Katalog dobrych praktyk robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych wód

Szczegóły
Kategoria: Informacje
Ministerstwo Środowiska opublikowało opracowanie „Katalog dobrych praktyk w zakresie robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych wraz z ustaleniem zasad ich wdrażania”:
www.mos.gov.pl/fundusze-srodowiskowe/poiis/aktualnosci/szczegoly/news/katalog-dobrych-praktyk-w-zakresie-robot-hydrotechnicznych/

Zgodnie z deklaracją Ministerstwa, „Opracowanie jest przewodnikiem dla inwestorów realizujących projekty w zakresie prac utrzymaniowych i robót hydrotechnicznych, a także stanowi źródło wiedzy i narzędzie do promowania dobrych praktyk w zakresie zrównoważonego oraz oszczędnego gospodarowania zasobami środowiska”. Jego powstanie było jednym z zadań przewidywanych w Programie Wodno-Środowiskowym Kraju. Ministerstwo Środowiska zleciło jego opracowanie w 2017 r., gdy samo jeszcze odpowiadało za zarządzanie wodami. Ostateczne opracowanie zostało jednak skonsultowane także z Ministerstwem Gospodarki Morskiej i Żeglugi, obecnie odpowiedzialnym za wody.

W rozdziałach wstępnych omówiono poszczególne rodzaje obiektów hydrotechnicznych i poszczególne rodzaje prac utrzymaniowych, pod kątem ich potencjalnych skutków hydrologicznych i środowiskowych oraz sensowności zastosowania. Oprócz prac utrzymaniowych sensu stricto (wyliczonych w art. 227 ust. 3 ustawy Prawo Wodne), wprowadzono tu także grupę „działań dodatkowych” – nie zaliczanych obecnie formalnie do prac utrzymaniowych, ale niezbędnych do sprawnego zarządzania ciekami (np. wprowadzanie drzew, kształtowanie stref buforowych, wprowadzanie naturalnych elementów hydromorfologicznych).

Przedstawiono oddziaływania robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych na poszczególne elementy jakości wód (szczegółowe macierze siły takich oddziaływań są zamieszczone w załączniku A), a także na reżim hydrologiczny, procesy erozji i akumulacji, ryzyko powodziowe, powiązania z wodami gruntowymi oraz procesy torfowe i glebowe w dolinach, skutki suszy, procesy eutrofizacji i samooczyszczania się wody, procesy renaturyzacji rzek przekształconych, przedmioty ochrony przyrodniczych obszarów chronionych.

Zaproponowano procedurę „czterech kroków” rozwiązywania problemów występujących w dolinach rzecznych, w tym oceny, czy dla optymalnego rozwiązania tych problemów zasadne jest wykonanie obiektów hydrotechnicznych lub prac utrzymaniowych:
  1. Pogłębioną analizę problemu i poszukiwanie naprawdę optymalnego, trwałego rozwiązania
  2. Identyfikację i uwzględnienie twardych ograniczeń prawno-środowiskowych;
  3. Analizę opłacalności (tu interesujące są konkretne propozycje przybliżonych parametrów ekonomicznych, na podstawie których taką analizę można przynajmniej w uproszczony sposób zrobić dla konkretnej rzeki; przykłady zamieszczono w załączniku B2);
  4. Ostateczną optymalizację, w tym zastosowanie dobrych praktyk wykonawczych.
Zasadniczą częścią jest rozdział 7 – „Dobre praktyki wykonywania prac w wodach i sposoby minimalizacji ich negatywnych oddziaływań”, proponujący zasady wykonywania robót w wodach zapewniające poszanowanie środowiska, w tym wskazówki techniczne, ograniczenia czasowe i ograniczenia przestrzenne. Kartę proponowanych wymagań względem wykonawców prac, będącą częścią tych zasad, zamieszczono w załączniku C.

W załączniku E przedstawiono propozycje wdrażania zaleceń określonych w Katalogu, wraz z propozycjami ewentualnych zmian legislacyjnych. Przedstawiona tu wizja optymalnego zarządzania ciekami zakłada m. in. zasadę współpracy z rzeką, zakładającą że najskuteczniejsze i najefektywniejsze metody kształtowania i utrzymania cieku, to takie działania, które w jak najszerszym zakresie wykorzystują jego naturalną dynamikę.