Klub Przyrodników

Komitet Światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO na sesji w Katarze, 23 czerwca 2014 r., na wspólny wniosek Polski i Białorosi, zmodyfikował wpis dotyczący Puszczy Białowieskiej na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości. Na liście została ujęta obecnie cała Puszcza, jako transgraniczny polsko-białoruski obiekt. Wcześniej, na listę światowego dziedzictwa ludzkości wpisano w 1979 r. polski Białowieski Park Narodowy, a w 1992 r. rozszerzono wpis na park narodowy po stronie białoruskiej, czyli w praktyce na całą białoruską cześć Puszczy. Obecnie w granice obiekutu Światowego Dziedzictwa Ludzkości włączana jest pozaparkowa część Puszczy po polskiej stronie.

Lista Światowego Dziedzictwa Ludzkości funkcjonuje na podstawie Konwencji o Ochronie Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego, ratyfikowanej jak dotąd przez 191 państw świata. W Polsce jest 14 obiektów światowego dziedzictwa, w większości kulturowych: obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau, zamek w Malborku, Hala Stulecia we Wrocławiu, Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy, Stare Miasto w Krakowie, Starówka w Warszawie, Stare Miasto w Zamościu, Średniowieczne Miasto Toruń, Park Mużakowski, miasteczko Kalwaria Zebrzydowiska, Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni, Drewniane Kościoły Południowej Małopolski, Drewniane Cerkwie Karpackie w Polsce i na Ukrainie, a staramy się także o wpis; Kanału Augustwoskiego, Gdańska, przełomu Dunajca i dawnej kopalni srebra w Tarnowskich Górach wraz z historycznym systemem odwadniającym. Na Białorusi są 4 obiekty, w większości kulturowe: pałac Radziwiłów w Nieświeżu, zamek Radziwiłłów w Mirze i zabytek geodezji - Południk Struvego. W obu krajach Puszcza Białowieska jest, jak dotąd, jedynym obiektem przyrodniczym na listach obu państw.

W decyzji Komitetu podkreślono znaczenie Puszczy dla zachowania ekosystemów leśnych, ale także nieleśnych (łąk w dolinach rzecznych), populacji wilka i rysia jako elementów pełnego łańcucha troficznego, bogactwo martwego drewna i związanej z nim różnorodności biologicznej, znaczenie Puszczy dla ocrony gatunków, w tym żubra. W uzasadnieniu decycji uznano Puszczę za generalnie zarządzaną obecnie w sposób gwarantujący ochronę jej wartości, akcentując aktualne plany urządzenia lasu po stronie polskiej.

Komitet wytknął jednak kilka niedociągnięć: zobowiązał Polskę do pilnego, nie później niż do 1 października 2014 r., ustanowienia planu ochrony dla Białowieskiego Parku Narodowego, a także do ustanowienia Komitetu Sterującego zapewniającego współpracę w ochronie Puszczy między Białowieskim Parkiem Narodowym a Lasami Pańsstwowymi. Polska i Białoruś zostały zobowiązane do ustanowienia i zapewnienia sprawnego funkcjonowania międzynarodowego Komitetu Sterującego, jak również do opracowania i ustanowienia zintegrowanego planu zarządzania całą Puszczą, w szczególności w zakresie ochrony lasów i mokradeł oraz poprawy spójności ekologicznej, w tym zredukowania istniejącej sieci dróg leśnych i pasów przeciwpożarowych. W przedstawionej Komitetowi ocenie, wykonanej przez IUCN, zwrócono uwagę także na konieczność monitorowania oddziaływania ogrodzenia granicznego na walory przyrodnicze obiektu.

Więcej informacji, w tym treść decyzji, na whc.unesco.org