Klub Przyrodników

W słoneczny niedzielny poranek 10 października 2010 roku 70-osobowa grupa rowerzystów wyruszyła w rajd doliną Dojcy. Rajd zorganizowało Wolsztyńskie Koło Klubu Przyrodników, Stowarzyszenie JAZDA Wolsztyn i Starostwo Powiatowe w Wolsztynie. Początkowa trasa przejazdu wiodła brzegiem Jeziora Wolsztyń-skiego (pow. 124,2 ha), następnie przez Karpicko, Nowe Tłoki, Komorówko, Jabłonnę i Wolę Jabłońską. Po 20 km uczestnicy rajdu dotarli do źródłowego odcinka Dojcy w Albertowsku k. Kąkolewa. Ze względu na liczne melioracje wodne przeprowadzane przez Olędrów w górnym biegu rzeki trudno jednoznacznie określić, który ze strumieni łąkowych jest głównym strumieniem źródłowym Dojcy. Część z nich prowadzi wody jedynie okreso-wo. Następnie grupa wyruszyła w kierunku Cichej Góry, dalej Borui Kościelnej oraz Szarek. Następnie uczest-nicy rajdu dotarli do Kuźnicy Zbąskiej. Dawniej wytapiano tam rudę darniową, z której pozyskiwano żelazo. W pobliżu mostu na Dojcy zachowały się pozostałości parku podworskiego. Znajduje się tam również pomnik dłuta Edwarda Przymuszały ku czci 12 nieznanych osób rozstrzelanych 17 IX 1939 roku przez hitlerowców. Następ-nie trasa rajdu prowadziła przez malowniczą wydmę śródlądową oddzielającą Jezioro Kuźnickie (pow. 75,7 ha) od doliny Dojcy. Na obszarze Sandru Nowotomyskiego odwadnianego przez Dojcę zachowały się liczne wały wydmowe, które od zachodu wyznaczają naturalną granicę zlewni rzeki.

Kolejna odsłona Dojcy była w miejscu dawnego młyna wodnego Borujka, który po raz pierwszy wzmiankowany był w 1458 roku. Na tej rzece istniało pięć młynów wodnych: Borujka, Ruchocki Młyn, Nowy Młyn, Stary Młyn i Niałecki Młyn. Najstarszy z nich, Niałecki Młyn, został zbudowany w 1285 roku przez Cy-stersów z Obry. Następnie zatrzymano się przy malowniczym śródleśnym jeziorze Piekiełko (pow. 1,2 ha), a później na drewnianym mostku na Dojcy w pobliżu Błońska oraz na zastawce spiętrzającej wody Rowu Błoń-skiego - lewobrzeżnego dopływu Dojcy. Dalej trasa wiodła w pobliżu śródleśnych jezior: Brajec (8,5 ha) oraz Wioska (36,1 ha). Kolejna odsłona Dojcy miała miejsce w pobliżu rezerwatu przyrody "Bagno Chorzemińskie". Na tym odcinku Dojca tworzy malowniczy przełom. Kolejnym punktem programu był postój na Nowym Mły-nie, gdzie strudzeni kilkugodzinną jazdą uczestniczy rajdu mogli zregenerować swoje siły. Następnie grupa udała się w drogę powrotną do Wolsztyna.

Większość osób zna Dojcę wyłącznie na odcinku pomiędzy Jeziorem Wolsztyńskim a Berzyńskim, a w rzeczywistości jest to rzeka o długości ponad 42 km. Płynie przez obszar trzech powiatów: nowotomyskiego, grodziskiego i wolsztyńskiego. Przyjmuje wiele dopływów w postaci strumieni łąkowych i uchodzi do Północ-nego Kanału Obry w pobliżu Dębówca k. Obry.

Dolina rzeki Dojcy jest cennym przyrodniczo kompleksem, atrakcyjnym również ze względów krajobrazowych. Zachowanie ekosystemów na tym terenie jest zagrożone poprzez niewłaściwą, wydaje się nie do końca kontrolowaną, gospodarkę wodną. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat obserwuje się stały spadek poziomu wód gruntowych oraz poziomu wody w rzece. Prawdopodobnie główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest eksploatacja torfu, budowa stawów hodowlanych oraz budowa zbiorników retencyjnych w celu nawadniania pól. Mamy nadzieję, że rajd przyczyni się do zwiększenia świadomości i odpowiedzialności za ten powierzony nam fragment Ziemi i że w dobie intensywnych przemian gospodarczych czynione w przyszłości inwestycje w dolinie Dojcy będą się odbywały z poszanowaniem ogólnoludzkiego dobra jakim jest ojczysta przyroda.