Klub Przyrodników

W 2011r. działalność Koła skupiła się na następujących zagadnieniach:

a) Jez. Płotki znajdującego się w obrębie SOO Ostoja Pilska i OSO Puszcza nad Gwdą;
b) strumienia zasilającego w wodę Jezioro Karasiowe na Osiedlu Górnym w Pile;
c) organizacji imprez plenerowych na terenie wyrobisk dawnej cegielni w Wałczu;
d) dąb szypułkowy przy ul. Adama Asnyka i ul. Mikołaja Reja.

       4. Inwentaryzacje:

a) Opracowanie dokumentacji w zakresie ochrony drzew w dolinie Gwdy na terenie miasta Piły przed działalnością bobrów.

b) Inwentaryzacja przyrodnicza związana z planowaną obwodnicą Piły i Ujścia - częścią dróg ekspresowych S10 i S11.

5. Ochrona walorów przyrodniczych Borów Kujańskich, czyli nawiązanie współpracy z Nadleśnictwem Złotów.

6. Złożenie wniosków o powołanie pomników przyrody:
    a) Urząd Miasta w Krajence
    b) Urząd Gminy Przechlewo
    c) Urząd Miasta i Gminy Debrzno;
    d) Urząd Gminy Zakrzewo.

7. Cykl warsztatów w ramach projektu "Społeczność lokalna Doliny Noteci szuka dróg rozwoju obszarów wiejskich".

8. Mikroprojekt: "Działania ochronne w hibernakulum znajdującym się w ruinach browaru kuźnickiego w pobliżu rezerwatu przyrody Kuźnik".

9. Wyprawy przyrodnicze PKKP.

10. Bałkańska wakacyjna wyprawa PKKP.

 

1. Pilskie Spotkania Przyrodnicze.

W 2011r. odbyły się dwie sesje z cyklu Pilskich Spotkań Przyrodniczych będących próbą kontynuacji spotkań przyrodniczych, które odbywały się w Pile w latach 20 i 30-tych XXw. Skupiały one osoby zaangażowane w ochronę lokalnej przyrody oraz miały na celu popularyzację tematyki przyrodniczej.
Pomysłodawcą i organizatorem PSP jest PKKP. Kolejne sesje mają przybliżyć mieszkańcom Piły najciekawsze pod względem przyrodniczym miejsca w mieście oraz okolicach. Docelowo PSP mają odbywać się dwa razy w roku. Tradycją PSP jest zaproszenie na każdą sesję gościa nie będącego członkiem Klubu Przyrodników, ale np. działających w innych zaprzyjaźnionych organizacjach ekologicznych.
I sesja Pilskich Spotkań Przyrodniczych odbyła się 28.01.2011r. i nosiła tytuł: Co wiemy o przyrodzie Piły? Zaproszonym gościem był dr Paweł M. Owsianny z Zamiejscowego Ośrodka Dydaktycznego UAM w Pile. Tekst zaproszenia można znaleźć pod linkiem:
http://www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news030
oraz relacje wraz ze streszczeniami poszczególnych prezentacji:
http://www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news032 
II sesja Pilskich Spotkań Przyrodniczych odbyła się 16.12.2011r. i nosiła tytuł: dolina Noteci. Tym razem goście PSP był Marek Maluśkiewicz, przewodniczący Nadnoteckiego Koła PTOP "Salamandra", który przedstawił prezentację pod tytułem: ptaki doliny Noteci. Tekst zaproszenia wraz z tematami pozostałych prezentacji można znaleźć pod linkiem:
http://www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news039
Dziękujemy dyrekcji I Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej - Curie w Pile za nieodpłatne udostępnienie auli szkolnej, jako miejsca, w którym mogą odbywać się PSP.

2. Monitoring zimowisk nietoperzy (ruiny kuźnickiego browaru, kolektor deszczowy w Pile - Motylewie).

W 2011r. kontynuowano monitoring zimowisk nietoperzy w ruinach browaru kuźnickiego oraz w kolektorze burzowym w Pile - Motylewie. To ostatnie zimowisko znane jest dopiero od kilku lat i jest to kolejne z największych zimowisk nietoperzy w północno-zachodniej Polsce leżące na obszarze ziemi pilskiej. W ruinach browaru monitoring prowadzony jest już od 11 lat. Hibernuje w nich kilkaset nietoperzy z dotychczasową rekordową liczebnością 2008r. (545 osobników). Natomiast w kolektorze deszczowym odbyło się czwarte liczenie, z dotychczasową rekordową liczebnością 2230 policzonych nietoperzy w 2009r.
Uczestnicy: Grzegorz Wojtaszyn, Kamil Kryza, Artur Stanilewicz.

