Klub Przyrodników

W 2012r. działalność Koła skupiła się na następujących zagadnieniach:

1. Przygotowanie pilskiej monografii przyrodniczej, podsumowującej wiedzę na temat przyrody miasta Piły w ujęciu historycznym i współczesnym.

2. Monitoring zimowisk nietoperzy.

3.Interwencje w sprawie:
   a) prac termomodernizacyjnych w budynkach mieszkalnych zasiedlanych przez chronione gatunki ptaków przy ul. Zamenhofa w Pile;

   b) rannego łabędzia niemego przebywającego w dolinie Gwdy;
   c) potencjalnych zimowisk nietoperzy na terenie byłych Zakładów Mięsnych oraz Gemar-Umech Sp. z o.o. w Pile.

4.Konsultacje w sprawie prac terenowych przy zabezpieczaniu drzew na podstawie opracowanej w 2011r. dokumentacji w zakresie
   ochrony drzew w dolinie Gwdy na terenie miasta Piły przed działalnością bobrów.

5. Inwentaryzacja walorów przyrodniczych Borów Kujańskich i wstępna koncepcja ochrony starodrzewów sosnowo-dębowych na
    wschodnim brzegu jeziora Borowno i parku w miejscowości Kujan (obiekty wchodzą w skład obszaru Natura 2000 Uroczyska
    Kujańskie PLH300052).

6. Kontynuowanie prac nad złożeniem wniosków o powołanie pomników przyrody:

    a) Urząd Gminy Zakrzewo;
    b) Urząd Miasta i Gminy Debrzno;
    c) Urząd Miasta Piły.

7. Spotkanie animacyjne: "NGO jako beneficjent POKL".

8. Mikroprojekt: "Działania ochronne w hibernakulum znajdującym się w ruinach browaru kuźnickiego w pobliżu rezerwatu przyrody
    Kuźnik".

9. Wyszukiwanie stanowisk gatunków ptaków aktywnych nocą (sów i lelka) wraz z członkami Nadnoteckiego Koła PTOP "Salamandra"
    oraz pilskimi przyrodnikami na terenie Nadleśnictw: Jastrowie, Płytnica, Zdrojowa Góra.

10. Wyprawy przyrodnicze PKKP.

 

W 2012r., po kilkuletnich staraniach, udało się przygotować tekst wraz z oprawą fotograficzną "Monografii przyrodniczej miasta Piły", której pomysłodawcą było PKKP. W monografii tej zawarto dostępną wiedzę na temat środowiska przyrodniczego miasta zarówno w kontekście historycznym, jak i współczesnym. Autorami poszczególnych rozdziałów są członkowie PKKP, lokalni przyrodnicy oraz zaproszeni do współpracy naukowcy związani z poznańskimi ośrodkami akademickimi prowadzącymi badania na terenie Piły i okolic. Obowiązki związane z pracą redaktorską objął Rafał Ruta. Przygotowanie tekstu monografii przyrodniczej było możliwe dzięki współpracy z Urzędem Miasta w Pile, który jest zleceniodawcą i wydawcą tego wydawnictwa. Obecnie oczekujemy na wydanie tej monografii.

W 2012r. kontynuowaliśmy monitoring zimowisk nietoperzy w ruinach browaru kuźnickiego oraz w kolektorze burzowym w Pile - Motylewie. To ostatnie zimowisko znane jest dopiero od kilku lat i należy do największych zimowisk nietoperzy w północno-zachodniej Polsce. W ruinach browaru monitoring prowadzony jest już od 11 lat. Hibernuje w nich kilkaset nietoperzy z dotychczasową rekordową liczebnością w 2008r. (545 osobników). Natomiast w kolektorze deszczowym odbyło się piąte liczenie, z dotychczasową rekordową liczebnością 2230 policzonych nietoperzy w 2009r. Ponadto poszukujemy nowych zimowisk nietoperzy na terenie Piły oraz w jej najbliższej okolicy. Efektem tych poszukiwań jest odkrycie dwóch nowych zimowisk: ziemianka na terenie Ośrodka Turystyczno Wypoczynkowego "PŁOTKI" k/Piły oraz tunel w nasypie kolejowym w Pile - Leszkowie. W zimowiskach tych hibernuje od kilku do kilkunastu nietoperzy.

Uczestnicy: Kamil Kryza, Artur Stanilewicz, Grzegorz Wojtaszyn oraz członkowie NTNP.

a. prac termomodernizacyjnych w budynkach mieszkalnych zasiedlanych przez chronione gatunki ptaków przy ul. Zamenhofa w Pile:

