Z ogromną przyjemnością informujemy, że pierwszym Laureatem Medalu im. Ludwika Tomiałojcia dla osób zasłużonych dla badań i ochrony przyrody w Polsce został nasz kolega, wieloletni pracownik Klubu Przyrodników Paweł Pawlaczyk.
Wręczenie Nagrody Komitetu Biologii Środowiskowej i Ewolucyjnej PAN odbyło się w trakcie ceremonii otwarcia konferencji Polish Evolutionary Conference na Uniwersytecie Jagiellońskim w dniu 18.09.2023 r. w Krakowie (https://pec2023.confer.uj.edu.pl/pl).
Gratulujemy Pawłowi! Dzięki swoim dotychczasowym osiągnięciom i obecnym działaniom na rzecz ochrony przyrody w Polsce nie mieliśmy wątpliwości, że medal ten powinien trafić właśnie w Jego ręce.
Poniżej załączamy krótką charakterystykę osiągnięć Pawła (stanowiącą również uzasadnienie przyznania nagrody przez Kapitułę), w której nie sposób ująć Jego wszystkich zasług. Jesteśmy pewni, że z każdym rokiem lista ta będzie się powiększać o kolejne działania na rzecz ochrony cennych siedlisk, gatunków i obszarów w Polsce.
Paweł Pawlaczyk
Medal im. Ludwika Tomiałojcia
Uzasadnienie Kapituły:
Paweł Pawlaczyk (ur. 1966 w Szczecinie) jest absolwentem Wydziału Leśnego Akademii Rolniczej w Poznaniu, mgr inż. leśnictwa. Po ukończeniu studiów, w latach 1990-91 pracował jako asystent w Białowieskiej Stacji Geobotanicznej Uniwersytetu Warszawskiego, prowadząc badania ekosystemów leśnych pod kierunkiem prof. Janusza Falińskiego. W tym czasie brał udział w wyprawach na Syberię Zachodnią w ramach międzynarodowego projektu badawczego „Pichtovka”.
W roku 1992 został starszym asystentem w Pracowni Naukowo-Badawczej Drawieńskiego Parku Narodowego, gdzie zajmował się m.in. geobotanicznymi podstawami ochrony przyrody. Pokłosiem pracy w Drawieńskim PN jest m.in. zredagowany przez P. Pawlaczyka 11 tom serii Idee Ekologiczne, liczne artykuły naukowe oraz kilka opracowań popularyzatorskich, w tym przewodniki turystyczne.
Od roku 2001 jest zatrudniony w Klubie Przyrodników na stanowisku samodzielnego specjalisty przyrodnika i jednocześnie pełni funkcję członka zarządu. W ramach pracy w Klubie Przyrodników kieruje wieloma przedsięwzięciami, których celem jest przede wszystkim zwiększenie powierzchni obszarów chronionych kraju, poprawa jakości ich zarządzania oraz wypracowanie skutecznych metod ich ochrony.
W ramach działalności Klubu Przyrodników Paweł Pawlaczyk brał udział w latach 2002-2004 w opracowywaniu i wdrażaniu zasad systemu certyfikacji FSC w Lasach Państwowych, co przyczyniło się – przynajmniej czasowo – do „ekologizacji” gospodarki leśnej na terenie całego kraju, w tym skuteczniejszej ochrony cennych gatunków i siedlisk przyrodniczych.
Jako ekspert zewnętrzny Fundacji EkoFundusz w latach 2000-2007 oceniał aplikacje projektów mających na celu ochronę różnorodności biologicznej na terenie całego kraju. Dzięki temu projekty finansowane przez Fundację Ekofundusz charakteryzowały się nie tylko wysokimi standardami w zakresie ochrony przyrody, ale też wnosiły wiele nowatorskich, niejednokrotnie pionierskich rozwiązań w aspekcie czynnej ochrony siedlisk i gatunków.
