W dniach 4-9 czerwca w Stacji Terenowej Klubu Przyrodników w Owczarach odbyły się warsztaty florystyczne. Głównym tematem zajęć była flora kompleksu muraw kserotermicznych, otaczającego Stację. Warsztaty miały charakter kameralny i przeznaczone były dla szerokiego grona zainteresowanych. Przybyli przedstawiciele parków narodowych i krajobrazowych, różnych instytucji naukowych, rolnicy, studenci, a także inne osoby zainteresowane botaniką. Wszystkich łączyła pasja botaniczna oraz chęć dogłębnego poznania gatunków naszych muraw. Ramowy program warsztatów wyglądał następująco:
Dzień 1 (04.06.)
15.00 Przyjmowanie uczestników, zakwaterowanie
16.00 Wprowadzenie:
19.00 Ognisko powitalne
Dzień 2 – 4 (05. – 07.06.)
08.00 Wyjście na murawy
12.00 Oznaczanie okazów w budynku
15.00 Obiad
17.00 Drugie wyjście na murawy
19.00 Oznaczanie okazów w budynku
Dzień 5 (08.06.)
09.00 Wyjcie do rezerwatu przyrody Pamięcin i użytków
ekologicznych Laski I i Laski II
15.00 Obiad
16.00 Podsumowanie wyników
19.00 Ognisko pożegnalne
Dzień 6 (09.06.)
Pożegnanie uczestników
Wbrew nie zawsze sprzyjającej pogodzie, przez 5 dni warsztatów udało nam się dokładnie spenetrować blisko 70-hektarowy kompleks roślinności kserotermicznych i stworzyć listę prawie 300 gatunków murawowych! Dzięki zaangażowaniu uczestników udało się potwierdzić występowanie kilku rzadkich gatunków, w tym wężymorda stepowego, którego poszukiwania trwały prawie od pierwszego dnia warsztatów. Ponadto odnaleźliśmy kilka nowych, rzadkich gatunków kserotermicznych, wcześniej nie stwierdzanych w okolicy Owczar – czyśćca kosmatego, czyśćca prostego, jastrzębca żmijowcowatego i traganka pęcherzykowatego. Podczas każdego wyjścia w teren trwały intensywne dyskusje nad rozpoznawaniem gatunków, siedlisk, genezą muraw kserotermicznych, ich ochroną i wieloma innymi zagadnieniami. Niejednokrotnie któryś z uczestników z gracją przejmował rolę prowadzących co tylko polepszało atmosferę! Nie rozpoznane w terenie gatunki oznaczaliśmy w budynku. Często ślęczenie nad „Rutkowskim” i Rothmaler’em”, przetykane zagorzałymi dyskusjami trwało do późnych godzin wieczornych. Dla rozładowania emocji, każdego wieczora odbywało się ognisko. Piwo Harnaś i gorące kiełbaski jeszcze bardziej jednak nakręcały dyskusję, które jak to często bywa - nierozstrzygnięte kończyły się ok. 02.00 w nocy.
Jednego dnia udaliśmy się na pieszą wycieczkę do użytków ekologicznych Laski I i Laski II oraz do rezerwatu Pamięcin, gdzie mieliśmy okazję obejrzeć inne niż w Owczarach murawy kserotermiczne. Wesołej i twórczej atmosfery nie zdołała zniszczyć nawet kilkuset metrowa przeprawa przez pole rzepaku, które dzieliło nas od rezerwatu. Wszystko wynagrodził odpoczynek na pamięcińskiej murawie z łanami pajęcznicy liliowatej!
Zgodnie z ideą warsztatów, które z założenia są interaktywną formą edukacji grafik został zmodyfikowany wg zainteresowań i potrzeb uczestników. Program został wzbogacony o zajęcia z rozpoznawania chwastów. Warto tu nadmienić, że w Stacji w Owczarach prowadzony jest projekt ochrony gatunków ruderalnych i segetalnych – przy budynku został założony ogródek chwastów, a w obrębie muraw, na skrawku pola, wraz ze zbożem wysiewane są gatunki charakterystyczne dla upraw. W obrębie tych dwóch powierzchni udało się odnaleźć kilkadziesiąt gatunków chwastów, w tym kilku rzadkich, m.in. lulka i bielunia.
Kolejnym elementem warsztatów, nie przewidzianym w programie była wycinka drzew i krzewów w obrębie najcenniejszych fragmentów muraw w Owczarach. Doskonale zorganizowany zespół w ciągu niespełna 2 godzin zdołał oczyścić z krzewów i nalotu drzew dwa, ponad 0,5 ha, silnie zarośnięte płaty murawy kserotermicznej! Oczywiście nie obyło się bez dyskusji! Które gatunki zostawić, a które wycinać? Jaka jest najskuteczniejsza metoda usuwania gatunków inwazyjnych? Wyrywać czy wycinać? Nagrodą za świetnie wykonaną pracę było zimne piwo u pani Marysi w lokalnym barze, przy którym dokładnie omówiono zagadnienia ochrony czynnej siedlisk półnaturalnych.
Duże zainteresowanie wzbudziła możliwość przemienienia się na chwilę w bacę albo juhasa. Spędzenie rano ok. 3 godzin na murawach kserotermicznych ze stadkiem owiec dla wielu okazało się doznaniem niezwykle odprężającym i niepowtarzalnym.
Mimo, że warsztaty trwały 5 dni wielu uczestników odjeżdżało z żalem. Nam również zakręciła się łezka w oku. Do zobaczenia na następnych warsztatach!
Warsztaty rozpoczęły się krótkim wstępem teoretycznym.
Potem na murawy!
Rzadkie i chronione gatunki trzeba było oznaczyć w terenie.
W ciągu 5 dni dokładnie spenetrowaliśmy blisko 70-hektarowy kompleks muraw w Owczarach.
Łany pajęcznicy przyprawiały o zawrót głowy.
Każdego wieczora odpoczywaliśmy przy ognisku.
Oglądanie ogródka chwastów w Owczarach.
Tuż przed wycinką...
...i zaraz po niej!
Wspólny wypas owiec na murawach kserotermicznych.
Murawy kserotermiczne w Owczarach.
Rezerwat Pamięcin.
