Kąty (Wieprzec Wychody)

Szczegóły: Kategoria: Nasze ostoje

Ostoja Kąty, o powierzchni 24 ha, obejmuje wzniesienie Wieprzecka Góra, położone koło wsi Kąty II w gminie Zamość. Projektem "Ochrona muraw kserotermicznych w Polsce - teoria i praktyka" objęte zostaną zbocza wzniesienia o ekspozycji S, SW, N, NW i SE. Od lat 50. XX wieku. planowano utworzenie tu rezerwatu przyrody, lecz ze względu na skomplikowaną strukturę własnościową, ochroną, jako pomnik przyrody, udało się objąć jedynie płat murawy kserotermicznej o powierzchni ok. 2 ha.

Wieprzecka Góra, położona jest na terenie Padołu Zamojskiego, mezoregionu Wyżyny Lubelskiej. Na ciepłych, kamienistych zboczach wykształciły się kwietne murawy kserotermiczne z istotnymi stanowiskami storczykowatych (kod 6210). Spotykane w Kątach zbiorowiska roślinności ciepłolubnej należą do zespołu Inuletum ensifoliae i zbiorowiska z kłosownicą pierzastą Brachypodium pinnatum. Murawy na Wieprzeckiej Górze ze względu na duże bogactwo rzadkich i chronionych gatunków roślin, są najprawdopodobniej najcenniejszymi w Polsce. Występuje tutaj aż 26 gatunków objętych ochroną. Do najcenniejszych z nich należą: dziurawiec wytworny Hypericum elegans, ciemiężyca czarna Veratrum nigrum, szafirek miękkolistny Muscari comosum i goryczuszka wczesna Gentianella lutescens. Masowo rosną tu takie gatunki kserotermiczne, jak: oman wąskolistny Inula ensifolia, głowienka wielkokwiatowa Prunella grandiflora, dzwonek syberyjski Campanula sibirica, aster gawędka Aster amellus, traganek długokwiatowy Astragalus onobrychis i wiele innych.

Dobrze poznana jest fauna bezkręgowców obszaru Kąty. Często można tu zaobserwować pazia królowej Papilio machaon. Odnotowano tutaj również obecność szlaczkonia szafrańca Colias myrmidone i modraszka lazurka Polyommatus thersites.

Na słabiej nagrzewających się w ciągu dnia, północnych zboczach wzgórza, wykształciły się zagajniki sosnowe i zarośla tarniny Prunus spinosa. Ponieważ obiekt znajduje się przy szlaku komunikacyjnym ze wsi Wychody do Kątów II, ostoja narażona jest na silną antropopresję. Murawy kserotermiczne są deptane, zaśmiecane, a dekoracyjne gatunki roślin wykopywane do ogródków i zrywane. Niektórym fragmentom muraw zagraża wiosenne wypalanie, doprowadzające do inwazji gatunków okrajkowych, jak ciemiężyk białokwiatowy Vincetoxicum hirundinaria i pajęcznica gałęzista Anthericum ramosum.