Wśród największych zasług Pawła Pawlaczyka na polu ochrony polskiej przyrody wymienić należy pracę na rzecz rozwoju sieci Natura 2000 oraz nieustającą troskę o chronione w niej gatunki i siedliska przyrodnicze. Przyczyniły się do tego liczne przedsięwzięcia inicjowane, realizowane bądź koordynowane przez niego, tj.:
‐ opracowanie szczegółowej metodyki ochrony wielu siedlisk i gatunków leśnych z Aneksu dyrektywy siedliskowej;
‐ opracowanie modeli szkoleniowych do zakładania i wdrażania obszarów NATURA 2000;
‐ planowanie i prowadzenie sesji terenowych w gospodarce leśnej zgodnie z dyrektywami UE w sprawie ptaków i siedlisk;
‐ szkolenia z zakresu finansowania i zarządzania obszarami chronionymi;
‐ opracowywanie podręczników szkoleniowych.
Paweł Pawlaczyk, jako lider współpracujących ze sobą organizacji przyrodniczych (WWF Poland, PTOP Salamandra, Klub Przyrodników), odpowiadał m.in. za przygotowanie i aktualizację tzw. shadow list Natura 2000 w Polsce oraz brał udział w seminariach biogeograficznych, które wykazały konieczność poszerzania sieci Natura 2000 w Polsce.
Od 2006, jako ekspert w zakresie monitoringu siedlisk IOP PAN w Krakowie, odpowiadał za:
‐ opracowanie krajowej metodyki monitoringu stanu zachowania siedlisk leśnych (zarówno na obszarach Natura 2000, jak i poza nimi);
‐ monitoring terenowy siedlisk leśnych i nieleśnych;
‐ przygotowanie wytycznych w zakresie kompensacji przyrodniczych w procedurze OOŚ, wytyczne dotyczące art. 6 ust. 4 dyrektywy siedliskowej 92/43/EWG.
Ponadto brał udział w przygotowaniu warunków korzystania z wód regionu wodnego Dolna Wisła oraz dla Górnej Odry, Kłodnicy, Małej Wisły, Przemszy, Ropy, Soły, zlewni Łady – jako ekspert odpowiedzialny za cele środowiskowe ds. obszarów chronionych i strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
Jest autorem wytycznych w zakresie dobrych praktyk związanych z utrzymaniem rzek i gospodarką wodną. W latach 2018-2020 jako ekspert krajowy wykonywał ekspertyzę krajową w projekcie „Wzmocnienie inwestycji w Natura 2000 i poprawa synergii z instrumentami finansowymi UE” (DAPHNE Institute of Applied Ecology).
Od 2008 roku jest ekspertem krajowym w zakresie oceny działań ustanowionych na obszarach specjalnej ochrony i ich skuteczności.
W ostatnich dwóch dekadach koordynował kilka projektów z zakresu ochrony torfowisk wysokich w obszarach Natura 2000, w tym pierwszy w Polsce projekt finansowany z Funduszu Life (Projekt ochrony wysokich torfowisk bałtyckich na Pomorzu). Jest jednym z koordynatorów ogólnopolskiej akcji Klubu Przyrodników „Rezerwaty przyrody – czas na comeback”.
Jest ekspertem w zakresie prawa krajowego i międzynarodowego dotyczącego ochrony przyrody. Prowadzi działalność interwencyjną i kontrolną w zakresie stanu środowiska przyrodniczego oraz przestrzegania przepisów i zasad ochrony przyrody (każdego roku angażuje się czynnie w co najmniej kilkadziesiąt postępowań administracyjnych), w tym między innymi inicjuje i bierze udział w postępowaniach administracyjnych i postępowaniach sądowych, wyrażając opinię na temat spraw z zakresu ochrony przyrody.
Jest autorem i redaktorem licznych podręczników i opracowań z zakresu ochrony siedlisk i gatunków w Polsce oraz autorem i współautorem kilkuset artykułów naukowych, popularyzatorskich, opracowań, planów zadań ochronnych, planów ochrony itp. Jest jednym z redaktorów kwartalnika Przegląd Przyrodniczy. Jest również autorem licznych wystąpień dotyczących ochrony przyrody w Polsce, gospodarki leśnej i gospodarki wodnej.
