Na zamówienie Województwa Opolskiego powstały i zostały opublikowane programy ochrony dwóch rzek w tym województwie: Bogacicy i Budkowiczanki. To dwa ok. 50-kilometrowe dopływy Stobrawy; ich górne odcinki znajdują się w Obszarze Chronionego Krajobrazu Lasy Stobrawsko-Turawskie, a dolne – w Stobrawskim Parku Krajobrazowym. Województwo deklaruje, że Celem sporządzenia programów było wypracowanie koncepcji ochrony i odtwarzania naturalnego charakteru dolin rzecznych. W opracowaniach wskazano także najcenniejsze przyrodniczo odcinki oraz fragmenty dolin, które wymagają specjalnych działań ochronnych lub renaturyzacyjnych. Programy ochrony będą służyć Dyrektorowi Zespołu Opolskich Parków Krajobrazowych oraz Zarządowi Województwa Opolskiego do lepszego zarządzania obszarami chronionymi, a gminom i innym użytkownikom jako materiał pomocniczy. Zarządzanie samorządowymi wojewódzkimi obszarami chronionymi obejmuje także określanie celów środowiskowych dla tych obszarów i dla wód w tych obszarach. Zgodnie z polskim prawem, tak określone cele stają się wiążące także dla zarządzających rzekami Wód Polskich.
Publikacje są dostępne na: https://www.opolskie.pl/zielone-opolskie/badania-przyrodnicze/projekty-rpo/programy-ochrony-rzek/
Opracowania pokazały, że „oficjalna” ocena stanu ekologicznego obu rzek jest zawyżona i niereprezentatywna, a baza danych Wód Polskich o barierach na rzekach jest mocno niekompletna. Dostępne dane przyrodnicze i wykonane badania terenowe (w tym zwłaszcza terenowa inwentaryzacja barier i uproszczony ciągły opis elementów hydromorfologicznych wzdłuż biegu rzek) uzupełniły jednak wiedzę umożliwiając planowanie. W przypadku obu rzek problemem jest zmniejszający się przepływ, a zwłaszcza coraz rzadsze wysokie stany wód. Znaczne pobory wody na stawy rybne sprawiają że zachowanie przepływu środowiskowego jest trudne. Celami programu ochrony powinny być, oprócz ogólnych celów środowiskowych: zachowanie walorów przyrodniczych, zachowanie przepływu, przywrócenie ciągłości ekologicznej, renaturyzacja hydromorfologiczna, zwiększenie udziału zadrzewień nadrzecznych i stref buforowych, zapewnienie samoutrzymywania się rzeki. Proponowane środki ochrony to: retencja obszarowa i odtwarzanie mokradeł w zlewni (ale nie budowa zbiorników na rzece!), weryfikacja pozwoleń na pobór wód i zagwarantowanie przepływu środowiskowego, udrożnienie barier poprzecznych, modyfikacja sposobu utrzymania rzeki, wprowadzenie zadrzewień na brzegach, wprowadzenie w korycie drobnych struktur naśladujących naturalne, zachowanie korytarza swobodnej migracji rzeki, punktowe odtworzenie funkcjonowania starorzecza.
Zamówione przez województwo opolskie programy mogą być przykładami opracowań identyfikujących lokalnie potrzeby renaturyzacji rzek; uszczegóławiających w ten sposób Krajowy Program Renaturyzacji Wód Powierzchniowych. Oby tylko zawarte w tych publikacjach postulaty zostały faktycznie zrealizowane.
