazują, że u drzew procesy „starzenia się” niekoniecznie są jednokierunkowe i nieodwracalne, że drzewo niekiedy funkcjonuje jak kolonia do pewnego stopnia niezależnych elementów, że „objawy starzenia się” to raczej objaw pewnej przebudowy fizjologii i morfologii, po której drzewo może żyć jeszcze bardzo długo...

Publikacja jest dostępna (zarówno w wersji polskiej, jak i angielskiej) na stronie programu „Drogi dla Natury”:
www.aleje.org.pl/pl/publikacje/podreczniki
wraz z wszystkimi wcześniejszymi publikacjami Fundacji na temat ochrony drzew i alei, jak np.:

• Ochrona prawna drzew i krzewów poza lasami (stan prawny na 2016 r.);
• Drzewa w krajobrazie – podręcznik praktyka;
• Poradnik przyjaciół drzew;
• Jak dbać o drzewa. Dobre praktyki ochrony zadrzewień;
• Aleje - skarbnice przyrody;
• Aleje - podręcznik użytkownika. Jak dbać o drzewa, żeby nam służyły?

Miło nam także donieść, że do uruchomionych w Polsce projektów z naboru’ 2015 finansowanych przez unijny instrument finansowy LIFE, o których informowaliśmy w październiku 2016 r., dołączył ostatecznie także projekt Fundacji „Drzewa dla zielonej infrastruktury”, zakładający pięcioletnią, wielowątkową i szeroką kampanię informacyjną, obejmująca m. in. wypracowanie i promowanie wśród decydentów zaleceń dotyczących zagospodarowania przestrzennego i zarządzania drzewami, a także wsparcie i szkolenia dla „społecznych rzeczników drzew”. Fundacja chce, by powstał Ruch Przyjaciół Drzew, będący trwałym mechanizmem społecznego nadzoru nad zarządzaniem drzewami.
Oznacza to, że wszystkie cztery projekty organizacji pozarządowych, które w 2015 r. przeszły przez sito europejskiej kwalifikacji LIFE, ale których realizację próbował w 2016 r. storpedować Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (por. Wiadomości KP z lipca 2016 r.), wbrew regułom własnego konkursu odmawiając im wstępnie wcześniej obiecanego współfinansowania, będą ostatecznie wdrażane.

Tradycyjnie, jak co roku wiosną, zapraszamy Państwa do udziału w wiosennej Sesji Klubu Przyrodników, tym razem nie w Łagowie, lecz w Karpaczu. W tym roku, w dniach 8 - 10 kwietnia (piątek - niedziela), proponujemy refleksje na temat:

Rezerwaty przyrody – czas na comeback!

Ostatnie kilkanaście lat można postrzegać jako kryzys w ochronie rezerwatowej. Pomimo oceny, że potrzebujemy jeszcze co najmniej kilkuset rezerwatów (program wykonawczy Krajowej Strategii Ochrony Różnorodności Biologicznej 2007-2013), tworzenie nowych obiektów straciło na dynamice. Były lata, kiedy w całej Polsce powstawało ich zaledwie kilka, są woje-wództwa, w których od wielu lat nie powstał żaden. Tymczasem rezerwaty przyrody to niewątpliwie najskuteczniejsza forma ochrony i trwałego zabezpieczenia przyrody. Wydaje się, że wraz z powrotem do równowagi po wieloletnim skoncentrowaniu się na programie Natura 2000, kryzys w tradycyjnej ochronie konserwatorskiej powoli mija, że nadchodzi czas powrotu idei ochrony rezerwatowej, jej porządkowania i doskonalenia. Wychodząc naprzeciw tym tendencjom, zapraszamy do udziału w Sesji. Jej program oraz karta zgłoszenia do pobrania poniżej.

PROGRAM SESJI ORAZ KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNICTWA - Plik DOC - Plik PDF

Jedną z pierwszych decyzji nowego Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska Krzysztofa Lissowskiego, urzędującego od 11 dni, ma być odwołanie ze stanowiska Pomorskiej Regionalnej Konserwator Przyrody – Joanny Jarosik.

Pomorska Konserwator Przyrody pracowała na tym stanowisku (najpierw jako WKP, potem RKP) od 12 lat (z półtoraroczną przerwą) i jest oceniana jako jeden z lepszych konserwatorów wojewódzkich w Polsce. Ochrona przyrody w województwie pomorskim funkcjonowała dotąd znacznie lepiej od średniej krajowej. To województwo wyróżniało się np. wyjątkowo dobrą troską o rezerwaty przyrody – starano się naprawdę realizować ich ochronę w pełnym potrzebnym zakresie, co jak na polskie warunki jest unikatem. Dzięki ponadprzeciętnym staraniom RDOS, tu powstawały najlepsze jakościowo, w skali całej Polski, plany zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000.

Joanna Jarosik jest członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody (jako jedna z dwóch RKP w składzie Rady), rad naukowych parków narodowych: Słowińskiego i Borów Tucholskich. W 2005 r. została utytułowana Dobrodziejem Przyrody przez Pracownię na rzecz Wszystkich Istot.

Jest to pierwsze po wyborach odwołanie Regionalnego Konserwatora Przyrody.

W nocy z 12 na 13 lutego zmarł jeden z najwybitniejszych polskich przyrodników – prof. Krzysztof Skóra: ocenanolog, ichtiolog, znawca ssaków morskich, twórca i dyrektor Stacji Morskiej Uniwersytetu Gdańskiego w Helu.

Uparcie przekonywał wszystkich, że Polska nie kończy się na plaży i że przyroda polskiego morza to też polska przyroda. Przekonywał polityków, że morświny jednak istnieją, żyją w Bałtyku i potrzebują pomocy. Stworzył fokarium w Helu, chciał stworzyć morświnarium – ale chciał, by foki i morświny przede wszystkim były w morzu. Zrobił wiele, by tak się stało. Próbował bronić ludzi korzystających z morza przed nimi samymi: próbował przekonać rybaków, że gdy wyginą ryby, to wyginą i rybacy – i że to wcale nie foki sprawiają, że giną ryby.

Jak nikt w Polsce rozumiał ekosystem morza i jak nikt wiedział, jak trzeba go chronić. Morświny, foki, ryby, Hel, Pucyfik, Słowiński Park Narodowy, Bałtyk straciły człowieka, który był filarem ich ochrony.

W Geoserwisie GDOS: geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/

a także jako pliki shp udostępnione na: www.gdos.gov.pl/dane-i-metadane

oraz w formie usługi WMS: sdi.gdos.gov.pl/wms i WFS: sdi.gdos.gov.pl/wfs

pojawiły się dane przestrzenne o użytkach ekologicznych i pomnikach przyrody, kompletując w ten sposób udostepnienie danych przestrzennych o wszystkich formach ochrony przyrody w Polsce.

Zasób udostępnianych przez GDOŚ danych przestrzennych obejmuje więc aktualnie:

- wszystkie formy ochrony przyrody,

- korytarze ekologiczne dla dużych ssaków w wersji’2005 r. (w geoserwisie widoczne tylko w małych skalach; ulepszoną wersję opracowania korytarzy z 2011 r. udostępnia w swoim serwisie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot korytarze.pl)

- obszary Ramsar,

- mezoregiony fizycznogeograficzne.

Jakość, kompletność i aktualność danych o formach ochrony przyrody odpowiada zasobom zgromadzonym przez GDOŚ w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody, zależąc m. in. od wprowadzania danych przez inne, ustawowo zobowiązane podmioty.

5 lutego 2016 r. Minister Środowiska Jan Szyszko odwołał Panią Katarzynę Woźniak z funkcji dyrektora Słowińskiego Parku Narodowego. Powodów odwołania nie podano.

Katarzyna Woźniak kierowała Słowińskim PN od kwietnia 2005 r. Przez ponad 10 lat postawiła ochronę tego parku na naprawdę dobrym poziomie. M. in. prawidłowo ustawiła priorytety ochrony SPN – z naciskiem na najbardziej potrzebujące pomocy ekosystemy wodne i nieleśne, a przy minimalizacji ingerencji w lasy. Zrezygnowała z redukcji zwierzyny w SPN, udowadniając praktycznie, że nie jest ona wcale konieczna. Zorganizowała pracę Parku tak, że SPN pozyskał znaczne finansowanie ze środków UE na realizację ważnych i ambitnych przedsięwzięć z zakresu czynnej ochrony przyrody i renaturyzacji ekosystemów. Starała się chronić Park przed presją osaczającej go zabudowy rekreacyjnej i przed presją nadmiernej tam turystyki i rekreacji.

