Zapraszamy Państwa do czynnego udziału w tradycyjnej wiosennej sesji Klubu Przyrodników, z cyklu poświęconego najważniejszym problemom ochrony przyrody. Tym razem nie odbędzie się ona w Łagowie, lecz w ośrodku “Krucze Skały”, w Karpaczu. W dniach 8 - 10 kwietnia 2016 (piątek – niedziela) proponujemy rozważania na temat ochrony rezerwatowej, pod wspólnym hasłem:
Rezerwaty przyrody – czas na comeback!
Ostatnie kilkanaście lat można postrzegać jako kryzys w ochronie rezerwatowej. Pomimo oceny, że potrzebujemy jeszcze co najmniej kilkuset rezerwatów (program wykonawczy Krajowej Strategii Ochrony Różnorodności Biologicznej 2007-2013), tworzenie nowych obiektów straciło na dynamice. Były lata, kiedy w całej Polsce powstawało ich zaledwie kilka, są województwa w których od wielu lat nie powstał żaden. Tymczasem rezerwaty przyrody to niewątpliwie najskuteczniejsza forma ochrony i trwałego zabezpieczenia przyrody. Wydaje się, że wraz z powrotem do równowagi po wieloletnim skoncentrowaniu się na programie Natura 2000, kryzys w tradycyjnej ochronie konserwatorskiej powoli mija, że nadchodzi czas powrotu idei ochrony rezerwatowej, jej porządkowania i doskonalenia. Wychodząc naprzeciw tym tendencjom, proponujemy rozważania wokół poniższych zagadnień:
► Czym jest rezerwat przyrody? Postrzeganie ochrony rezerwatowej w przeszłości, dziś i perspektywy na przyszłość, tradycja i nowoczesność w ochronie rezerwatowej.
► Czy istniejąca sieć rezerwatów wystarczy dla ochrony najważniejszych wartości naszej przyrody? Co chronimy skutecznie, a czego wcale nie chronimy w rezerwatach? Rezerwaty jakich nie mamy, a mieć powinniśmy. Rezerwaty w ochronie gatunków. Dla jakich elementów przyrody ochrona rezerwatowa jest odpowiednia, a dla jakich – nie.
► Czy i dlaczego potrzebne są rezerwaty przyrody wewnątrz innych form ochrony – parków krajobrazowych, obszarów Natura 2000? Czy tworzenie rezerwatów w obszarach Natura 2000 to zbędna ekstrawagancja czy skuteczne narzędzie ochrony?
► Co wiemy o rezerwatach a co wiedzieć powinniśmy? Czy prowadzone badania naukowe i system monitoringu dostarczają danych przydatnych w ochronie i ocenie jej skutków? Czy potrafimy prawidłowo monitorować przyrodę w istniejących rezerwatach, tak by uzyskać informacje potrzebne do jej ochrony? Jakiej wiedzy potrzebujemy i jak ją uzyskać skutecznie, tanio i efektywnie?
► Ile kosztuje ochrona rezerwatowa? Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania ochrony rezerwatowej. Dlaczego tworzenie rezerwatów przyrody stało się niepopularne?
► Tworzenie rezerwatów – działalność planowa czy dzieło przypadku? Racjonalna sieć rezerwatów – mrzonka czy cel. Czy obecny 1% powierzchni Polski uznany za rezerwaty przyrody to dużo czy mało? Jaką powierzchnię powinniśmy objąć ochroną rezerwatową? Jaka jest, a jaka powinna być sieć rezerwatów – lokalnie, regionalnie, w skali województwa i kraju.
► Planowanie ochrony przyrody w rezerwatach – konserwacja stanu, naprawa mechanizmów ekologicznych, czy ochrona spontaniczności? Czy plany ochrony rezerwatów w obecnej formie mają sens? Jakich narzędzi brakuje w planowaniu ochrony rezerwatów? Jak planować ochronę rezerwatów w obszarach Natura 2000?
► Czy sieć rezerwatów może zapewnić skuteczną ochronę ostoi dzikości? Wielkość rezerwatu - teoria i praktyka. Wielkość a skuteczność ochrony. Po co rezerwatom otuliny?
► Rezerwaty prywatne – nowinka czy przyszłość ochrony? Dobre i złe przykłady ochrony rezerwatowej na gruntach niepaństwowych.
► Jak to robią inni? Rezerwaty, zapowiedniki, zakaźniki i inne formy rezerwatowej ochrony przyrody w innych krajach. Ich funkcjonowanie i problemy.
Oczekujemy przemyśleń i rozważań ogólnych, podejmowanych z różnych punktów widzenia, analiz na poziomie kraju, województwa, rdlp, nadleśnictwa, gminy, ale także studiów przypadków, przykładów sukcesów i niepowodzeń w ochronie rezerwatowej, znaczenia tej ochrony dla zabezpieczenia konkretnych walorów, przykładów standaryzacji, dywersyfikacji i różnicowania ochrony, prezentacji rezerwatów typowych i nietypowych oraz standardowych i niestandardowych rozwiązań i działań ochronnych.
Zapraszamy!
Andrzej Jermaczek i Paweł Pawlaczyk