3. Interwencje w sprawie:

a. Jez. Płotki znajdującego się w obrębie SOO Ostoja Pilska i OSO Puszcza nad Gwdą:

W doniesieniach prasowych pojawiły się informacje o planowanej na terenie Jeziora Płotki inwestycji polegającej na umieszczeniu w zbiorniku szeregu figur dinozaurów (w odstępach 30 m, na głębokości 10-15 metrów), z których jedna cyklicznie będzie wynurzała się ponad powierzchnię zbiornika. Zbiornik ten jest jeziorem ramienicowym, podlegającym ochronie w ramach obszaru Natura 2000 "Ostoja Pilska". Napisaliśmy pismo do RDOŚ w Poznaniu z zapytaniem czy inwestor kontaktował się w tej sprawie z RDOŚ i czy RDOŚ wydała pozytywną opinię na temat planowanej inwestycji, biorąc pod uwagę prawdopodobny negatywny wpływ przedsięwzięcia na Jez. Płotki.
Informacje na temat inwestycji można znaleźć pod linkami:
www.deepdiver.pila.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=20:dinozaury-opanoway-pla-&catid=10:start&Itemid=1wiadomosci.onet.pl/regionalne/poznan/dinozaury-ozyja-w-jeziorze-na-pilskich-plotkach,1,4216827,wiadomosc.htmlwww.radiomerkury.pl/informacje/pozostale/dinozaury-prosto-z-wody-w-pile.htmlpila.naszemiasto.pl/artykul/826108,park-jurajski-10-metrow-pod-woda-na-plotkach,id,t.htmlwww.zycie.pila.pl/informacje/20110321-park-jurajski-na-dnie-plotek/index.php 

b. strumienia zasilającego w wodę Jezioro Karasiowe na Osiedlu Górnym w Pile:

W 2011r. kontynuowaliśmy działania związane z zanikiem wody w strumieniu zasilającym Jez. Karasiowe. Wiosną 2011r. obserwowany był znaczący spadek poziomu (okresowo prowadzący do całkowitego zaniku) wody w strumieniu posiadającym źródła w okolicach ulicy Wypoczynkowej w Pile. Zanik wody w strumieniu związany jest z kierowaniem koryta do stawów powstałych przy ulicy Wypoczynkowej.
Wspominany strumień zasila Jezioro Karasiowe, które w 2011r., dzięki wysokiemu poziomowi wód gruntowych, wczesną wiosną wypełniło się po kilku latach wodą. Jezioro stanowi ważne godowisko płazów, w tym kumaka nizinnego, gatunku objętego ochroną prawną w Polsce (na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237)) oraz na terenie całej Unii Europejskiej (DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. U. L 206, 22.7.1992, p.7)). Odcięcie zasilania jeziora może prowadzić do niekorzystnych zmian siedliskowych, co w trakcie rozrodu płazów oraz sezonu lęgowego ptaków może mieć negatywny wpływ na populacje gatunków związanych zarówno z samym strumieniem i jego okolicami (m. in. wilgotne łąki ze stanowiskami żurawia oraz derkacza), jak i Jeziorem Karasiowym. Wysłaliśmy pisma z prośbą o wyjaśnienie i podjęcie działań do RDOŚ w Poznaniu, Prezydenta Miasta Piły, Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Urzędu Miasta Piły i Nadleśnictwa Zdrojowa Góra.

c. organizacji imprez plenerowych na terenie wyrobisk dawnej cegielni w Wałczu:

W maja 2011r. na terenie wyrobisk dawnej cegielni w Wałczu odbyła się inscenizacja historyczna "Obrazy z ostatnich dni II wojny światowej" współorganizowana m. in. przez Urząd Miasta Wałcza i Muzeum Ziemi Wałeckiej. Elementem imprezy były próby pirotechniczne generujące poza mechanicznym naruszeniem skarp, także znaczny hałas i pożar fragmentu murawy. Film dokumentujący przebieg imprezy obejrzeć można w internecie (np. na stroniehttps://www.youtube.com/watch?v=x8frQz63igg). Inscenizacja odbywała się w znanym od 2008 r. stanowisku żołn Merops apiaster, ptaków objętych w Polsce ścisłą ochroną gatunkową (na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237)), umieszczonych na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce, w kategorii NT (bliskie zagrożenia) oraz w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych, w kategorii LC (najmniejszej troski).
Dla żołn stanowisko w Wałczu jest jednym z najdalej wysuniętych na północ. W sąsiedztwie wyrobisk stwierdzano również lęgowe stanowiska m. in. derkaczy i żurawi. Zwróciliśmy uwagę organizatorom, że organizowanie podobnych imprez w trakcie sezonu lęgowego ptaków jest niedopuszczalne i sprzeczne z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody. Moment przylotu żołn z zimowisk na stanowiska lęgowe w Polsce to połowa maja, jednak nie można wykluczyć sezonowych wahań terminu przylotu ptaków, wobec czego podobne inscenizacje nie powinny być organizowane na terenie "Cegielni" w okresie od początku maja do przełomu sierpnia i września. Jednocześnie podkreśliliśmy, że imprezy o podobnym charakterze, ale organizowane poza sezonem lęgowym ptaków, przynoszą pozytywny efekt w postaci powstrzymywania sukcesji i odsłaniania skarp, będących potencjalnymi lęgowiskami żołn. Poprosiliśmy o uwzględnienie uwarunkowań przyrodniczych w trakcie planowania imprez plenerowych w przyszłości.

d. dąb szypułkowy przy ul. Adama Asnyka i ul. Mikołaja Reja.

Jesienią 2011r. otrzymaliśmy zawiadomienie od mieszkańców Piły mieszkających na osiedlu Górnym na temat dębu szypułkowego rosnącego przy ul. A. Asnyka i M. Reja. Zawiadomienie to dotyczyło zagrożenia dla powyższego dębu wynikającego z faktu, że rośnie on na działce, na której rozpoczęto budowę dwóch apartamentowców. Dąb znajduje się w bezpośrednim pobliżu budowanych budynków. Udałem się na miejsce budowy w celu weryfikacji otrzymanego zawiadomienia. Stwierdziłem głęboki wykop pod fundamenty drugiego z planowanych budynków poważnie odsłaniający system korzeniowy dębu. Skontaktowałem się z inwestorem i przedstawiłem mu swoje obserwacje z placu budowy podkreślając zagrożenia dla dębu wynikające z faktu odsłonięcia systemu korzeniowego oraz zbliżającej się zimy i okresu mrozów. Inwestor wiedział jaka jest sytuacja dębu, co więcej skonsultował ją z Zarządem Dróg i Zieleni Miejskiej w Pile i stwierdził, ze nie ma żadnego zagrożenia dla dębu z powodu czasowego odsłonięcia części systemu korzeniowego. Skontaktowałem się z ZDiZM w Pile w celu zweryfikowania stanowiska przedstawionego przez inwestora. Pracownicy Działu Terenów Zieleni ZDiZM potwierdzili stanowisko inwestora oraz brak zagrożenia dla dębu. Ponownie skontaktowałem się z inwestorem i uzyskałem obietnicę, że po zakończeniu prac związanych z budową fundamentów budynku odsłonięty system korzeniowy dębu zostanie zabezpieczony i zasypany. Śledziłem postępującą budowę budynku i po kilku tygodniach system korzeniowy dębu został zasypany. Dąb szypułkowy rosnący na opisywanej powyżej działce został wyznaczony w 2009r. przez PKKP jako propozycja do objęcia go ochroną pomnikową.
Uczestnicy: Kamil Kryza.

4. Inwentaryzacje:

a. Opracowanie dokumentacji w zakresie ochrony drzew w dolinie Gwdy na terenie miasta Piły przed działalnością bobrów.

Przeprowadzona w 2011r. inwentaryzacja miała na celu wyszukanie najcenniejszych drzew pod względem gatunkowym, kształtu, walorów krajobrazowych i wymiarów. Na podstawie wyników inwentaryzacji wytypowano ponad 300 drzew na podstawie cenności gatunku, walorów przyrodniczych, stopnia uszkodzenia, które w przyszłości będą zabezpieczone przed działalnością bobrów. Jednym z celów inwentaryzacji było również wyszukiwanie drzew uszkodzonych lub martwych, ale cennych pod względem przyrodniczym, np. drzewa dziuplaste, jako miejsce lęgu ptaków lub drzewa z próchnowiskami, jako miejsca rozwoju organizmów odżywiających się martwym drewnem. Drzewa te powinny pozostać do naturalnego rozkładu.
Uczestnicy: Kamil Kryza, Wojciech Gruszka, Robert Puciata, Szymon Rogala, Artur Stanilewicz.

b. Inwentaryzacja przyrodnicza związana z planowaną obwodnicą Piły i Ujścia - częścią dróg ekspresowych S10 i S11.