Przeciwko ochronie Słowińskiego Parku Narodowego, a także osobiście przeciwko jego Dyrektor, od kilkunastu miesięcy jątrzyli powiatowi działacze PiS wraz z dużą grupą roszczeniowych wobec Parku mieszkańców gminy Smołdzino. Jeszcze przed wyborami parlamentarnymi spotykali się oni z J. Szyszko, który obiecywał im ograniczenie ochrony SPN i zmiany personalne w Parku po dojściu do władzy.

2 lutego Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie śródokresowego przeglądu Europejskiej Strategii Ochrony Różnorodności Biologicznej. Przyjęty tekst w polskiej wersji językowej na:

www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P8-TA-2016-0034+0+DOC+XML+V0//PL

Parlament w rezolucji sprzeciwił się ewentualnej zmianie dyrektyw środowiskowych, „gdyż zagroziłoby to wdrażaniu strategii ochrony różnorodności biologicznej, spowodowałoby przeciągający się okres braku pewności prawa oraz ryzyko, że w efekcie dojdzie do osłabienia ochrony prawnej i finansowania, a także byłoby niekorzystne dla przyrody, ludzi i działalności gospodarczej”; podkreśla w związku z tym, że trwająca w ramach Fitness Check kontrola dyrektyw środowiskowych powinna koncentrować się na ulepszeniu wdrażania. Parlament stwierdził, iż „jest przekonany, że wszelkie trudności w osiągnięciu celów dyrektyw środowiskowych i strategii ochrony różnorodności biologicznej ogólnie nie leżą w przepisach, lecz przede wszystkim w ich niepełnym, niejednolitym i nieodpowiednim wdrożeniu, egzekwowaniu i włączeniu do innych obszarów polityki”. Te stwierdzenia to nawiązanie do procesu tzw. sprawdzenia żywotności (Fitness Check), któremu podlega obecnie dyrektywa ptasia i siedliskowa – parlament wyraźnie sprzeciwił się tu wyrażanym przez niektóre środowiska poglądom, że te dyrektywy powinny być zmodyfikowane.

Parlament zauważył w rezolucji, że ponad 500 tys. obywateli UE wypowiedziało się niedawno, w konsultacjach społecznych przeprowadzonych w ramach tzw. „Fitness Check” dyrektyw przyrodniczych, za wzmocnieniem wdrażania dyrektyw przyrodniczych i wzmożeniem wysiłków na rzecz ochrony przyrody UE w ramach dobrze służącego tej ochronie europejskiego prawa środowiskowego. Parlament „wezwał przywódców UE do wysłuchania pół miliona obywateli, którzy apelują o przestrzeganie i lepsze wdrożenie naszych solidnych przepisów dotyczących ochrony środowiska naturalnego”. Podkreślił także europejskie badania opinii społecznej, z którego wynikało, że 80% Europejczyków uważa skutki utraty różnorodności biologicznej za poważne. Zauważył, że 65 % obywateli UE mieszka w obrębie 5 km od obszaru Natura 2000, a 98 % w obrębie 20 km, co sugeruje, że obszary te mogą potencjalnie pomóc poszerzyć wiedzę na temat różnorodności biologicznej oraz zapewniać usługi ekosystemowe przyczyniające się do dobrostanu znacznej części populacji UE.

W treści rezolucji Europarlament podkreślił niedostateczną skuteczność ochrony przyrody w UE, w tym przede wszystkim do postępującej degradacji i fragmentacji siedlisk, zwracając uwagę że „cel 2010” powstrzymania utraty różnorodności biologicznej nie został osiągnięty, a „cel 2020 nie zostanie osiągnięte bez poważnych dodatkowych działań”, podkreślając jednocześnie, iż „dowody naukowe wskazują, iż środowisko naturalne Europy byłoby w znacznie gorszym stanie bez pozytywnego wpływu unijnej dyrektywy ptasiej i dyrektywy siedliskowej”. W szczegółowych punktach Parlament odniósł się do środowiska morskiego, ochrony różnorodności biologicznej w rolnictwie i leśnictwie, możliwości wykorzystania podejścia ekosystemowego do łagodzenia skutków zmian klimatu, negatywnych skutków gospodarczych niszczenia przyrody. Stwierdził m. in, że:

• Gospodarcza wartość różnorodności biologicznej powinna znaleźć odzwierciedlenie we wskaźnikach stanowiących podstawę procesu decyzyjnego, nie prowadząc do utowarowienia różnorodności biologicznej;
• UE powinna ograniczyć swój wpływu na różnorodność biologiczną na świecie;
• Pełne wdrożenie, egzekwowanie i odpowiednie finansowanie dyrektyw środowiskowych jest niezbędnym warunkiem zapewnienia udanej realizacji całej strategii;
• Komisja Europejska powinna poprawić i wzmocnić wytyczne ułatwiające pełne wdrożenie i egzekwowanie dyrektyw zgodnie z obowiązującym orzecznictwem;
• Potrzebne jest pilne dokończenie procesu wyznaczania lądowych i morskich obszarów Natura 2000 i sporządzenie planów ich zarządzania;
• Potrzebne jest unijne współfinansowanie zarządzania obszarami Natura 2000, które powinno być uzupełnieniem funduszy wspierających rozwój obszarów wiejskich i rybołówstwa, funduszy strukturalnych, a także funduszy udostępnianych przez państwa członkowskie;
• Należy usprawnić przestrzeganie i egzekwowanie prawa środowiskowego UE, na przykład przez stosowanie proporcjonalnych, skutecznych i odstraszających sankcji;
• Potrzeba strategii europejskich korytarzy ekologicznych dla gatunków docelowych, a także ambitniejszego odtwarzania ekosystemów;
• Mimo instrumentów WPR, dotychczas nie nastąpiła wymierna poprawa stanu różnorodności biologicznej w rolnictwie, choć może jest jeszcze na to za wcześnie;
• Konieczne jest szybkie i prawidłowe wprowadzenie opartego na ekosystemie zarządzania rybołówstwem celem urzeczywistnienia zasady maksymalnego podtrzymywalnego połowu;
• Dyrektywy środowiskowe stanowią kamień milowy w polityce dotyczącej środowiska naturalnego nie tylko w obrębie UE, ale również w wymiarze międzynarodowym; dzięki zwięzłej, spójnej i harmonijnej formie dyrektywy środowiskowe można uznać w pewnym sensie za inteligentne regulacje avant la lettre.

W dobrą zmianę, ogarniającą również przyrodę, postanowiła się wpisać, przychodząc wcześniej, także wiosna. W zachodniej Polsce kwitną już przebiśniegi i wawrzynki, lecą skowronki, a z łęgów krzyczą żurawie. Przy okazji kolejny wyjątek potwierdził oczywistą już chyba dla wszystkich oczywistość, że klimat się nam nie zmienia.

A my, korzystając z okazji, zachęcamy do czynnego udziału w wiosennej sesji Klubu Przyrodników, która odbędzie się tym razem w Karpaczu, w dniach 8 – 10 kwietnia. W tym roku jej temat brzmi “Rezerwaty przyrody – czas na comeback! Na zgłoszenia wystąpień czekamy do 20 lutego, szczegóły: content/view/1049/353

A wcześniej, w dniach 26 – 28 lutego, w Owczarach koło Kostrzyna nad Odrą, odbędzie się XXXIV Zjazd Klubu Przyrodników. Program i zasady uczestnictwa znaleźć można tu: content/view/1057/353

Zapraszamy!

Stacja Terenowa Klubu Przyrodników w Owczarach
zaprasza do udziału w warsztatach szczepienia drzewek owocowych.
20.02.2016 (sobota), Muzeum Łąki w Owczarach
Szczegóły na plakacie poniżej.

Udział w warsztatach można opłacić przelewem na nasze Klubowe konto :
Klub Przyrodników, ul. 1 Maja 22, 66-200 Świebodzin
BZ WBK 28 1090 1593 0000 0001 0243 0645
Z dopiskiem : warsztaty szczepienia.

XXXIV Zjazd Klubu Przyrodników

Owczary 26-28.02.2016

Szanowni Państwo,
Zapraszamy wszystkich członków i sympatyków Klubu do udziału w XXXIV Zjeździe i Walnym Zgromadzeniu Członków, który odbędzie się w Stacji Terenowej Klubu w Owczarach k. Kostrzyna n/Odrą w dniach 26-28.02.2016r.
W trakcie Walnego Zgromadzenia odbędą się wybory nowego Zarządu na kolejną, czteroletnią kadencję. Mamy nadzieję, że zaproponowany program spotka się z szerokim zainteresowaniem i przełoży się na wysoką frekwencję.
Poniżej szczegółowy program oraz karta zgłoszenia uczestnictwa.
Liczymy na Państwa liczny udział!

