W dniach 25-27 lutego 2008 r., w Ośrodku Hotelowym przy IBL „Leśna Polana” w Sękocinie pod Warszawą odbyły się warsztaty „Kształtowanie ekosystemów leśnych na gruntach porolnych”. To już kolejne spotkanie, które odbyło się w ramach realizowanego przez Klub Przyrodników projektu: „Kształtowanie ekosystemów leśnych na gruntach porolnych z uwzględnieniem zmian klimatycznych”, wspieranego przez Program Małych Dotacji Globalnego Funduszu Środowiska.
W warsztatach uczestniczyli przedstawiciele Lasów Państwowych, ARiMR, Ministerstw Rolnictwa i Środowiska, Parków Krajobrazowych z całej Polski, organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną przyrody i środowiska, planiści a także architekci krajobrazu.
Warsztaty rozpoczęły się obiadem, 25 lutego w poniedziałek o godzinie 15.00. Następnie o godzinie 16.00 Andrzej Jermaczek – prezes Klubu Przyrodników otworzył oficjalnie spotkanie prezentacją na temat problemu zalesień wobec ochrony przyrody i środowiska.
Po krótkiej przerwie, o godzinie 17.00 rozpoczął się pierwszy etap warsztatów „Ekosystemy i ich składniki zagrożone zalesianiem”, który poprowadziła Katarzyna Barańska. Jak wszystkie pozostałe etapy również i ten podzielony był na 3 części: wprowadzenie, praca w grupach oraz dyskusja. Uczestnicy warsztatu, po krótkiej prezentacji problemu mieli za zadanie zaplanowanie 80% wzrostu lesistości na fragmencie kulturowego krajobrazu rolniczego. Zalesienia miały być zaprojektowane w ten sposób żeby z jednej strony nie zaszkodziły istniejącym już cennym elementom przyrody a z drugiej polepszyły stan środowiska dzięki spełnianiu funkcji korytarzy ekologicznych, buforów czy elementów glebo- i wodochronnych. Na drodze burzliwych dyskusji i ciężkiej pracy w grupach powstały 3 ciekawe koncepcje. Żeby każde zalesienia w Polsce oraz współpraca między organami na nie wpływającymi tak wyglądały!
O godzinie 20.00 wszyscy udali się na zasłużoną kolację.
Ryc.1. Przykład mapy, na której uczestnicy warsztatów mieli wykonać projekt 80% wzrostu lesistości
Następnego dnia, 26 lutego we wtorek, po śniadaniu, o godzinie 8.45 odbył się drugi etap warsztatów „Sukcesja naturalna a zalesienia”, który poprowadził Andrzej Jermaczek. Po krótkim wprowadzeniu na temat wad i zalet zalesiania sztucznego oraz sukcesji naturalnej, a także problemów związanych z obszarami marginalnymi, prezes Klubu Przyrodników przeobraził się w bogatego potentata, potrzebującego rady specjalistów w sprawie planowania zalesień na swoich gruntach. Uczestnicy warsztatów podzielili się na kilka prężnych grup doradczych i po godzinie mieli już gotowe propozycję dla naszego biznesmena. Mała niezgodność wśród doradców wystąpiła w momencie ustalania miejsca na budowę willi dla pana Jermaczka oraz powierzchni z której będzie pozyskiwał drewno do jej ogrzania… Generalne przesłanki były jednak dobre – nie zalesiamy cennych siedlisk otwartych i w miarę możliwości wykorzystujemy siły natury do zalesiania pozostałych.
Ryc.2. Podczas wykładu.
Po krótkiej przerwie na kawę, o godzinie 12.00 rozpoczął się kolejny warsztat „Zalesienia z perspektywy Program Rozwoju Obszarów Wiejskich”, poprowadzony przez Michała Rewuckiego. Po krótkim wstępie dotyczącym możliwości i ograniczeń jakie daje PROW, słuchacze mieli za zadanie przeanalizować zrealizowane już plany zalesień, sporządzone przez nadleśnictwa. Zadaniem było wychwycenie zalet i wad planów, które wpływają na wykonanie przez właściciela zalesianych gruntów czynności związanych z zakładaniem i pielęgnacją upraw. W większości plany ocenione zostały dobrze przez słuchaczy. Największą dyskusję wzbudził sposób doboru gatunkowego oraz często zbyt generalizujące podejście sporządzających plany do konkretnych powierzchni. Analiza materiałów trwała do godziny 15.00.
Ryc.3. Jeden z prelegentów podczas wykładu
Po obiedzie, o godzinie 16.00 rozpoczął się czwarty etap warsztatów „Zalesiania z perspektywy Lasów Państwowych”, prowadzony przez Piotra Skoluda. Na wstępie uczestnicy warsztatów mogli dowiedzieć się jakie są podstawy prawne zalesiania oraz jak zalesiać i dlaczego? Jak na przestrzeni ostatnich lat wyglądały zalesienia w Polsce i jakie są perspektywy? Kto i jak finansuje zalesieni w naszym kraju? Po szczegółowym i interesującym wstępie uczestnicy warsztatów mieli za zadanie wcielić się w rolę właścicieli, chcących zalesić swoje grunty i jednocześnie wziąć do tego dopłaty unijne. Przy wykorzystaniu fragmentów rozporządzenia Ministra Rolnictwa, wypisu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, kopii z wyrysu map ewidencyjnych i wypisu z ewidencji gruntów oraz innych materiałów mieli za zadanie oszacować w jakiej wysokości dopłaty potencjalnie im przysługują. Ostateczne kwoty wzbudziły duże zdumienie niektórych uczestników – okazały się dużo wyższe niż np. dopłaty rolnośrodowiskowe do ekstensywnego użytkowania cennych siedlisk nieleśnych.
Ryc.4. Praca w grupach.
Po ciężkim dniu pełnym budujących dyskusji słuchacze udali się o godzinie 19.00 na zasłużoną kolację. Po niej nastąpił nie planowany przez organizatorów punk warsztatów – prezentacja Liliany Hilsberg na temat alternatywnych metod planowania zalesień, przy wykorzystaniu metod niekonwencjonalnych.
W ostatnim dniu warsztatów, w środę 27 lutego, po śniadaniu odbyła się piąta – ostatnia część warsztatów, poprowadzona przez Wojciecha Jakubowskiego „Zalesienia z perspektywy planowania przestrzennego i ocen oddziaływania na środowisko”. Wstęp dotyczył podstaw prawnych dotyczących zalesień w planowaniu przestrzennym, wad i zalet ustawy o planowaniu przestrzennym, jej wpływu na realizowane w Polsce zalesienia. Następnie omówiony został stan ocen oddziaływania zalesień na środowisko w naszym kraju. Zadanie dla uczestników polegało na wykonaniu oceny oddziaływania na środowisko konkretnych planów zalesień.
O godzinie 12.00 odbyło się zakończenie warsztatów a o 13.00 obiad.
Ryc.5. dyskusja uczestników warsztatów.
Podczas warsztatów słuchacze otrzymali materiały, które stanowią roboczą wersję wybranych rozdziałów książki „Zalesiać czy nie zalesiać”, która już niedługo ukaże się w ramach działalności wydawniczej Klubu Przyrodników.
