We wrześniu 2021 r. Klub Przyrodników rozpoczął realizację międzynarodowego projektu ochrony motyla – niepylaka apollo Parnassius apollo we współpracy z Karkonoski Park Narodowy, Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk w Krakowie oraz organizacjami z Czech Vzdělávací a informační středisko Bílé Karpaty, Český svaz ochránců přírody (Pomáhám přírodě, JARO - ochranářská skupina i Austrii European Wilderness Society.
Głównym celem projektu jest odtworzenie populacji Parnassius apollo w 3 obszarach funkcjonalnych: Sudety i Białe Karpaty w bioregionie kontynentalnym oraz wzmocnienie Alp austriackich w bioregionie alpejskim.
Zachęcamy do odwiedzenia strony projektu po więcej informacji.
HODOWLA EX-SITU |
ODTWARZANIE I OCHRONA SIEDLISK |
SPÓJNE PODEJŚCIE DO OCHRONY GATUNKU |
OCHRONA POPRZEZ EDUKACJĘ |
| W ramach projektu będziemy kontynuować hodowlę niepylaka w Karkonoskim Parku Narodowym i w Austrii oraz utworzymy trzy nowe punkty hodowlane: dwa w Sudetach (po jednym w PL i CZ) oraz jeden w Białych Karpatach (CZ). Będziemy również badać osobniki z hodowli pod kątem genetycznym w celu identyfikacji różnorodności genetycznej populacji, określenia minimalnej wielkości populacji zdolnej do przetrwania w środowisku naturalnym oraz strukturę metapopulacji w procesie reintrodukcji. | Są to półnaturalne tereny otwarte, w tym murawy, ściany skalne (żerowiska gąsienic) i ekstensywnie użytkowane łąki dla imago (siedliska rozrodcze). W ramach projektu zostanie przygotowanych 252 ha siedlisk poprzez prowadzenie ekstensywnego wypasu, usuwanie krzewów oraz koszenie. Powstanie także sieć siedlisk pomostowych, będących korytarzami migracyjnymi łączącymi poszczególne siedliska lęgowe i żerowiska. Na odtworzone siedliska gatunek zostanie reintrodukowany. Motyle wypuszczane do środowiska naturalnego będą pochodziły głównie z hodowli ex-situ wspieranych projektem | W oparciu o doświadczenie i wiedzę nabytą w ramach realizacji projektu wypracujemy spójną, międzynarodową strategię ochrony niepylaka apollo. Zostanie opracowany „Podręcznik hodowli i ochrony”, propozycje dobrych praktyk w ramach wspólnej polityki rolnej UE oraz metodyka ochrony gatunku w bioregionie kontynentalnym. Zainicjowana zostanie także platforma wymiany danych o P. apollo w formie społecznego monitoringu oparta na działaniach wolontariuszy. | Poprzez zaplanowane działania edukacyjne chcemy zwiększyć świadomość potrzeby ochrony niepylaka apollo i innych gatunków związanych z siedliskami łąk i muraw. W Stacji Terenowej w Uniemyślu powstanie Ekocentrum Apollo, wpisane w tą ideę, przeprowadzimy cykl warsztatów, spotkań i seminariów adresowanych do rozmaitych grup odbiorców, a także konferencje, wystawy i filmy. Będziemy zakładać ogrody dla motyli w „Krainie Apollo” |
Obszar projektu po stronie polskiej obejmuje południowo zachodnią część Gór Kamiennych – pasmo Gór Kruczych, następnie przez Bramę Lubawską przechodzi w Karkonosze, będące najwyższym i największym pasmem Sudetów. Jest to obszar o długości około 32 km rozciągający się od Chełmska Śląskiego przez Lubawkę i Kowary do Jeleniej Góry.