Szczegółowy program oraz karta zgłoszenia uczestnictwa (Plik PDF)

Zgłoszenia przyjmujemy do 22.02.2016r.
mailem: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
lub faksem : 95 759 12 20.

Na stronie internetowej RZGW Wrocław udostępniono do konsultacji społecznych projekt planu utrzymania wód wraz z prognozą oddziaływania na środowisko. Konsultacje trwają od 28 stycznia do 17 lutego:

bip.wroclaw.rzgw.gov.pl/9479,25314,25315/25315/art32237.html

Plany utrzymania wód określą, na jakich odcinkach rzek będą w ciągu najbliższych 6 lat realizowane tzw. prace utrzymaniowe – w tym wycinanie drzew i krzewów, odmulanie, usuwanie martwych drzew, zasypywanie podcięć erozyjnych w brzegach itp. Działania takie, mimo że niekiedy drobne, są wykonywane powszechnie, w wyniku czego wywierają silny wpływ na ekosystemy rzek. Wcześniej przedstawiono do konsultacji społecznych projekty planów utrzymania wód dla pozostałych RZGW – wszystkie one zakładały, że prace utrzymaniowe będą realizowane niemal na wszystkich ciekach, choć w prognozach oddziaływania na środowisko wskazywano na negatywne oddziaływanie na środowisko i proponowano takie modyfikacje sposobu wykonywania działań utrzymaniowych, które pozwoliłyby to oddziaływanie nieco złagodzić.

Sporządzanie planów utrzymania wód zostało nakazane przepisem ustawy Prawo wodne, wprowadzonym w związku z zarzutami Komisji Europejskiej o niezgodność praktyki utrzymywania wód w Polsce z wymogami dyrektyw: wodnej, ocenowej i siedliskowej. Plan sporządza dyrektor RZGW, uzgadnia z KZGW i marszałkami województw, a następnie ustanawia jako akt prawa miejscowego. Plany utrzymania wód miały być ustanowione do 1 stycznia 2016 r., jednak w grudniu Sejm przesunął ten termin na 1 stycznia 2017 r.

Uwagi, jakie Klub Przyrodników wnosił dotąd w konsultacjach planów utrzymania wód w innych RZGW znajdują się na:

content/view/633/614

28 stycznia RDOŚ w Bydgoszczy wydał decyzję odmawiającą zgody na realizację przedsięwzięcia "Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego w rejonie stopnia wodnego Włocławek przy wykorzystaniu energii wody oraz poprawie potencjału ekosystemów wodnych i od wód zależnych". Wniosek dotyczył budowy stopnia wodnego na Wiśle poniżej Włocławka (inwestycji od dawna proponowanej i znanej pod nazwą "tama w Nieszawie", w rzeczywistości ostatnio proponowanej do zbudowania k. miejscowości Siarzewo).

Motywem odmowy było nieujęcie inwestycji w Planie Gospodarowania Wodami Dorzecza oraz znacząco negatywne oddziaływanie na obszary Natura 2000.

Z przyjemnością zawiadamiamy, że ruszyła akcja fundraisingowa Chroń Naturę z Klubem Przyrodników. W ramach wydarzenia możecie:

Adoptować owcę ze stacji terenowej KP w Owczarach i tym samym pomóc nam chronić murawy kserotermiczne.

Adoptować metr kwadratowy murawy kserotermicznej i przyczynić się do jej aktywnej ochrony.

Adoptować metr kwadratowy torfowiska i pomóc nam chronić te unikatowe tereny.

Więcej informacji znajdziecie na naszej stronie FB: www.facebook.com/chronnature

Zachęcamy do pulubienia strony i przesłania jej znajomym.

Adopcja owcy to koszt 25 zł, metr murawy i torfowiska kosztuje 30 zł. Na każdego darczyńcę czeka drobny upominek. Dla najhojniejszych darczyńców mamy specjalne prezenty!

Darowiznę należy przelać na konto BZ WBK SA I O/Świebodzin 28 1090 1593 0000 0001 0243 0645

Koniecznie dopisz w tytule przelewu swój e-mail i cel, na który przelewasz darowiznę (np. Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., 3 metry murawy). Tylko w ten sposób będziemy mogli przekazać Ci upominki!

Zachęcamy również do ustawienia comiesięcznego zlecenia przelewu na konto Klubu Przyrodników. Wystarczy, że wyślesz potwierdzenie zlecenia na adres e-mail koordynatora akcji (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.), a otrzymasz specjalny upominek od Klubu Przyrodników!

Na portalu Rządowego Procesu Legislacyjnego został zamieszczony projekt rozporządzenia rolnośrodowiskowego na lata 2014-2020:
legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12269350/katalog/12276308

Projekt określa w szczególności:
- pakiety nowego programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego, ich wymogi i stawki,
- wspierane tradycyjne odmiany roślin (w tym drzewa owocowe) i zwierząt,
- sankcje za poszczególne uchybienia wymogom,
- sposób funkcjonowania systemu

Minister prosi o uwagi i wnioski do 23 lutego, wyjaśniając że musi wyznaczyć tak krótki termin, bo rozporządzenie powinno wejść w życie do 15 marca (aby móc w terminie otworzyć możliwość składania wniosków w 2015 r.).

Dziś, 2 lutego, Światowy Dzień Mokradeł lub Światowy Dzień Obszarów Wodno-Błotnych, czyli World Wetland Day. Mokradła w lutym, przynajmniej w naszej strefie geograficznej, prezentują się niezbyt okazale, ale data ma zdecydowanie ponadlokalny wymiar, bo upamiętnia podpisanie w dniu 2 lutego 1971 Konwencji Ramsarskiej. Dzień Mokradeł obchodzony jest od 1997 roku, obecnie w prawie 100 krajach, czasami przedłuża się do Światowego Tygodnia Mokradeł. Zasadniczym celem obchodów jest podnoszenie świadomości społecznej w zakresie roli obszarów wodno-błotnych, z którą to świadomością ciągle nie jest najlepiej.

Dla równowagi, jutro, obchodzony będzie Międzynarodowy Dzień Kopania Rowów (kto nie wierzy niech sprawdzi, wiadomo gdzie...). Wszystkich kopiących z wyprzedzeniem pozdrawiamy i zapewniamy o swojej nieustającej pamięci.

Zafundowana nam w końcu ubiegłego roku rewolucja w ochronie gatunkowej zaowocuje prawdopodobnie kilkuletnim okresem przyzwyczajania się do nowej sytuacji, zakończonym zapewne nowymi, nie mniej rewolucyjnymi zmianami. W cierpliwym oczekiwaniu na nie, nie pozostaje jednak nic innego, jak pilnie uczyć się nowych rozwiązań i list gatunków, tego co jeszcze chronione, a co już nie.

Najtrudniej, nie wiedzieć czemu, bywa z grzybami, dlatego na stronie Polskiego Towarzystwa Mykologicznego, pod adresem www.ptmyk.pl/?page_id=1940, ukazał się zwięzły tekst podsumowujący zmiany w ochronie gatunkowej grzybów wielkoowocnikowych. Oprócz krótkiego, syntetycznego tekstu i kilku analitycznych tabel, znajdziemy tam też galerię zdjęć gatunków chronionych.

XXXIII Zjazd Klubu Przyrodników

Owczary 27.02.—01.03. 2015

Szanowni Państwo,
Zapraszamy wszystkich członków i sympatyków Klubu do udziału w XXXIII Zjeździe i Walnym Zgromadzeniu Członków, który odbędzie się w Stacji Terenowej Klubu w Owczarach k. Kostrzyna n/Odrą w dniach 27.02-01.03.2015r. Mamy nadzieję, że organizacja Zjazdu w naszej Stacji Terenowej zachęci Państwa do licznego uczestnictwa. Wybór Owczar wiąże się przede wszystkim z chęcią zaprezentowania samej Stacji, jak też efektów prowadzonych w ostatnich latach remontów i modernizacji. Mamy nadzieję, że będzie to również jeden z elementów promocji tego miejsca jako dobrej bazy edukacyjnej czy wypoczynkowej i zachęci członków oraz sympatyków Klubu do jej odwiedzania w przyszłości. Organizacja Zjazdu Klubu w Owczarach, to również znacznie niższe koszty uczestnictwa, przekładające się (taką mamy nadzieję) na lepszą frekwencję.
Poniżej szczegółowy program oraz karta zgłoszenia uczestnictwa.
Liczymy na Państwa liczny udział!

Szczegółowy program oraz karta zgłoszenia uczestnictwa (Plik PDF)

Zgłoszenia przyjmujemy do 22.02.2015r.
mailem: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
lub faksem : 95 759 12 20.

