Najwyższa Izba Kontroli opublikowała wyniki kontroli „Przebieg procesu legislacyjnego dotyczącego projektu rozporządzenia w sprawie Świętokrzyskiego Parku Narodowego oraz sprawowanie nadzoru nad jego działalnością”. Streszczenie oraz pełny raport są dostępne na stronach www NIK.
W opinii NIK, rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2021 r. w sprawie Świętokrzyskiego Parku Narodowego zostało wydane z naruszeniem prawa w zakresie wyłączenia z granic SPN działek na Świętym Krzyżu. Ministerstwo Środowiska podczas prac legislacyjnych argumentowało, że w tym przypadku nie stosuje się art. 10 ust. 1a ustawy o ochronie przyrody, z którego wynika, że zmniejszenie obszaru parku narodowego następuje wyłącznie w razie bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych i kulturowych jego obszaru, ponieważ ŚPN nie ulega zmniejszeniu bo do jego obszaru równocześnie włączono inne działki o większej powierzchni. Zdaniem NIK, takie podejście było bezprawne i może prowadzić do wystąpienia niebezpiecznego precedensu, bowiem pod pretekstem powiększenia granic parku narodowego będzie możliwie wyłączanie z jego granic obszarów cennych przyrodniczo i kulturowo. NIK skierował do Prezesa Rady Ministrów wniosek pokontrolny o podjęcie działań mających na celu nowelizację rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2021 r. w sprawie Świętokrzyskiego Parku Narodowego, polegającą na ponownym włączeniu w granice ŚPN działek ewidencyjnych stanowiących własność Skarbu Państwa, leżących na terenie gminy Nowa Słupia, o nr 2039/1, 2039/2, 2039/3 o łącznej powierzchni 1,3447 ha, tworzących enklawę na wzgórzu Święty Krzyż.
W tym samym raporcie NIK wytknął także, że Minister Środowiska, wbrew obowiązkowi ustawowemu, nie ustanowił w drodze rozporządzenia planu ochrony dla ŚPN. Ustawowy termin na sporządzenie tego planu upłynął w 2018 r., a projekt odpowiedniego rozporządzenia został przedłożony przez Dyrektora Parku ponad cztery lata temu (w sierpniu 2017 r.), tymczasem Minister do dziś go nie ustanowił. Stanowi to naruszenie art. 19 ust. 5 uoop, zgodnie z którym plan ochrony dla parku narodowego ustanawiany jest w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania projektu tego planu lub w przypadku niezgodności z celami ochrony przyrody, odmawia się jego ustanowienia. NIK skierował do Ministra Środowiska wniosek pokontrolny o wydanie rozporządzenia ustanawiającego plan ochrony dla ŚPN.
NIK wytknął też Ministrowi niewydanie, wymaganego ustawą, rozporządzenia określającego warunki wynagradzania za pracę pracowników parków narodowych i przyznawania im innych świadczeń związanych z pracą, wnioskując o jego pilne wydanie.
Inne wyniki kontroli dotyczą nieprawidłowości w zakresie realizacji konsultacji społecznych oraz sporządzania i ustanawiania zadań ochronnych dla ŚPN.
Anna Moskwa, Minister Środowiska, w czerwcu 2022 r. przyjęła skierowane do niej wnioski NIK do realizacji, ale Prezes Rady Ministrów dotychczas nie ustosunkował się do skierowanego do niego wniosku.
