Treść zarządzenia jest dostępna na:
bip.lasy.gov.pl/pl/bip/px_~zarzadzenie_29_2016.pdf?page_opener=http%3A%2F%2Fbip.lasy.gov.pl%2Fpl%2Fbip%2Furegulowania_wewnetrzne
Główne postanowienia zarządzenia są następujące:
1. Lasy Państwowe będą prowadzić tzw. „inwentaryzację wskaźnikową” zasobów przyrody. Ma ona być powtarzana nie rzadziej niż raz na trzy lata, a w kolejnych latach ma obejmować kolejne „zgrupowania nadleśnictw”. Inwentaryzacja ma objąć lasy i inne grunty w zarządzie Lasów Państwowych oraz tzw. „obszary stanowiące odniesienie referencyjne”, np. parki narodowe. W „uzasadnionych przypadkach” inwentaryzacja może objąć także inne grunty, w tym grunty poza zarządem Lasów Państwowych.
2. Szczegółową metodykę prac ma określić odrębna decyzja DGLP. Ma ona objąć jednak:
- Zdjęcia fitosocjologiczne na stałej powierzchni kołowej, jednej na wydzielenie leśne, wiosną i latem,
- Drzewa na powierzchniach kołowych, w tym drzewa martwe;
- „Gatunki wskaźnikowe” w wydzieleniach leśnych;
- Chrząszcze biegaczowate, za pomocą pułapki Barbera, jednej na każdą powierzchnię kołową; do późniejszego określenia masy biegaczowatych i ich gatunków w laboratorium;
- Analizy ścioły i gleby;
- Szacowanie zawartości węgla w biomasie, na podstawie danych taksacyjnych, analiz gleby i ścioły oraz „odpowiedniego modelu matematycznego”;
- „Potencjalną pojemość nisz ekologicznych” w wydzieleniach leśnych. Z zamieszczonego przykładu wynika, ze chodzi tu o próby szacowania liczbeności gatunków, np. liczebność zgniotka cynobrowego w wydzieleniu leśnym ma być szacowana przez odspojenie korowiny po 1m2 z 10 drzew dogodnych dla zgniotka w każdym wydzieleniu i następnie przeliczenie wg „powierzchni korowiny której wygląd wskazuje na możliwość bytowania pod nią zgniotka” w całym wydzieleniu.
- Inwentaryzację walorów kulturowych na całym terenie nadleśnictw („w celu rozstrzygnięcia, czy ekosystemy stanowiły w przyszłości przedmiot działalności ludzkiej”)
Powierzchnie kołowe mają być lokalizowane „po jednej w wydzieleniu”, ale z siatki systematycznej. Nie jest jasne, czy zamierzone jest założenie powierzchni w każdym wydzieleniu (jak wynikałoby z niektórych zapisów zarządzenia), czy raczej w liczbie ok. kilkuset w nadleśnictwie w siatce systematycznej. Wydzieleń leśnych jest w Lasach Państwowych ok. 2 mln.
3. Wyniki inwentaryzacji maja być porównane do „obszarów pełniących funkcję referencyjną”, w tym parków narodowych i rezerwatów. Mają posłużyć m. in do „określenia naturalności biologicznej krajobrazów” poddanych gospodarce leśnej.
4. Decyzją DGLP mogą być w nadleśnictwach wyznaczane obszary, na których stosuje się szczególne zasady gospodarki leśnej, w tym ograniczenia działalności gospodarczej (w celu porównania pod kątem różnorodności biologicznej).
5. Lasy Państwowe chcą zlecić m. in. opracowanie urządzeń do automatycznego rejestrowania „gatunków wskaźnikowych”, identyfikowania ich na podstawie markerów genetycznych, włączenie do SILP interaktywnych kluczy do rozpoznawania gatunków roślin i zwierząt.