Książeczka ta to trzecia pozycja nowej serii Wydawnictwa Klubu Przyrodników, którą poświęcamy rozważaniom ma temat poznawania, rozumienia i ochrony przyrody. We współczesnym świecie, pędzącym coraz szybciej i coraz bardziej na oślep, potrzebna jest chwila zatrzymania i refleksji nad tym, w jakim celu właściwie coś robimy, czy robimy to dobrze i dlaczego właśnie tak.
Adresatem naszej serii jest każdy, kto znajdzie czas i ochotę na chwilę zastanowienia, kogo nurtują pytania i wątpliwości, od ucznia gimnazjum, po studenta i profesora. Autorzy prezentują własne przemyślenia i poglądy. Czasem są one dyskusyjne i kontrowersyjne, ale o takie właśnie refleksje, pobudzające do myślenia, a może i działania, nam przecież chodzi.
Zaczęliśmy od pojęcia „nauki”, jako podstawy naszego oglądu rzeczywistości, swoje widzenie nauki przedstawił Roman Hołyński. W drugiej pozycji prezentowaliśmy refleksje Andrzeja Jermaczka o „ochronie przyrody”, o tym czy skuteczna ochrona przyrody jest możliwa.
Autor niniejszej pozycji, Ryszard Kulik, jest psychologiem, od dawna zaangażowanym w ochronę przyrody i edukację. Książeczka koncentruje się więc na psychologicznych podstawach naszego stosunku do przyrody. Ale nie tylko. Znajdziemy w niej także analizę sytuacji w jakiej znalazła się nasza cywilizacja i przyczyn kryzysu, kondycji człowieka, zmian klimatycznych, śladu ekologicznego, rozważania na temat jedności i powiązania wszystkich poziomów życia, dynamiki rzeczywistości, przepływów energii, złudzeń wynikających z walki człowieka z przyrodą, antropocentryzmu, biocentryzmu, wrażliwości, empatii i współodczuwania. Na tej podstawie autor wskazuje proste rozwiązania trudnych problemów, rozstrzygania dylematów społecznych, budowania dojrzałych relacji z przyrodą, kreśląc drogę ku zmianie, którą, wszyscy razem i każdy z osobna powinniśmy podążyć.
Do zamówienia w SKLEPIE. Cena 18 zł.

Uwagi Klubu Przyrodników do Projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 - 2014.02.08 (Plik PDF)

Wprowadzenie, od 21 stycznia b.r., nowej wersji kryteriów ceryfikacji lasów FSC wywołuje już pierwsze skutki w postaci pogorszenia ochrony przyrody polskich lasów. RDLP w Szczecinie, która po wielu latach opóźnień, wyznaczała właśnie sieć tzw. "powierzchni reprezentatywnych" w poszczególnych nadleśnictwach (powierzchni wyłączonych z pozyskania drewna ze względu na uwarunkowania przyrodnicze, stanowiących reprezentatywne przykłady ekosystemów nadleśnictwa) i właśnie poddawała ją konsultacjom społecznym, natychmiast skorzystała z wprowadzonych zmian, wycofując konsultowaną propozycję i zastępując ją inną, znacznie zredukowaną co do powierzchni. Zmiana odbyła się w trakcie trwającego okresu konsultacji, przedłużono wprawdzie ich termin, ale w niektórych nadleśnictwach nie zamieszczono w ogóle żadnej informaji, że zmienił się konsultowany dokument...

Dotychczas wymogiem FSC było wyznaczenie i pozostawienie bez działań gospodarczych 5% powierzchni lasu. Nowo wprowadzone wymogi likwidują wymóg procentowy, choć deklarowano, że zmiana ta ma być ulepszeniem a nie liberalizacją elementu ochrony; w zamian jest teraz obowiązek wyznaczenia 10% jako "powierzhcni chronionych", ale Zarzad FSC Polska uwaza, że mogą tu być zaliczone np. wszystkie lasy ochronne.

Nakładem GDOŚ ukazała się ważna publikacja "Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych", której autorami są: Barbara Tokarska-Guzik, Zygmunt Dajdok, Maria Zając, Adam Zając, Alina Urbisz, Władysław Danielewicz, Czesław Hołdyński.

Jest dostępna także w formie pdf do ściągnięcia, pod adresem:
bip.gdos.gov.pl/doc/ftp/2013/Rosliny_obcego_pochodzenia_w_PL_poprawione.pdf

Komisja Europejska wnosi do unijnego Trybunału Sprawiedliwości sprawę przeciwko Polsce w związku z nieprawidłową transpozycją Ramowej Dyrektywy Wodnej. Według opublikowanej informacji, zarzuty dotyczą m.in. transpozycji niektórych definicji określonych w dyrektywie oraz załączników do dyrektywy.
Komisja jest w szczególności zaniepokojona brakiem transpozycji załącznika II, w którym przedstawiono charakterystykę typów wód powierzchniowych i podziemnych, a także niepełną transpozycją załącznika III, która powinna zapewnić specyfikacje i punkty referencyjne służące analizie obszaru dorzecza, przegląd wpływu działalności człowieka na stan wód i analizę ekonomiczną korzystania z wód. Kwestia monitorowania stanu wód również wzbudza zastrzeżenia Komisji. Ramowa dyrektywa wodna ma kluczowe znaczenie dla ochrony wód w Europie. W art. 5 państwa członkowskie zobowiązano do przygotowania analizy obszaru dorzecza, dokonania przeglądu wpływu działalności człowieka na stan wód oraz przeanalizowania ekonomicznych aspektów związanych z korzystaniem z wód. Analiza ta jest niezbędną podstawą dla spełnienia wielu innych wymogów dyrektywy. Zdaniem Komisji niepełna lub nieodpowiednia transpozycja załączników dyrektywy prowadzi w Polsce prawdopodobnie do niepoprawnej oceny stanu rzeczy i może również mieć wpływ na plany gospodarowania wodami w dorzeczu, co spowoduje potencjalnie negatywne skutki dla zdrowia ludzi oraz ilości i jakości wody.

Notatka: europa.eu/rapid/press-release_IP-13-144_pl.htm

Na stronie internetowej:
www.gdos.gov.pl/ProjectCategories/viewProject/8/2/0/71/Materialy_do_pobrania
umieszczono formalnie zatwierdzone w dniu 12.12.2012 wytyczne GDOŚ do sporządzania planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000

Na stronie internetowej:
www.gdos.gov.pl/Articles/view/4448/
opubikowano propozycje zmian w listach chronionych roślin i grzybów, przygotowane na zlecenie GDOŚ przez PTOP "Salamandra".

12 marca GDOŚ organizuje w swojej siedzibie w Warszawie debatę w tej sprawie. 13 marca zapowiedziano podobną debatę dotyczącą ochrony gatunkowej zwierząt, jednak jak dotąd nie ogłoszono projektu zmian dotyczących tej grupy.

Propozycje zakladają oparcie list gatunków chronionych na dość jednoznacznych kryteriach (czego efektem są propozycje zmian na listach, rozległe zwłaszcza w przypadku grzybów i porostów), a także dość szerokie zróżnicowanie zakazów, jakie obowiązywałyby w stousnku do poszczególnych gatunków.

Ministerstwo Środowiska i GDOŚ przedstawiły do konsultacji społecznych i międzyresortowych:
- nowelizację ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz 8 innych ustaw;
- zmianę rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Ministerstwo proponuje m. in., by:
- zasięg przestrzenny opisu środowiska w raporcie oddziaływania otworu wiertniczego na środowsko był ograniczony do 500m;
- rezygnację z koncesjonowania poszukwiania weglowodorów, a jednocześnie by wiercenia poszukiwawcze do 5000 m głębokości nie był kwalifikowane jako przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko i nie wymagały uzyskania decycji środowiskowej, a decycji takiej wymagało dopiero podjęcie eksploatacji;
- we wniosku o koncesję nie trzeba było wykazywać "obszarów objętych szczególnymi formami ochrony, w tym ochrony przyrody oraz ochrony zabytków";
- Główna Inspekcja ochrony Środowiska ma być przekształcona w Główną Inspekcje Ochrony Środowiska i Nadzoru Geologicznego;
- mozliwość nieodpłatnego przekazywania gruntów ANR na cele wydobywania węglowodorów.

Przy okazji tworzenia przepisów o węglowodorach, Minister chce przemycić także pewne ogólne zmiany legislacyjne:
- ograniczyć udział organizacji ekologicznych w postępowaiach (nie tylko dot. węglowodorów) do organizacji działających dłużej niż rok;
- znieść przepis zobowiązujący do przedkładania raportu oddziaływania na środowisko w formie elektronicznej (obecne jego konsekwencją jest obowiązek elektronicznego udostępniania zainteresowanym);
- zapisać, że legalizacja samowoli budowlanej może nastąpić po przeprowadzneiu oceny oddziaływania na środowisko.

