Komisja Europejska ogłosiła rewizję treści tzw. „Pollinators Initiative”, czyli strategii ochrony dzikich owadów zapylających w UE (istniejącej od 2018 r.). Zmieniona wersja nosi tytuł „Nowy Ład dla Zapylaczy”. Chodzi o ochronę dzikich zapylaczy (tj. nie dotyczy to pszczoły miodnej). Dokument określa priorytety, cele (do osiągnięcia w 2030 r.) i działania (głównie plan działań Komisji Europejskiej, z terminami realizacji). Obecna rewizja istotnie wzmacnia i rozszerza jego treść.
Treść dokumentu, także po polsku.
Uzupełniające informacje zebrano w towarzyszącym „Dokumencie Służb Komisji” (tylko po ang.)
Informacje na temat Pollinators Initiative zebrane są na stronie internetowej.
Pollinators Initiative jest dla państw członkowskim dokumentem politycznym i „zaproszeniem do działania”, nie pociągającym za sobą twardych zobowiązań, ale Komisja ustala w nim dla siebie konkretny plan działań. W wyniku tych zaplanowanych działań Komisji można spodziewać się bardziej szczegółowych wytycznych i działań standaryzujących, np.:
- wspólnej unijnej metodyki monitorowani dzikich owadów zapylających (2026);
- wspólnych wskaźników oceny stanu populacji owadów zapylających i presji na jakie są narażone;
- Europejskiej Czerwonej Księgi kluczowych grup owadów zapylających – pszczół, bzygów, motyli i ciem (2024);
- określenia, we współpracy z państwami członkowskimi, kluczowych obszarów dla dzikich zapylaczy w UE (2025);
- europejskich planów ochrony owadów zapylających (dla krajobrazów rolniczych, dla krajobrazów leśnych i dla Wysp Kanaryjskich);
- identyfikacji dzikich zapylaczy typowych dla poszczególnych typów siedlisk przyrodniczych i zapewnienia, by cele i działania ochronne dla siedlisk przyrodniczych zapewniały ochronę związanych z nimi zapylaczy;
- sieci korytarzy ekologicznych dla owadów zapylających – „Buzz Lines” – wymagającej włączenia do polityki planowania przestrzennego;
rozporządzenia wykonawczego określającego procedurę i kryteria identyfikacji niedopuszczalnych składników obojętnych w środkach ochrony roślin, w tym kryteria ochrony środowiska obejmujące owady zapylające (2024);
- wezwania państw członkowskich do opracowania krajowych strategii ochrony dzikich zapylaczy (2025).
Oprócz niewiążącej strategii, zagadnienie ochrony dzikich zapylaczy jest ujęte w projekcie Rozporządzenia UE w sprawie odtwarzania zasobów przyrody. Zgodnie z projektem tego rozporządzenia, podlegającym obecnie unijnej procedurze legislacyjnej, państwa członkowskie byłyby zobowiązane do zahamowania, do 2030 r., spadkowego trendu dzikich zapylaczy i osiągnięcia pozytywnego trendu ich odtworzenia. To zobowiązanie miałoby już charakter wiążący.
W Polsce nie odnotowaliśmy dotychczas specyficznych działań administracji państwowej na rzecz ochrony dzikich zapylaczy. Pozarządowa organizacja Greenpeace zorganizowała Radę Naukową i opracowała Narodową Strategię Ochrony Owadów Zapylających https://www.greenpeace.org/poland/narodowa-strategia-ochrony-owadow-zapylajacych/ (obejmującą także pszczołę miodną i nie odwołującą się wprost do europejskiej Pollinators Initiative).