6. Nadleśniczowie opracują „dokumentację przyrodniczą”, naśladując metodykę stosowaną dotychczas w planach zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 i w Państwowym Monitoringu Przyrodniczym. Wykonana przez nadleśniczych dokumentacja rozstrzygnie, jakie gatunki i siedliska przyrodnicze powinny być ostatecznie uznane za przedmioty ochrony obszarów Natura 2000 w lasach. Taka propozycja listy przedmiotów ochrony, przedstawiana przez nadleśniczego, będzie „poddana nadzorowi prewencyjnemu” Ministra Środowiska z możliwością milczącej akceptacji; natomiast nie przewiduje się udziału w ustalaniu listy przedmiotów ochrony GDOŚ ani RGDOŚ (wg obecnego prawa odpowiedzianych za koordynowanie ochrony obszarów Natura 2000, zarządzanie danymi i obszarach i nadzór nad obszarami).
Nadleśniczowie będą mogli występować do Ministra Środowiska o „poddanie nadzorowi prewencyjnemu zamiaru uznania dotychczasowej działalności gospodarczej na gruntach w obszarze Natura 2000 za należycie służącą ochronie obszaru Natura 2000”, gdy tylko okaże się że ocena stanu przedmiotów ochrony Natura 2000 dokonana metodami Państwowego Monitoringu Środowiska jest ich zdaniem nieprawdziwa, tj. gdy tylko wg oceny nadleśniczych krajobraz leśny w nadleśnictwie cechuje się różnorodnością zbliżoną do naturalnej. Takie rozstrzygnięcia nadleśniczych będą podstawą do planowania działań ochronnych w obszarach Natura 2000. Nie przewiduje się udziału GDOS ani RDOŚ, a tylko „nadzór prewencyjny Ministra”, z możliwością milczącej akceptacji, mimo że ustawa wymaga obecnie uzgadniania planów urządzania lasu w tym zakresie z RDOŚ.
7. Lasy Państwowe retrospektywnie ocenią proces wyznaczania obszarów Natura 2000 na terenach leśnych, tj. zweryfikują czy i które zostały wyznaczone niezgodnie z kryteriami, lub czy i w których nie występują wskazywane siedliska i gatunki. Ocenią także sporządzone i ustanowione plany zadań ochronnych, poszukując niezgodności między planami a „faktycznie występującymi gatunkami i siedliskami” oraz „rozbieżności między planami zadań ochronnych a oceną naturalności biologicznej krajobrazu leśnego”.
Raporty z tych ocen mają powstać do końca 2016 r. W ocenach mają już być wykorzystane wyniki inwentaryzacji, o której mowa wyżej i wynikające z niej „oceny naturalności biologicznej krajobrazu leśnego”.
Zdaniem dyrektora Tomaszewskiego, ”Lasy Państwowe są uprawnione do wspomagania oraz wyręczania administracji publicznej” (co DGLP wywodzi z rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w Lasach Państwowych).
8. Zarządzenie może być konkretyzowane, aktualizowane, interpretowane i modyfikowane na drodze notatek służbowych.
Integralną częścią zarządzenia jest załącznik – „Studium wiedzy propedeutycznej na temat obszarów Natura 2000 oraz podstawy prawne i formalne”, który ma jeszcze załącznik do załącznika – listę obszarów Natura 2000. Dyrektor Tomaszewski przestawia w tym opracowaniu przepisy o wyznaczaniu obszarów Natura 2000 i sporządzaniu planów och ochrony, przedstawiając autorską ich interpretację, oraz listę pytań dotyczących wyznaczania i planowania ochrony obszarów Natura 2000, do odpowiedzi na które zobowiązał odpowiedni wydział DGLP. Przedstawia także autorską wykładnię pojęć: krajobrazu, pierwotności i naturalności krajobrazów, krajobrazów kulturowych, przekształceń i „zanieczyszczeń” krajobrazów; ustalania oraz oceny naturalności różnorodności biologicznej. W szczególności, Tomaszewski prezentuje tu krytykę rzekomego paradygmatu ekocentrystycznego, polegającego jego zdaniem na „wycofaniu się człowieka z bezpośredniego oddziaływania na przyrodę”, co jego zdaniem „z zasady prowadzi do denaturalizacji zasobów przyrody”. Syntetycznie istotę oceny naturalności biocenozy przedstawiono w postaci autorskiego diagramu, który pozwalamy sobie załączyć.