Informacja Ministerstwa o proponowanych zmianach i linki do konsultacji projektów aktów prawnych na:
www.mos.gov.pl/artykul/7_aktualnosci/20020_nowoczesne_prawo_dla_wydobywania_gazu_i_ropy_w_polsce_rozpoczynamy_konsultacje.html

Opinia KP o projekty zmian legislacyjnych w/s gazu łupkowego (Plik PDF)

...

Klub Przyrodników podjął (jako działanie własne; nie jest to element żadnego dofinansowanego z zewnątrz projektu) prace nad raportem na temat efektywności dotychczasowego planowania ochrony przyrody w obszarach Natura 2000 i innych formach ochrony przyrody.

Interesuje nas w szczególności, czy środki UE i inne, dotychczas wydane na plany ochrony / zadań ochronnych - począwszy od projektów PHARE (2003-2004) i Transition Facility (2007), a skończywszy na środkach EFRR - V osi POiIŚ (obecnie) - zostały efektywnie wykorzystane, tj. czy powstały i powstają za nie produkty wysokiej jakości, zgodne ze współczesną sztuką planowania ochrony przyrody, efektywnie przekładające się na podejmowanie odpowiednich działań i zastosowanie odpowiednich środków ochronnych, skutecznie chroniące obszary Natura 2000 i inne formy ochrony przyrody.

Na te tematy dysponujemy licznymi materiałami własnymi (od 2 lat obserwujemy proces sporządzania PZO w skali calej Polski), zapraszamy jednak wszystkich do podzielenia się swoimi konkretnymi doświadczeniami i do uzupełnienia naszych materiałów o Wasze konkretne przykłady. Poszukujemy w szczególności:

- Przykładów pokazujących, że 'pilotażowe plany ochrony' z projektu PHARE 2003-2004, oraz 'programy lokalnej wspólpracy' z projektu Trasition Facility 2007 zostały efektywnie wykorzystane i wdrożone w praktyce; albo że pozostały zupełnie nie wykorzystane;

- Przykładów radzenia sobie ze zlecaniem sporządzania planów ochrony / planów zadań ochronnych z zachowaniem efektywności merytorycznej; lub przykładów nieefektywnego ich zlecania (np. w zbyt krótkich terminach wykonania, w niewłaściwym fenologicznie czasie);

- Przykładów innych dobrych i złych praktyk w przetargach na opracowanie planów;

- Ocen efektywności stosowanych instrumentów planowania, na przykład Platformy Informacyjno-Komunikacyjnej;

- Przykładów zgodności lub niezgodności powstających planów z wymogami ochrony obszarów Natura 2000 (Czy nie dochodzi do listy zawężania listy przedmiotów ochrony? Czy nie próbuje się wykreślać działan niezbednych ale zlokalizowanych poza granicami obszaru chronionego? Czy przestrzega się zasady ostrożności? Jak planuje się ochronę w warunkach niepełnej wiedzy o przedmiotach ochrony?);

- Przykładów prawidłowego (SMART) i nieprawidłowego (np. ogólnikowego, nieweryfikowalnego) formułowania celów i zadań;

- Przykładów efektywnego posługiwania się przez organy ochrony przyrody opracowywanymi materiałami, lub przykładów ich ignorowania.

Zapraszamy do współpracy, prosząc o ewentualne informacje na email Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. w orientacyjnym terminie 2 tygodni.

W Dzienniku Ustaw z 4 lutego opublikowana została ustawa z 4 stycznia 2013 o zmianie ustawy Prawo Wodne oraz niektórych innych ustaw, dokunująca transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej). Ustawa wejdzie w życie po 30 dniach od ogłoszenia. Za dotychczasowy brak transpozycji tej dyrektywy Polska ma już otwartą sprawę w Trybunale Sprawiedliwości UE.

Polska, jak każde inne panstwo UE, jest obowiązana do 2015 r. opracować krajowy program ochrony wód morskich i wdrożyć go do końca 2016 r., w założeniu osiągnięcia, do 2020 r. dobrego stanu środowiska morskiego. Pojęcie stanu środowiska morskiego obejmuje nie tylko czystość wód morskich, ale i różnorodność biologiczną morza, kompletność łańcuchów pokarmowych, morską różnorodność biologiczną, zrównoważenie eksploatacji zasobów morza, integralność dna morskiego itp.

Przy okazji, w ustawie o ochronie przyrody wprowadzono od dawna oczekiwane przepisy umożliwiające uznawanie morskich rezerwatów przyrody - będzie to czynił RDOŚ właściwy dla przylegającego wybrzeża, po uzgodnieniu z dyrektorem urzędu morskiego.

Podczas głosowania w tę środę w PE nad reformą WPRyb zdecydowana większość europarlamentarzystów opowiedziała się za odbudową malejących zasobów ryb i zlikwidowaniem przełowienia! 75% posłów w tym niemal wszyscy europarlamentarzyści z Polski (z wyjątkiem jednego) poparła ambitny raport Pani poseł sprawozdawcy Urlike Rodust (raport Komisji Rybołówstwa PECH przegłosowany na Komisji w grudniu)

www.naszaziemia.pl/aktualnosci/coraz-blizej-konca-przelowienia-1.html

Dokładne wyniki głosowania można znaleźć tutaj:
www.votewatch.eu/en/common-fisheries-policy-draft-legislative-resolution-vote-legislative-resolution-ordinary-legislativ.html

To naprawdę ogromny sukces. Parlament Europejski stanowczo domaga się zakończenia przełowienia i stawia na ambitną reformę WPRyb. Teraz rozpocznie się trialog między Komisją Europejską, Parlamentem Europejskim i Radą Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa UE w sprawie ostatecznego kształtu WPRyb.
Liczymy więc że Rada Ministrów stanie na wysokości zadania i zrezygnuje ze swojego dotychczasowego podejścia, w którym dominują krótkoterminowe cele i walka o korzyści dla poszczególnych państw członkowskich, zamiast starań o odbudowę zasobów dla dobra morskich ekosystemów, rybaków i społeczeństwa.

Jest to zasługa m.in. pracy koalicji OCEAN 2012 która lobbowała za zmianami, członkiem Koalicji jest Klub Przyrodników

(wiad. za Justyną Niewolewską - koordynatorką Polskiej grupy Ocean 2012)

1 lutego Naczelny Sąd Administracyjny przychylił się do argumentów Stowarzyszenia Pracownia na rzecz Wszystkich Istot w sprawie realizacji drogi ekspresowej S7 na odcinku granica województwa mazowieckiego/świętokrzyskiego - Skarżysko-Kamienna, co skutkuje uchyleniem wyroku WSA z dnia 30 maja 2012 r. podtrzymującego decyzję środowiskową oraz zgodę na budowę tej drogi. Stowarzyszenie zaskarżyło oba dokumenty z uwagi na fakt, iż wykonanie przedsięwzięcia w planowanym kształcie doprowadziłaby do bezpowrotnego zniszczenia terenu o wyjątkowych walorach przyrodniczych, związanych z doliną rzeki Oleśnicy. Decyzja środowiskowa i zgoda na realizację inwestycji dopuszczały budowę węzła drogowego w miejscu o kluczowych walorach przyrodniczych. Dokumentacja dla tej inwestycji była obarczona wieloma błędami, ponadto nie przewidywała budowy odpowiedniej liczby przejść dla zwierząt, co mogło skutkować utratą łączności ekologicznej w skali europejskiej. Stowarzyszenie wielokrotnie zwracało się do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z uwagami do planów tej inwestycji, dostarczając konkretne rozwiązania projektowe zabezpieczające przyrodę doliny rzeki Oleśnicy. Głównym postulatem była rezygnacja z budowy węzła i doprojektowanie przejść dla zwierząt, co stanowiłoby działanie zabezpieczające łączność ekologiczną tego obszaru oraz troskę o większe bezpieczeństwo użytkowników ruchu. GDDKiA mogła w drodze międzysektorowych porozumień zrealizować inwestycję bez budowy węzła, co poskutkowało by tym, iż ten odcinek drogi mógłby być już w zaawansowanej fazie budowy. Postawa drogowców przypomina forsowanie budowy drogi "Via Baltica" przez dolinę Rospudy, z podobnym zresztą skutkiem.

Więcej: pracownia.org.pl/aktualnosci,918

Nakładem Pracowni Na Rzecz Wszystkich Istot ukazała się publikacja "Paragrafy dla przyrody. Poradnik Strażników Miejsc Przyrodniczo Cennych", autorstwa Marioli Mroczki, Kariny Nowickiej-Kudłacz, Krzysztofa Okrasińskiego i Radosława Ślusarczyka.