W 2011r. członkowie PKKP brali udział w badaniach terenowych związanych z przygotowaniem raportu oddziaływania na środowisko w ramach "Inwentaryzacji przyrodniczej wraz z ocena wpływu inwestycji na obszary Natura 2000", związanej z planowana budowa obwodnicy Ujścia i Piły.
Uczestnicy: Jakub Glapan, Wojciech Gruszka, Kamil Kryza, Robert Rosa, Robert Puciata, Rafał Ruta, Artur Stanilewicz, Grzegorz Wojtaszyn.

5. Ochrona walorów przyrodniczych Borów Kujańskich, czyli nawiązanie współpracy z Nadleśnictwem Złotów.

Położone wokół Jeziora Borowno lasy posiadają wyjątkowe walory przyrodnicze, dzięki czemu ich część włączono w Specjalny Obszar Ochrony siedlisk Natura 2000 "Uroczyska Kujańskie". Badania przyrodnicze, które prowadziliśmy na tym obszarze od kilku lat kontynuowaliśmy również w 2011r. Pozwoliło to nam na uzupełnienie wiedzy o przyrodzie tego obszaru oraz zidentyfikowaliśmy niektóre z zagrożeń. Zgromadzone przez nas informacje mogą przyczynić się do zachowania walorów obszaru, ponieważ zadania ochronne dla omawianego obszaru Natura 2000 nie są jeszcze opracowane. Jednym z najcenniejszym elementem przyrody Borów Kujańskich jest starodrzew sosnowo-dębowy w wieku ponad 200 lat. Niestety, zauważyliśmy usuwanie z niego wiatrołomów, w tym dębów zasiedlonych przez pachnicę dębową (Osmoderma eremita), będącą przedmiotem ochrony w ramach obszaru Natura 2000. Ponieważ inwentaryzacja stanowisk pachnicy w warunkach leśnych jest trudna i w większości przypadków szacunki zagęszczenia są zaniżone, należy przyjąć, że na omawianym obszarze każdy dąb w wieku ponad 150 lat jest potencjalnym siedliskiem tego chrząszcza, co potwierdzają obserwacje wiatrołomów.
Pozostałości po starodrzewach na wschodnim brzegu Jeziora Borowno są również ostoją rzadkich, wymierających oraz podlegających prawnej ochronie w Polsce porostów.
Zasugerowaliśmy Nadleśnictwu jak najmniejsze ingerowanie w lasy dębowo-sosnowe, które przekroczyły wiek 150 lat oraz pozostawianie wiatrołomów do naturalnego rozkładu w lesie.
Park w miejscowości Kujan, położony między jeziorami Kujan Mały i Borowno również stanowi ostoję organizmów saproksylicznych o ponadregionalnym znaczeniu. Naszym zdaniem Park może stanowić modelową ostoję organizmów związanych z martwym drewnem i pełnić rolę edukacyjną.
Zaoferowaliśmy współpracę naszego Koła Nadleśnictwu Złotów służącą ochronie przyrody opisywanego obszaru. Nadleśnictwo w większości przypadków podziela nasze opinie na temat ochrony przedmiotowego obszaru i deklaruje zainteresowanie współpracą.
Uczestnicy: Wojciech Gruszka, Robert Puciata, Rafał Ruta, Artur Stanilewicz.

