Klub Przyrodników

Status. Poczwarówka drobna uważana jest w Polsce na gatunek pospolity.

Zasięg. Gatunek europejski. Jej zasięg na północny sięga do Norwegii (do 68°), Finlandii (60°), obejmuje również część Rosji w granicach kontynentu Europejskiego i Szwecję (do 66°50`). Zachodnia granica występowania poczwarówki drobnej przebiega przez Irlandię. Południowa granica występowania gatunku nie jest precyzyjnie określona; wiadomo, że żyje na Półwyspie Iberyjskim, w Jugosławii, Rumunii, Bułgarii i na Krymie. Poza tym, stwierdzono ten gatunek w Azji Mniejszej, znana jest też z Ałtaju. Poczwarówka drobna w Polsce jest pospolita; w górach spotykana do wysokości ok. 1500 m n.p.m. (Pokryszko 1999).

Morfologia muszli. Muszla ślimaka jest lewoskrętna i stąd często poczwarówka drobna mylona jest z poczwarówką zwężoną.
Wysokość skorupki wynosi 1,6-2,2mm, a szerokość 1-1,2mm. Obecnych jest 4,5-5,2 (najczęściej 5) skrętów (Pokryszko 1999). Barwa konchy jest zwykle jasno żółta (muszla poczwarówki zwężonej jest zwykle czerwonawa). Otwór przypomina w zarysie serce, jednak w porównaniu z ujściem Vertigo angustior, kształt jest delikatniejszy i bardziej zbliżony do trójkąta. Zęby są dosyć wydatne, wyraźnie widoczne w liczbie od 6 do 9. Na ostatnim skręcie jest wykształcone zgrubienie karkowe: mniej lub bardziej wydatne. Warto dodać, że zgrubienie karkowe jest również obecne u poczwarówki zwężonej, tym niemniej u V. angustior, stwierdza się też charakterystyczne, rynienkowate zaklęśnięcie na ostatnim skręcie.
Kallus u Vertigo pusilla jest obecny. Dołek osiowy jest otwarty i głęboki. Poza tym, na ostatnim skręcie -w okolicy ujścia prześwitują podstawy zębów palatalnych. Porównując skorupki poczwarówki zwężonej i drobnej proponuję zwrócić uwagę na kształt muszli, która u Vertigo pusilla zwęża się jedynie u szczytu, zaś u V. angustior zwęża się zarówno u szczytu jak i u podstawy, tworząc wrzecionowaty zarys. Poza tym, poczwarówka zwężona ma na powierzchni skorupki delikatne prążki, a w przypadku poczwarówki drobnej brak jest wyraźnej rzeźby.

Siedlisko. Poczwarówka drobna występuje zarówno w górach jak i na nizinach. Nie jest przywiązana do jednego typu siedliska. Najczęściej żyje w lasach, choć znana jest także z powierzchni półotwartych. Ma dosyć szeroką tolerancję ekologiczną w odniesieniu do warunków wilgotności: egzystuje zarówno w miejscach suchych jak i wilgotnych (Pokryszko 1999, Wiktor 2004).
W Polsce mięczak żyje w lasach mieszanych, rzadziej w starych parkach, wśród zakrzewień i na wilgotnych lub umiarkowanie wilgotnych łąkach (Pokryszko 1999).
Poszukiwania przeprowadzone w północno-zachodniej części kraju potwierdzają, że V. pusilla nie przebywa w miejscach podmokłych i okresowo podtapianych o charakterze otwartym lub półotwartym, również nieczęsto występuje na turzycowiskach w dolinach niewielkich rzek nizinnych.

Biologia. Poczwarówka drobna uważana jest za gatunek mezofilny. Mięczak żyje w ściółce i nie wspina się na rośliny zielne, tym niemniej została odnaleziona na pniu leszczyny (na wysokości 2m!) (Pokryszko 1999).
Jeśli żyje na turzycowisku- pełza wśród lekko wilgotnego detrytusu złożonego z liści Carex sp.
Poczwarówka drobna jest jedynym gatunkiem z rodziny Vertiginidae, której historia życiowa została opisana, a obserwacje tego gatunku prowadziła Pokryszko (1992). Ślimak jest jajorodny, a długość jego życia wynosi od 3 do 17 miesięcy. W ciągu roku pojawiają się 3 lub 4 pokolenia, przy czym zagęszczenie populacji a także udział w niej osobników młodych ulega sezonowym fluktuacjom, osiągając minimalne wartości zimą i maksymalne wiosną. Jaja, w warunkach laboratoryjnych, składane są w kwietniu, maju i czerwcu, nieliczne osobniki przystępują do tej czynności w marcu. Późnym latem i jesienią aktywność reprodukcyjna jest bardzo niewielka. Inkubacja jaj trwa od 7 do 11 dni, przy czym jej długość najprawdopodobniej jest zależna od temperatury. Młode mają skorupkę złożoną z 1,5 skręta- są bardzo aktywne i stale pobierają pokarm.

Literatura:

1. Pokryszko B.M.1992. Life history of Vertigo pusilla O.F.Müller 1774 (Gastropoda, Pulmonata, Vertiginidae). Proc. ninth int.malac.congres: 247-256.
2. Pokryszko BM. 1999. The Vertiginidae of Poland (Gastropoda: Pulmonata: Vertiginidae)- a systematic monograph. Annales Zoologici, Warsaw, 43: 133-257.
3. Wiktor A. 2004. Ślimaki lądowe Polski. Wydawnictwo Mantis, Olsztyn, p.302.