Książka jest podręcznikiem podstaw prawa mającego zastosowanie w ochronie przyrody, wykładającym zagadnienia prawne w sposób zrozumiały także dla początkujących. Przedstawia podstawy prawa, zagadnienia dostępu do informacji, zagadnienia ocen oddziaływania na środowsko, szkody w środowisku, planowania przestrzennego. Prezentuje także kilka studiów przypadków z doświadczeń Pracowni.

Jest to bardzo dobra publikacja dla przyrodnika chcącego się zaangażować w "prawną" ochronę przyrody, nawet początkującego w tej dziedzinie.

Publikacja jest do ściągnięcia jako pdf na stronie:
pracownia.org.pl/paragrafy-dla-przyrody-poradnik-straznikow

16 lutego 2012 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał ważny wyrok, który znajdzie się w "kanonie" wyroków w sprawach przyrodniczych. Trybunał potwierdził w nim tezy znane już wcześniej (wyrażone we wcześniejszych wyrokach), ale wciąż nie zawsze prawidłowo rozumiane:

* Interes mogący uzasadniać, w rozumieniu art. 6 ust. 4 dyrektywy siedliskowej, realizację planu lub przedsięwzięcia winien być jednocześnie "publiczny" i "nadrzędny", co oznacza, że jego waga winna być na tyle duża, by można było ją przeciwstawić nakreślonemu przez tę dyrektywę celowi ochrony siedlisk przyrodniczych dzikiej fauny i flory. Prace w zakresie budowy lub rozbudowy przedsiębiorstwa co do zasady spełniają te kryteria jedynie w wyjątkowych okolicznościach. Nie można wprawdzie wykluczyć, że będzie tak w sytuacji, w której dane przedsięwzięcie, mimo iż ma ono charakter prywatny, ze względu na sam swój charakter oraz kontekst gospodarczy i społeczny, w jaki się ono wpisuje, rzeczywiście przedstawia nadrzędny interes publiczny, jeśli wykazano przy tym, że nie istnieją rozwiązania alternatywne. Jednak, w świetle tych kryteriów sama budowa infrastruktury przyszłego centrum administracyjnego nie może co do zasady stanowić nadrzędnego względu interesu publicznego w rozumieniu art. 6 ust. 4 dyrektywy siedliskowej.

* Artykuł 6 ust. 4 dyrektywy siedliskowej, jako przepis stanowiący odstępstwo od kryterium udzielenia pozwolenia określonego w art. 6 ust. 3 zdanie drugie, powinien być interpretowany ściśle. Ponadto przepis ten znajduje zastosowanie wyłącznie po przeprowadzeniu oceny skutków planu lub przedsięwzięcia zgodnie z art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej. Znajomość tych skutków dla celów ochrony omawianego obszaru stanowi bowiem niezbędną przesłankę zastosowania art. 6 ust. 4, ponieważ w przeciwnym wypadku nie będzie można dokonać oceny żadnej z przesłanek zastosowania tego przepisu stanowiącego odstępstwo. Ocena ewentualnych nadrzędnych względów interesu publicznego oraz istnienia mniej szkodliwych rozwiązań alternatywnych wymaga bowiem ich rozważenia względem niekorzystnych skutków spowodowanych przez dany plan lub przedsięwzięcie na określonym terenie. Ponadto, aby określić charakter ewentualnych środków kompensujących, należy dokładnie wskazać niekorzystne skutki dla danego terenu.

* Art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej należy interpretować w ten sposób, że nie zezwala on władzom krajowym na zatwierdzenie planu lub przedsięwzięcia bez upewnienia się, że taki plan lub przedsięwzięcie nie naruszy integralności danego terenu. Dotyczy to także zatwierdzania w formie uchwalenia specjalnego aktu prawnego.

* Mimo że przepisy dyrektywy EIA w zasadzie nie dotyczą przedsięwzięc zatwierdzanych w trybie ustawodawczym, to dotyczy to tylko sytuacji, gdy w procesie ustawodawczym osiągnięte sa cele dyrektywy. Powinna istnieć możliwość skierowania do sądu lub niezależnego i bezstronnego organu powołanego z mocy ustawy kwestii, czy ten akt ustawodawczy spełnia wymogi określone w art. 1 ust. 5 tej dyrektywy, ze zmianami. W przypadku gdy nie istnieje możliwość wniesienia skargi na taki akt o charakterze i zakresie, jakie wskazano powyżej, każdy sąd krajowy orzekający w ramach swej właściwości winien przeprowadzić kontrolę opisaną w powyższym tiret i ewentualnie wyciągnąć z niej konsekwencje, odstępując od stosowania tego aktu ustawodawczego.

Komisja Europejska wystosowała dziś do Polski tzw. uzupełniającą uzasadnioną opinię dotyczącą transpozycji Ramowej Dyrektywy Wodnej do prawa polskiego. Komisja uważa, że mimo zmian w polskim prawie wodnym w początkach 2011 r. i mimo wydania nowych rozporządzeń Ministra Środowiska w sprawie oceny stanu wód, transpozycja wciąż nie jest pełna. Obecne wystąpienie dotyczy braku pełnego i wlasciwego monitoringu wód, w tym pomijania w nim pewnych obligatoryjnych, w świetle dyrektywy, elementów. Wątpliwości Komisji budzi m. in. praktyczne pomijanie aspektów hydromorfologicznych w ocenie stanu wód.

Komunikat prasowy:
http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/12/172&format=HTML&aged=0&language=PL&guiLanguage=en

W Dzienniku Urzędowym UE została opublikowana skonsolidowana dyrektywa w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (tzw. dyrektywa EIA - Environmental Impact Assessment).

Konsolidacja dyrektyw w Unii Europejskiej polega na wydaniu nowej dyrektywy, stanowiącej jednolity tekst starej ze wszystkimi dotychczasowymi zmianami. Treść merytoryczna dyrektywy nie zmienia się, choć są delikatne zmiany w numeracji punktów i artykułów. Dyrektywa EIA, dotychczas znana jako "dyrektywa 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 r.", jest więc odtąd "dyrektywą 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko".

Dyrektywa EIA określa wspólne dla calej Unii Euroejskiej zasady przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko, w tym listę przedsięwzięć wymagających obligatoryjnie oceny oraz wymagających oceny czy ocena jest potrzebna. W Polsce postanowienia dyrektywy są przetransponowane do ustawy o ocenach oddziaływania na środowisko oraz do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Tekst skonsolidowanej dyrektywy jest dostępny w serwisie
eur-lex.europa.eu

Link bezpośredni:
eur-lex.europa.eu/Result.do?T1=V3&T2=2011&T3=92&RechType=RECH_naturel&Submit=Szukaj

W ostatni weekend stycznia 2012r. OTOP zorganizował 8.Zimowe Ptakoliczenie. W akcji wzięło udział prawie 2,5 tys. obserwatorów-przyrodników. Zaobserwowanych zostało 113 tys. osobników z 94 gatunków ptaków. Podsumowanie obserwacji wykazało, że już trzeci rok z rzędu najliczniej notowana jest kaczka krzyżówka (30.524 obserwacji), na drugim miejscu plasuje się gawron (8.556 obserwacji), na trzecim bogatka (8.410 obserwacji), a na czwartym miejscu znalazł się wróbel (8.312), którego spadek liczebności zauważany jest od 2009r. Na dalszych miejscach znalazły się kwiczoły, kawki, gołębie miejskie, śmieszki, mazurki i dzwońce, łabędzie nieme, trznadle, czyże, sierpówki, wrony siwe, kosy, szpaki, gile, sójki i jemiołuszki. W wyniku Ptakoliczenia ujawniły się też ornitologiczne ciekawostki. W Warszawie, we Wrocławiu i w Świdnicy obserwowano m.in. zimujące świstuny, w Warszawie i Świdnicy spotkano płaskonosa oraz nie będącą rodzimym gatunkiem karolinkę (w Warszawie). Łagodny klimat ostatnich lat sprzyja też zimowaniu takich gatunków jak grzywacz czy rudzik. Gatunki te widziano głównie w cieplejszych rejonach czyli w Polsce zachodniej. Podczas akcji widywano też dzięcioły. Najczęściej spotykanym był dzięcioł duży, widziano także dzięcioła białoszyjego (na Lubelszczyźnie, Mazowszu i Podkarpaciu), dzięcioła zielonosiwego (na Podkarpaciu, Warmii i Mazurach, Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie). Opolska Grupa OTOP zaobserwowała zimującego kopciuszka. W dwóch lokalizacjach w Wielkopolsce obserwatorzy zaobserwowali uszatki.