Urzędom Miasta i Gmin przekazaliśmy, zgromadzone przez Wojciecha Gruszkę, materiały dotyczące wartościowych pod względem przyrodniczym wybranych alei drzew przydrożnych, znajdujących się na terenach poniższych gmin. Waloryzacja została wykonana na podstawie obserwacji terenowych oraz zbioru okazów porostów. Materiały te zawierały m.in. wykaz porostów "specjalnej troski", tj. chronionych i ginących w Polsce, które wymagają podjęcia działań ochronnych przed utratą siedlisk, jakimi są aleje o najwyższych walorach, stanowiące siedliska tej grupy organizmów. Duża grupa porostów cennych i wysoka liczebność populacji niektórych z nich, mogą stanowić podstawę do powołania pomników przyrody w formie alei drzew przydrożnych. Zabiegi gospodarcze we wskazanych obiektach powinny uwzględniać jedynie niezbędne prace pielęgnacyjne, takie jak, usuwanie suchych, obumarłych konarów od strony drogi i wycinanie odrośli korzeniowych. Proponowane działania przyczynią się do skutecznej ochrony bioróżnorodności w krajobrazie rolniczym gminy oraz do zachowania walorów krajobrazowych. Wnioski zostały złożone w:

a. Urzędzie Miasta w Krajence (wniosek został odrzucony);
b. Urząd Gminy Przechlewo (wniosek został odrzucony);
c.Urząd Miasta i Gminy Debrzno (czekamy na odpowiedź);
d.Urząd Gminy Zakrzewo (odpowiedź pozytywna i kontynuowanie prac nad przygotowaniem projektu uchwały rady gminy w sprawie uznania za
   pomnik przyrody alei przydrożnej).

7. Cykl warsztatów w ramach projektu "Społeczność lokalna Doliny Noteci szuka dróg rozwoju obszarów wiejskich".

PKKP wiosną 2011r. przeprowadziło kilka warsztatów na zlecenie Lokalnej Grupy Działania Krajna nad Notecią. Tematyka przeprowadzonych przez członków PKKP warsztatów dotyczyła elementów przyrodniczych doliny Noteci:

a. Kamil Kryza - Płazy i gady doliny Noteci
b. Artur Stanilewicz - Ptaki doliny Noteci
c. Szymon Rogala - Natura 2000 w dolinie Noteci
d. Wojciech Gruszka - Porosty
e. Robert Rosa, Jarosław Ramucki - Dolina Noteci
    - Owady (wstęp, biologia, budowa, ekologia, owady i człowiek)
    - Ochrona gatunkowa i jej znaczenie, motyle DN
    - Badania (cele, metodyka itp.)
    - Praktyczne metody badań, szukanie owadów
    - Owady (wstęp, ekologia, owady i ludzie)
    - Ochrona gatunkowa i jej znaczenie
    - Praktyczne metody badań owadów, szukanie owadów.

8. Mikroprojekt: "Działania ochronne w hibernakulum znajdującym się w ruinach browaru kuźnickiego w pobliżu rezerwatu
    przyrody Kuźnik".

Pod koniec 2011r. rozpoczęliśmy przygotowania do udziału w Minikonkursie na Mikroprojekty. Nasza propozycja dotyczy działań ochronnych zimowiska nietoperzy znajdującego się w ruinach browaru położonego w pobliżu rezerwatu przyrody Kuźnik. Działania mają objąć wycinkę drzew i krzewów porastających strop piwnic browaru oraz sprzątnięcie śmieci znajdujących się w browarze i jego najbliższej okolicy. Uzyskaliśmy zgodę właścicieli działki i ruin browaru na nasze działania oraz wyznaczyliśmy drzewa i krzewy przeznaczone do wycięcia. Na początku 2012r. pomogliśmy właścicielom działki złożyć wniosek o wycinkę drzew i krzewów do Zarządu Dróg i Zieleni Miejskiej w Pile.

9. Wyprawy przyrodnicze PKKP.

W 2011r. członkowie PKKP uczestniczyli w wycieczkach przyrodniczych w okolicach Piły:
- Bory Kujańskie - wyprawa lichenologiczna:
www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news034
- Wycieczka wielkanocna:
www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news035
- Bory Kujańskie - wiosennie:
www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news036
- Goraj jesiennie:
www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news037
- Nad Bukówką:
www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news038

10. Bałkańska wakacyjna wyprawa PKKP.

W 2011 r. w ramach wakacyjnej wyprawy udaliśmy się do do Rumunii. Odwiedziliśmy między innymi Marmarosz, Bukowinę, Góry Rodniańskie, Deltę Dunaju i wulkany błotne w górach Buzau. Relacje Jarka Ramuckiego z wyprawy można obejrzeć w serwisie Obieżyświat:
obiezyswiat.org/index.php?gallery=18010
obiezyswiat.org/index.php?gallery=18000
obiezyswiat.org/index.php?gallery=17932
obiezyswiat.org/index.php?gallery=17933
obiezyswiat.org/index.php?gallery=17255