Klub Przyrodników

Dziś, 19 lipca 2018 r., Komisja Europejska skierowała do władz polskich tzw. Formalne Ostrzeżenie, wszczynające formalną procedurę o naruszenie prawa Unii Europejskiej, a dotyczące polskiego prawa leśnego.

Komisja zarzuca niezgodność z prawem UE mechanizmu wprowadzonego przez art. 14b ust. 3 polskiej ustawy o lasach. Artykuł ten, który wszedł w życie od 1 stycznia 2018 r., ustala fikcję prawną: „Gospodarka leśna wykonywana zgodnie z wymaganiami dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej nie narusza przepisów o ochronie poszczególnych zasobów, tworów i składników przyrody, w szczególności przepisów art. 51 i art. 52 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2016 r. poz. 2134 i 2249 i 2260 oraz z 2017 r. poz. 60 i 132)”.

Szczegółowa argumentacja Komisji nie jest jawna; jednak sama niezgodność przedmiotowego artykułu z prawem unijnym jest dość oczywista. Klub Przyrodników pisał o niej wielokrotnie, np. tu:
http://kp.org.pl/pdf/stanowiska/ktg/2018-05-08_KP%20do%20MS%20ws%20WDPGL.pdf

Drugim zarzutem Komisji jest brak dostępu społeczeństwa do sprawiedliwości w stosunku do zatwierdzenia planów urządzenia lasu, tj. brak możliwości sądowej kontroli aktu ich zatwierdzenia. Choć wcześniej nie było to oczywiste, Naczelny Sąd Administracyjny w dwóch wyrokach z 2014 r. (odrzucającym skargę Klubu Przyrodników w sprawie nadleśnictwa Bystrzyca Kłodzka) i z 2017 r. (odrzucającym skargę Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie nadleśnictwa Białowieża) stwierdził, że zatwierdzenie planu urządzenia lasu przez Ministra Środowiska nie ma charakteru decyzji administracyjnej i w związku z tym nie podlega ocenie sądów administracyjnych. Zarzut Komisji jest konsekwencją narzucenia przez NSA takiej interpretacji prawa polskiego.

Komisja wysłała Formalne Ostrzeżenie także do władz Słowacji, zarzucając jej brak przepisów gwarantujących ocenę oddziaływania planów gospodarki leśnej na środowisko, a także niezgodną z wymogami prawa środowiskowego UE praktykę gospodarki leśnej – m. in zrębami zupełnymi w Karpatach. Słowaccy naukowcy uważają tamtejszą gospodarkę leśną za główną przyczynę fragmentacji i pogorszenia jakości siedlisk głuszca, co spowodowało silny spadek liczebności jego słowackiej populacji (por. np.: goo.gl/naJCxe)
Komunikat prasowy Komisji: europa.eu/rapid/press-release_MEMO-18-4486_pl.htm
Formalne Ostrzeżenie (Letter of Formal Notice) to pierwszy krok formalnej unijnej procedury prawnej. Oba kraje mają dwa miesiące na ustosunkowanie się do zarzutów. Jeśli Komisja nie będzie nim usatysfakcjonowana, wyśle tzw. Uzasadnioną Opinię (Reasoned Opinion) wyznaczając kolejny termin na odpowiedź, a następnie może skierować sprawę o stwierdzenie naruszneia do Trybunału Sprawiedliwości UE.