Jak informowaliśmy kilkukrotnie we wcześniejszych Wiadomościach, Forest Srewardship Council (FSC) od 2018 r. lat pracuje nad nowelizacją Krajowego Standardu Gospodarki Leśnej FSC dla Polski, co jest konieczne w związku z dokonaną nowelizacją ram międzynarodowych. Standard ten miała pierwotnie opracować grupa robocza, w skład której wchodzili 3 przedstawiciele izby ekonomicznej, 3 przedstawiciele izby społecznej, 3 przyrodnicy oraz zaliczony do Izby Przyrodniczej przedstawiciel Lasów Państwowych. W 2021 r. powstał częściowo 2 Projekt Standardu Gospodarki Leśnej FSC dla Polski, ale kilka kluczowych kwestii pozostawało w nim nieuzgodnionych między członkami Grupy. W lutym 2022 r. FSC International rozwiązało Grupę i postanowiło opracować standard wg tzw. procedury alternatywnej, jako tzw. Przejściowy Standard Krajowy. W tym celu FSC utworzyło tzw. Techniczną Grupę Roboczą, złożoną z przedstawicieli firm audytujących. Ta Grupa właśnie opracowała swój projekt Standardu.
Obecnie FSC ogłasza konsultacje Przejściowego Standardu Krajowego Gospodarki Leśnej FSC dla Polski, będącego produktem prac Technicznej Grupy Roboczej:
Konsultacje trwają od 29 lipca do 9 września 2022 r., a uwagi można zgłaszać tylko za pomocą formularza internetowego. Uwagi mogą dotyczyć tylko poszczególnych wskaźników, pojęć i załączników do standardu (nie da się zgłosić uwag ogólnych).
W obecnie konsultowanym projekcie, miedzy innymi:
- Zachowano dużą część dorobku „2 projektu Standardu Gospodarki Leśnej”;
- Dodano na stronie tytułowej cytat z Jana Pawła II na temat woli Stwórcy względem obcowania człowieka z przyrodą;
- Skrócono definicję „drzew biocenotycznych” (co może otworzyć pole do zgodnego ze standardem wycinania niektórych z nich);
- Proponowany w 2 Projekcie, sugerowany w międzynarodowych ramach FSC, wymóg, by w przypadku sporu o działania w lesie, zarządca lasu musiał wstrzymać działania powodujące nieodwracalne skutki dla istoty sporu, został zniweczony przez ograniczenie go tylko do „sporów sądowych”;
- Pozwolono na planowanie, w certyfikowanych przez FSC lasach, pozyskania przekraczającego przyrost drewna (tj. w przypadku dużej ilości starych drzewostanów, na szybsze cięcia rębne w nich);
- Pozwolono na skracanie nawrotów zrębów do 4 lat (obecny standard wymaga 5 lat);
- Zmniejszono strefę przy wodach, w której nie wykonuje się zrębów zupełnych, z 2 wysokości drzewostanu (jak w obecnym standardzie) do 1 wysokości drzewostanu; za to rozszerzono jej zastosowanie na sąsiedztwo innych ekosystemów;
- Utrzymano wymóg pozostawiania 5% kęp starodrzewia podczas cięć rębnych, zarówno w rębniach zupełnych jak i złożonych (zawarty w obecnym standardzie), ale 5% miałoby być odnoszone do „sumy działek zrębowych rębni zupełnych i cięć uprzątających w rębniach złożonych zaplanowanych na dane dziesięciolecie”, a nie do poszczególnych działek zrębowych (większa elastyczność, ale pogorszenie w stosunku do obecnego standardu, bo bardzo utrudni weryfikację);
- Przywrócono normy procentowe dotyczące minimalnej ilości tzw. powierzchni referencyjnych (tj. fragmentów lasu wyłączonych z użytkowania) – mają obejmować „nie mniej niż 5% powierzchni leśnej w skali RDLP, a w skali Nadleśnictwa nie mniej niż 3% powierzchni ogólnej” (do 2014 r. stosowano w certyfikacji wymóg 5% nadleśnictwa, ale w 2014 r. FSC International wykreśliło ze standardu stosowanego w Polsce jakikolwiek wskaźnik procentowy).
Forest Stewardship Council jest międzynarodową niezależną organizacją, zarządzającą systemem dobrowolnej certyfikacji gospodarki leśnej. Krajowe Standardy Gospodarki Leśnej FSC są podstawą przyznawania certyfikatów FSC. W Polsce certyfikaty takie posiada obecnie większość RDLP Lasów Państwowych z wyjątkiem RDLP Krosno, RDLP Łódź i RDLP Białystok (w którym certyfikowana jest tylko grupa nadleśnictw bez trzech nadleśnictw w Puszczy Białowieskiej), a także LZD w Siemianicach. Certyfikat FSC powinien być potwierdzeniem, że gospodarka leśna jest prowadzona w sposób chroniący wartości ekologiczne, odpowiedzialny społecznie i sensowny ekonomicznie. Certyfikat FSC jest generalnie ceniony wyżej od innych certyfikatów leśnych, np. PEFC, choć często podnoszone jest, że w ostatnich latach i on ulega dewaluacji. Klub Przyrodników do 2014 r. wspierał certyfikację lasów w systemie FSC, ale wskutek tej dewaluacji, w grudniu 2014 r. uznaliśmy i ogłosiliśmy, ze Znak FSC nie będzie też już dla nas dłużej gwarancją odpowiedzialnego leśnictwa. Mimo to, do 2022 r. wspieraliśmy proces rewizji polskiego standardu i uczestniczyliśmy w Grupie Roboczej, jednak – jak opisano wyżej – współpraca ta zakończyła się niepowodzeniem.