Projekt realizowany jest na obszarze Karkonoskiego Parku Narodowego (Góra Chojnik z kompleksem łąk u jej podnóża) oraz w Rezerwacie Kruczy Kamień. Projekt realizowany jest w obszarach Natura 2000: PLC020001 Karkonosze, PLH020038 Góry Kamienne, PLH020044 Stawy Sobieszowskie.
Typy siedlisk:
Skały wapienne i neutrofilne z roślinnością pionierską (Alysso-Sedion) - 6110*
Murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea) - 6210
Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion) - 6230
Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) - 6510
Górskie łąki konietlicowe i mietlicowe użytkowane ekstensywnie (Polygono-Trisetion i. Arrhenatherion) - 6520
Środkowoeuropejskie wyżynne piargi i gołoborza krzemianowe - 8150
Podgórskie i wyżynne rumowiska wapienne - 8160*
Wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami Potentilletalia caulescentis - 8210
Ściany skalne i urwiska krzemianowe ze zbiorowiskami z Androsacion vandelii – 8220;
Pionierskie murawy na skałach krzemianowych (Arabidopsidion thalianae) - 8230
Po polskiej stronie będzie kontynuowana hodowla P. apollo w Karkonoskim Banku Genów w Jagniątkowie przez najbliższe 7 lat trwania projektu. Dodatkowo dla wzmocnienia populacji i zmniejszenia ryzyka załamania się hodowli, zostanie utworzona druga w Stacji Terenowej Klubu Przyrodników w Uniemyślu. Ich zadaniem będzie wyhodowanie osobników zdolnych do przetrwania w środowisku naturalnym. W pierwszej kolejności motyle będą wypuszczane na terenie dwóch obecnie istniejących ostoi P. apollo w Sudetach: na Chojniku w Karkonoszach oraz w rezerwacie Kruczy Kamień k. Lubawki. W ramach działań projektowych z zakresu ochrony czynnej przewiduje się przygotowanie tych siedlisk do reintrodukcji poprzez poprawę ich stanu w obrębie powyższych ostoi pod względem struktury i bioróżnorodności. Działania będą realizowane poprzez wypas, usuwanie krzewów i drzew na zarośniętych łąkach, koszenie, a także sadzenie roślin żywicielskich na łącznej powierzchni ok. 17 ha.
Podobnymi działaniami z zakresu ochrony czynnej zmierzającej do poprawy miejsc bytowania niepylaka zostaną objęte wybrane siedliska pomostowe w Sudetach, które mają stanowić korytarze ekologiczne dla migracji motyli pomiędzy dwoma wspomnianymi ostojami i kotwiczyć część populacji. Składają się one z fragmentów siedlisk kserotermicznych, wychodni skalnych, łąk z dużym udziałem Sedum maximum oraz siedlisk wtórnych – antropogenicznych takich jak np. wały przeciwpowodziowe, fragmenty nasypów kolejowych, stare groble po nieczynnych stawach. Drugi typ siedlisk związany jest z imago niepylaka apollo i są to siedliska z roślinami nektarodajnym, głównie ekstensywne łąki świeże i wilgotne.
Hodowla niepylaka apollo w Stacji Terenowej w Uniemyślu skomponuje się z tworzonym tu multimedialnym Centrum Edukacji Ekologicznej – EkoCentrum Apollo, którego zadaniem będzie edukacja przyrodnicza skupiona w obszarze Sudetów Środkowych, głównie Gór Kamiennych i Wałbrzyskich i kładąca akcent na gatunki związane z półnaturalnymi terenami otwartymi z niepylakiem apollo jako gatunkiem parasolowym.
FINANSOWANIE PRZEDSIĘWZIECIA
Łączny budżet projektu wynosi 5 037 225,00 Euro. Wartość projektu w części Polskiej: 11 122 623 zł.
Projekt jest finansowany z wielu źródeł. W Polsce podmiotami dofinansowującymi są:
- Program LIFE – 60%.
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – 35%.
- Data rozpoczęcia: 01.09.2021
- Data zakończenia: 31.03.2028