Więcej na stronie : www.otop.org.pl

Lasy Państwowe przygotowują projekt "Wolf Life+", którego celem jest zachowanie ciągłości i trwałości populacji wilka we wschodniej i centralnej Polsce. Pierwsze spotkanie poświęcone projektowi odbyło się 2 i 3 lutego na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie.

Realizacja projektu jest wstępnie planowana na terenie regionalnych dyrekcji LP w Białymstoku, Lublinie, Olsztynie, Krośnie i Warszawie. Głównym celem projektu ma być "Zachowanie ciągłości i trwałości populacji wilka we wschodniej i centralnej Polsce".

W dniach 9-10 lutego 2012, w siedzibie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska odbyły się III warsztaty Klubu Przyrodników "Jak dbać o obszar Natura 2000 i o wody - w procesach planowania i na co dzień". Przedsięwzięcie to zostało zrealizowane w ramach projektu pn. Dofinansowanie instytucjonalne pozarządowych organizacji ekologicznych na lata 2010-2011, współfinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Obecni byli przedstawiciele m.in.: Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska, Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych, Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej, organizacji pozarządowych oraz innych instytucji. Spotkanie było platformą wymiany doświadczeń, myśli oraz umożliwiało dyskusję.

W linkach poniżej zamieszczamy prezentacje (w formie plików PDF) prelegentów z tego spotkania.

Paweł Pawlaczyk – "Nowy proces biogeograficzny": europejska dyskusja o ochronie siedlisk Natura 2000

Wojciech Mróz, Paweł Pawlaczyk – Martwe drewno w lesie jako element monitoringu i oceny stanu ochrony leśnych siedlisk przyrodniczych

Janusz Porowski – Doświadczenia z opracowywania PZO Puszcza Białowieska

Jan Loch - Doświadczenia i problemy przy sporządzaniu projektu PZO dla PLB 120011 "Babia Góra" oraz strategii dla "Ostoi Gorczańskiej" PLH 120018

Małgorzata Michna – małopolskie doświadczenia organizowania ochrony obszarów Natura 2000

Katarzyna Barańska - Rola obszarów Natura 2000 w ochronie muraw kserotermicznych w Polsce

Robert Stańko - Rola obszarów Natura 2000 w ochronie torfowisk alkalicznych i związanych z nimi gatunków w Polsce

Paweł Pawlaczyk – Doświadczenia z PZO: wspólne elementy

Michał Miazga – Społeczne uwarunkowania ochrony przyrody w Kampinoskim Parku Narodowym

Wojciech Puchalski - O aktywny udział społeczności lokalnych w ochronie obszarów Natura 2000 w dolinach i zlewniach rzek

Dorota Chmielowiec - Natura 2000 i co dalej? Ekorozwój Doliny Baryczy

Marcin Miller, Barbara Utracka - Mała zabudowa hydrotechniczna - duży problem ekologiczny

Maciej Humiczewski – Niebieski korytarz ekologiczny rzeki Iny: w kierunku celów środowiskowych

Wojciech Mróz – Udrażnianie korytarza ekologicznego Białej Tarnowskiej: w kierunku celów środowiskowych

Marcin Miller, Barbara Utracka – Błędy w planach gospodarowania wodami, na przykładzie dorzecza Słupi

Radoslaw Koryga - Doświadczenia RDOŚ w Krakowie względem aspektów środowiskowych działań w wodach

Paweł Pawlaczyk - Doświadczenia prawno-przyrodnicze Klubu Przyrodników

Łukasz Kajtoch - Przykłady negatywnych przekształceń rzek Małopolski

Cecylia Malik – Modraszek Kolektyw

Wydaliśmy nową książeczkę "Nauka? Co to takiego?" autorstwa Romana Hołyńskiego. Jest to zwiastun nowej serii Wydawnictwa Klubu Przyrodników. Poświęcamy ją rozważaniom ma temat podstawowych pojęć związanych z poznawaniem, rozumieniem i ochroną przyrody. Uważamy, że we współczesnym świecie, pędzącym coraz szybciej i coraz bardziej na oślep, potrzebna jest chwila zatrzymania i refleksji nad tym, w jakim celu właściwie coś robimy, czy robimy to dobrze i dlaczego właśnie tak? Zaczynamy od pojęcia "nauki", jako podstawy naszego oglądu rzeczywistości, w planach na najbliższą przyszłość mamy takie trudne słowa jak "ekologia", "ewolucja", "ochrona przyrody". Adresatem naszych wydawnictw jest każdy kto znajdzie czas na chwilę refleksji, kogo nurtują pytania i wątpliwości, od ucznia gimnazjum, po studenta i profesora. Autorami książeczek będą osoby z dużym doświadczeniem, posiadające i prezentujące własne przemyślenia i poglądy. Czasem będą one dyskusyjne i kontrowersyjne, ale o takie właśnie refleksje, pobudzające do myślenia, a może i działania, nam przecież chodzi.

Pozycja do nabycia w księgarni Klubu na www.kp.org.pl

Kilka stron dla zachęty w ZAŁĄCZNIKU.

...

W okresie od listopada 2011 do stycznia 2012 ze środków MiniFunduszu przyznaliśmy dofinansowanie do trzech kolejnych mikroprojektów. Ich tytuły i krótkie opisy zamieszczamy poniżej, jednocześnie zapraszając do składania wniosków w lutym i dalszych miesiącach. Podczas Zjazdu Klubu, w dniu 25 lutego odbędzie się kolejna aukcja książek, z której dochód zasili MiniFundusz, zapraszamy także do czynnego udziału w licytacji.

Marek Bebłot, Lidzbark Warmiński

Rozwieszenie skrzynek lęgowych dla pustułek i płomykówek w Lidzbarku Warmińskim

Zadanie będzie polegało na zakupie bud dla pustułki i płomykówki  oraz zawieszeniu ich w lidzbarskich kościołach. Pustułka gniazduje w Lidzbarku w  liczbie  2- 3 par, często gnieżdżąc się w miejscach nie zabezpieczonych i pisklęta wypadają rozbijając się. Zawieszenie budek pomoże w wychowaniu młodych oraz ograniczy straty w lęgach.  Płomykówka występuje w liczbie 1 pary, zawieszenie budek ograniczy straty w jej lęgach, a być może przyczyni się do rozwoju populacji. Kwota dofinansowania: do 500 zł

Pilskie Koło Klubu Przyrodników

Działania ochronne w hibernakulum znajdującym się w ruinach browaru kuźnickiego w pobliżu rezerwatu przyrody Kuźnik

W ruinach browaru kuźnickiego, położonych w pobliżu południowych granic rezerwatu przyrody Kuźnik, zimuje osiem gatunków nietoperzy, w tym nocek duży,  nocek Bechsteina, nocek łydkowłosy i mopek. Liczba hibernujących  nietoperzy osiąga 545 osobników. W ramach działań ochronnych zaplanowano gruntowne sprzątanie piwnic browaru z nagromadzonych przez ostatnie lata śmieci oraz wycięcie porastających i niszczących strop piwnic drzew i krzewów. Kwota dofinansowania: do 1000 zł.

Studenckie Koło Naukowe Ochrony Przyrody Uniwersytetu Łódzkiego

Czynna ochrona murawy kserotermicznej w rezerwacie „Murawy Dobromierskie”

„Murawy Dobromierskie” to jeden z sześciu rezerwatów Przedborskiego Parku Krajobrazowego, a zarazem jedyny, którego celem ochrony jest zachowanie muraw i zarośli kserotermicznych. Głównym zagrożeniem jest tu zarastanie muraw drzewami i krzewami.
Wnioskodawcy, pod kierunkiem pracowników Parku, w oparciu o plan ochrony, planują dokonać na części powierzchni rezerwatu wycinki ekspansywnych gatunków krzewów. Akcję planuje się przeprowadzić w dwóch terminach: 1) wkrótce po roztopach, najprawdopodobniej w połowie marca – redukcja podrostów sosny i jałowca, dodatkowo wygrabienie ok. 0,1 ha murawy; 2) kilka tygodni później - przycięcie tarniny i innych gatunków dających odrosty, z użyciem mazacza herbicydowego i roztworu randoupu. Zamierzonym efektem jest odsłonięcie zarastającej murawy na powierzchni co najmniej 2 ha, co umożliwi lepszy rozwój kserotermicznych gatunków roślin. Kwota dofinansowania: do 800 zł.

