Klub Przyrodników

W portalu Rządowego Procesu Legislacyjnego:
legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12284754/katalog/12349746#12349746
pojawił się projekt nowego rozporządzenia Ministra Środowiska o ochronie gatunkowej zwierząt, które miałoby wejść w życie od 1 stycznia 2017 r., zastępując obecne rozporządzenie z 7 października 2014.

Zdaniem GDOŚ (który przygotował projekt), nowe rozporządzenie musi zostać wydane w związku z wejściem w życie od 1 stycznia 2017 r. pośredniej modyfikacji podstawy prawnej do jego wydania: Minister od tej daty może w rozporządzeniu uznać, że zakazy chroniące niektóre gatunki zwierząt chronionych (z wyjątkiem jednak ptaków oraz zwierząt z załączników II i IV dyrektywy siedliskowej, bo dla nich takiego generalnego wyłączenia zabraniają dyrektywy UE) nie dotyczą racjonalnej gospodarki leśnej, jeśli jej technologia uniemożliwia ich przestrzeganie. Zdaniem GDOŚ ta modyfikacja ustawy spowodowałaby, że całe obecne rozporządzenie straci ważność od 1 stycznia 2017 r., musi być więc do tej daty zastąpione nowym.

Projekt zamierza w pełni wykorzystać nową możliwość wprowadzoną przez ustawę – i generalnie wyłączyć racjonalną gospodarkę leśną z obowiązywania zakazów ochrony gatunkowej zwierząt wszystkich gatunków „nie-unijnych”, tj. wszystkich gatunków chronionych z wyjątkiem ptaków i zwierząt z załączników II i IV dyrektywy siedliskowej.

Projekt zakłada także wprowadzenie zapisu umożlwiającego wyznaczanie stref ochrony gatunków wykraczających poza podany w rozporządzeniu promień od stanowiska gatunku chronionego (co jest stosowane w praktyce, ale nasuwało wątpliwości prawne), ale tylko po uzgodnieniu z właścicielem lub zarządcą terenu. Wyznaczenie strefy mieszczącej się we wskazanym rozporządzeniem promieniu nie wymagałoby (tak jak jest i dziś) takiego uzgodnienia.

Pod ochroną gatunkową miałby też znaleźć się dodatkowy gatunek morskiej ryby – babka czarna (Gobius niger), a także odkryty w Polsce nietoperz przymroczek Saviego (Hypsugo savii). Na liście ptaków wprowadzono drobne zmiany w związku z pojedynczymi nowymi stwierdzeniami lub brakiem stwierdzeń gatunków zalatujących do Polski.
Poza tymi zmianami, lista gatunków chronionych pozostałaby taka sama (a przynajmniej w uzasadnieniu projektu nie ma nic o zmianach, nie dostrzegliśmy też innych znaczących zmian próbując porównać listy).

Projekt zakłada liberalizację pozyskiwania winniczków, przez rezygnację z ograniczenia liczby dni, w których może być prowadzone pozyskanie i ujednolicenie w całym kraju minimalnej wielkości muszli na 30 cm.

Drobniejsze (słuszne) zmiany to korekty zasad wyznaczania stref dla puchacza i terminów obowiązywania stref ochrony częściowej żółwia błotnego, a także odstępstw w przypadku udzielania zwierzętom pomocy.

W projekcie zapowiedziano, że przeprowadzone będą konsultacje społeczne, na razie jednak do nich nie zaproszono i nie podano terminu na składanie uwag.

---

W portalu Rządowego Procesu Legislacyjnego:
legislacja.rcl.gov.pl/projekt/10174
pojawił się projekt rozporządzenia o Ministra Środowiska w sprawie szacowania szkód wyrządzonych przez niektóre gatunki zwierząt objętych ochroną gatunkową. Jest to nowe rozporządzenie, mające usystematyzować i ujednolicić procedury.

Jest to odmrożone zamierzenie legislacyjne z 2011 r., biorące jednak pod uwagę późniejsze orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego (trybunal.gov.pl), który uznał, że:
- Zgodne z konstytucją jest ograniczenie listy zwierząt, za szkody od których odpowiada Skarb Państwa. Przepis o możliwości współdziałania właścicieli gruntów z RDOS w zapobieganiu szkodom powodowanym przez te gatunki nie wyłącza możliwości takiego współdziałania w zapobieganiu szkodom powodowanym przez inne gatunki. Nie istnieje natomiast (i jest to zgodne z konstytucją) „ogólne” uprawnienie do odszkodowania od Skarbu państwa za wszelkie szkody wywołane przez zwierzęta chronione (wyrok K-20/14).
- Jeżeli jednak wprowadzono odszkodowanie za szkody od określonego gatunku, to niezgodne z konstytucją jest ograniczenie takiego odszkodowania do szkód tylko w określonym rodzaju mienia, albo tylko do szkód w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim (wyroki P-49/11 i K-36/13).

Zgodnie z ustawą, Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie oraz bobry. Lista takich gatunków może być poszerzona w drodze rozporządzenia Rady Ministrów (która jednak jak dotąd nie korzystała z takiej możliwości).

Minister Środowiska oczekuje na uwagi w konsultacjach społecznych do ok. 10 maja.