Dziś 2 lutego - Międzynarodowy Dzień Mokradeł !
41 lat temu, w irańskim mieście Ramsar, została podpisana "Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe", pierwsza z wielkich międzynarodowych konwencji przyrodniczych. Dostrzeżono, że "...tereny bagien, błot i torfowisk lub zbiorniki wodne, tak naturalne jak i sztuczne, stałe i okresowe, o wodach stojących lub płynących, słodkich, słonawych lub słonych, łącznie z wodami morskimi, których głębokość podczas odpływu nie przekracza sześciu metrów" to miejsca ważne nie tylko dla przyrody, ale i dla ludzi. W centrum filozofii Konwencji znalazła się tzw. zasada "wise use" - mądrego użytkowania, używania przyrody z poszanowaniem uwarunkowań ekologicznych - wydaje się, że wszystkie późniejsze modne podejścia:
Ecosystem Approach, koncepcja Ecosystem Services, są w idei "Mądrego użytkowania" mocno zakorzenione.

Wszystko o Konwencji, w tym grube tomy mądrych rekomencacji i rezolucji w sprawach szczegółowych: www.ramsar.org

---

Hasłem tegorocznego Dnia Mokradeł jest "Turystyka wodna i bagienna: Niepowtarzalne przeżycie" (Wetland Tourism: The Great Experience). Na tym temacie będzie także skoncentrowana konferencja Państw-stron Konwencji w lipcu w Bukareszcie.

Z okazji Dnia Mokradeł:

Dziś, 2 lutego, Klub Przyrodników jak co roku wyśle list do Ministra i do GDOŚ, przypominający o potrzebie rozszerzenia reprezentacji polskich mokradeł w spisie "Mokradeł o znaczeniu międzynarodowym", jaki jest jednym z narzędzi konwencji Ramsar. Z satysfakcją zauważamy, że w jednym ze swoich dokumentów Ministerstwo napisało ostatnio "W 2008 r. została opracowana dokumentacja 7 nowych ostoi wodno-błotnych o znaczeniu międzynarodowym: „Zbiornik Jeziorsko”, „Pradolina Warszawsko-Berlińska”, „Zbiornik Goczałkowicki”, „Stawy Przemkowskie”, „Ujście Wisły”, „Zalew Wiślany” i „Dolina Dolnej Wisły”. W najbliższym czasie obszary te zostaną zgłoszone do listy obszarów objętych Konwencją Ramsarską". Będziemy więc wnioskować o wyjęcie tych dokumentacji z szuflady i o ich wysłanie gdzie trzeba... (a także o opracowanie i wysłanie kolejnych dokumentacji). Zaakcentujemy także ich turystyczne znaczenie.

W sobotę, 4 lutego, w Warszawie, Centrum Ochrony Mokradeł (CMoK) wspólnie z Wydziałem Biologii UW organizuje, jak co roku, konferencję na "mokradłowe" tematy. W tym roku w programie m. in.:
* Przemysław Pasek - o walorach turystycznych Królowej Rzek Polskich,
* Jacek Engel - o turystyce bagiennej w Parku Narodowym Ujście Warty,
* Łukasz Kozub - Podsumowanie inwentaryzacji mechowisk w Polsce;
* Mateusz Grygoruk - o stosunkach na mokradłach.
www.bagna.pl

W niedzielę, 5 lutego, w Chrzynie (Park Narodowy Ujście Warty) obchody obejmujące: rozstrzygnięcie konkursów artystycznych, pokazy zdjęć, degustacja produktów mokradeł (ciasteczka ryżowe), wycieczka z przewodnikiem na ścieżkę przyrodniczą... www.bagna.pl

W następny weekend, 11-12 lutego, w Osowcu (Biebrzański Park Narodowy), 38 Wszechnica Biebrzańska - pod hasłem "Turysta na Mokradłach – przyjaciel czy intruz?". W programie m. in.:
* "Ekoturystyka na szlaku i w agroturystyce" (Małgorzta Górska),
* "Turysta na wodzie, szok w przyrodzie?” (Romuald Ziółkowski),
* "Łosie o turystach" - czyli grzechy główne obserwatorów przyrody” (Katarzyna Ramotowska),
* Dyskusja: Którędy pójść w kierunku właściwie rozumianej ekoturystyki? Co zrobić by podnieść kulturę obcowania z przyrodą?;
* Niedzielny spacer po zamarzniętej Biebrzy.
www.biebrza.org.pl/index.php?strona=132

Od 1 do 28 lutego Klub Przyrodników szczególnie zachęca do indywidualnej turystyki na mokradłach. Na dobry początek, nasi pracownicy odwiedzili wczoraj skutem grubym lodem torfowiska w Puszczy Drawskiej.
Jako miejsca warte odwiedzenia, w tym roku szczególnie rekomendujemy Państwu:

* Ścieżkę przyrodniczą na Bagnie Kusowo w Nadleśnictwie Szczecinek (jaką swego czasu zbudowaliśmy w ramach naszego projektu LIFE);


* Mokradła Bumdeling w Bhutanie, ostoję ginących żurawi czarnoszyich - najnowszy nabytek Spisu Ramsar (10 stycznia parlament Bhutanu ratyfikował przystąpienie tego państwa do Konwencji Ramsarskiej; Bhutan zgłosił ten i jeszcze dwa inne obszary do Spisu),
en.wikipedia.org/wiki/Bumdeling_Wildlife_Sanctuary

* Bagna Izbickie oraz Torfowisko Pobłockie koło Główczyc - w obu z tych miejsc, widok z platformy widokowej (cytowany wyżej nasz projekt LIFE też miał z ich powstaniem coś wspólnego..) na rozległe wilgotne wrzosowiska na torfie...
www.rp.pl/artykul/232582,783403.html

* Solniska Solana Ulcinj nad Adriatykiem w Czarnogórze - potencjalny emement sieci Emerald i przyszłej Natury 2000, miejsce przystanku wielu zagrożonych ptaków na ich trasie przelotów na południe; niestety zagrożone zabudowaniem hotelami...
www.ipetitions.com/petition/protection-of-ulcinj-salina-eng

Z okazji 2 lutego - Wszystkiego Bagiennego !

Po opublikowaniu przez Komisję Europejską szczegółowych propozycji,
dotyczących funduszu LIFE+ w przyszłej perspektywie finansowej 2014-2020 r.,
europejskie NGO, zaniepokojone szczegółami, zgodnie wnioskują o rezygnację z
pomysłu KE, by nieodliczalny VAT i koszty stałego personelu były w LIFE
niekwalifikowane. Przy takich regulacjach, większość dotychczasowych
projektów LIFE nie mogłaby zostać zrealizowana.

Postulatem NGO jest także zwiększenie samego budżetu LIFE, jak i środków
zagwarantowanych w ramach LIFE na ochronę przyrody. Wątpliwości budzi też
idea, by znaczna część funduszy LIFE była przeznaczana na tzw. "projekty
zintegrowane" - realizujące strategiczne obowiazki państw członkowskich,
kosztem dotychczasowego "europejskiego konkursu projektów".

Zgodne stanowiska w tej sprawie ogłosiły BirdLife, WWF, EEB, CEEWeb.

W imieniu i z upoważnienia wszystkich dotychczasowych polskich pozarządowych
beneficjentów LIFE (to razem już blisko 20 projektów!) - w tym Klubu
Przyrodników - analogiczny list do Ministra Środowiska, sugerujący
stanowisko podczas jutrzejszych obrad Rady Unii Europesjkiej ds. Środowiska
(zebranie Ministrów Środowska wszystkich państw członkowskich), przesłał
wczoraj OTOP.

Bociek nr 108 (4/2011) do pobrania w dziale Bociek OnLine

Pod koniec listopada Klub Przyrodników złożył wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków w ramach programu DZIEDZICTWO KULTUROWE. Nasz wniosek przeszedł, dzięki czemu możliwe będzie zrealizowanie pierwszego etapu prac, niezbędnych dla zabezpieczenia, utrwalenia i zachowania substancji zabytku, w tym m.in.: odtworzenie i zabezpieczenie fundamentów, przebudowa skorodowanych ścian nadziemnych, odtworzenie kominów, odtworzenie i zabezpieczenie konstrukcji stropu w części drewnianej, izolacje przeciwwilgociowe, a także odtworzenie więźby dachowej o drewnianym ustroju płatwiowo-kleszczowym i pokryciu dachówką imitującą łupek.
Obecnie jesteśmy na etapie sporządzania specyfikacji przetargowej, której celem będzie wyłonienie wykonawcy robót.
Dotacja musi zostać spożytkowana w roku jej przyznania, w związku z czym przewidujemy zakończenie pierwszego etapu w połowie listopada 2011 r.
Już teraz zapraszam wszystkich, którzy interesują się procesem rekultywacji zabytków, do współpracy, mając nadzieję, że nasza karczma będzie udaną próbą pokazania przykładu, jak można odremontować i wykorzystać domy przysłupowe.

Kontakt – Kamila Misztal 504 033 370; Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Kolejny numer Boćka - 96 (4/2008) do pobrania w dziale Bociek OnLine.