    Wiosną 2012r. kontynuowano prace termomodernizacyjne w budynkach mieszkalnych na osiedlu przy ul. Zamenhofa w Pile, rozpoczęte w 2011r. Z poprzednich sezonów lęgowych wiedziano, że budynki te wykorzystywane są m.in. przez jerzyki, oknówki oraz gołębie, jako miejsca lęgowe. Administratorem budynków jest Spółdzielnia Mieszkaniowa "Jadwiżyn. Skierowaliśmy do administratora pismo z informacją o gniazdowaniu chronionych prawem gatunków ptaków w powyższych budynkach oraz wzięcie tego pod uwagę podczas wykonywania prac termomodernizacyjnych. Poprosiliśmy również, żeby pozostawiono szczeliny w stropodachu, które wykorzystywane są, jako miejsca odbywania lęgów, niezabezpieczone z wolnym dostępem dla ptaków. Administrator budynków uwzględnił nasze uwagi w trakcie prac termomodernizacyjnych, umożliwiając dzięki temu odbycie lęgów ptaków. Kontrolowaliśmy wykonywane prace tak, aby byłe one jak najmniej inwazyjne dla gniazdujących tam ptaków. W miejscach gdzie gniazdowały ptaki oraz na pozostałych ścianach budynków wykonawca prac termomodernizacyjnych zamontował budki lęgowe.
    Uczestnicy: Kamil Kryza.

b. rannego łabędzia niemego przebywającego w dolinie Gwdy;

   20.04.2012r. interweniowaliśmy w sprawie rannego łabędzia niemego, przebywającego na Gwdzie w Pile. Łabędź miał uszkodzone lewe skrzydło, prawdopodobne złamanie z krwawiącą raną. Odniesione obrażenia mogły być spowodowane zderzeniem podczas lotu, np. z linią średniego lub wysokiego napięcia, położoną w pobliżu nad rzeką. Ptak posiadał obrączkę o nr: AC 3565. Łabędź został przez nas złapany i trafił pod opiekę weterynarza. Śledziliśmy dalszy los rannego ptaka. Niestety kości lewego skrzydła były złamane w kilku miejscach, ponadto w miejscach złamania kości były na tyle zmiażdżone, że zostało zatrzymane krążenie i dodatkowo wystąpił stan zapalny. Podjęto, więc decyzję o eutanazji łabędzia. Pani weterynarz potwierdziła, że obrażenia te spowodowane były silnym uderzeniem, dlatego zderzenie z linią średniego/wysokiego napięcia było prawdopodobne.
   Uczestnicy: Kamil Kryza, Michał Skwierawski

c. potencjalnych zimowisk nietoperzy na terenie byłych Zakładów Mięsnych oraz Gemar-Umech Sp. z o.o. w Pile.

    Zimą, na przełomie 2011/2012 oraz wczesną wiosną 2012r. rozpoczęto prace rozbiórkowe budynków oraz hal należących do byłych Zakładów Mięsnych oraz Gemar-Umech Sp. z o.o. w Pile. Podjęliśmy działania w celu sprawdzenia czy w burzonych piwnicach budynków oraz halach nie znajdują się zimowiska nietoperzy lub stanowiskach innych zwierząt. Nasze działania spowodowane były tym, że w jednej z piwnic na terenie nieistniejących Zakładów Mięsnych, w okresie poprzedzającym naszą kontrolę zimowało kilka nietoperzy. Jednakże w trakcie przeprowadzonych kontroli nie stwierdziliśmy zimujących nietoperzy ani innych zwierząt w wyburzanych budynkach i halach.
    Uczestnicy: Kamil Kryza, Robert Puciata, Rafał Ruta, Grzegorz Wojtaszyn

4. Konsultacje w sprawie prac terenowych przy zabezpieczaniu drzew na podstawie opracowanej w 2011r. dokumentacji w zakresie ochrony drzew w dolinie Gwdy na terenie miasta Piły przed działalnością bobrów.

Na podstawie przeprowadzonej w 2011r. inwentaryzacji mającej na celu wyszukanie najcenniejszych drzew pod względem gatunkowym, kształtu, walorów krajobrazowych i wymiarów, w 2012r. wykonawca wybrany przez Urząd Miasta w Pile wykonał zabezpieczenie części (ok. 200) wytypowanych drzew. Na podstawie powyższej inwentaryzacji zabezpieczono około połowy wyznaczonych wcześniej drzew, biorąc pod uwagę ich cenność, walory przyrodnicze oraz stopień uszkodzenia. Przedstawiciel PKKP służył pomocą w przeprowadzanych przez wykonawcę pracach terenowych. W przyszłości będą zabezpieczone również pozostałe wytypowane drzewa.

Uczestnicy: Kamil Kryza.

5. Inwentaryzacja walorów przyrodniczych Borów Kujańskich i wstępna koncepcja ochrony starodrzewów sosnowo-dębowych na wschodnim brzegu jeziora Borowno i parku w miejscowości Kujan (obiekty wchodzą w skład obszaru Natura 2000 Uroczyska Kujańskie PLH300052).

Położone wokół Jeziora Borowno lasy posiadają wyjątkowe walory przyrodnicze, dzięki czemu ich część włączono w Specjalny Obszar Ochrony siedlisk Natura 2000 "Uroczyska Kujańskie". Badania przyrodnicze, które były prowadzone na tym obszarze od kilku lat kontynuowano również w 2012r. Pozwoliło to na uzupełnieniu wiedzy o przyrodzie tego obszaru oraz zidentyfikowaniu niektórych z zagrożeń. Zgromadzone informacje mogą przyczynić się do zachowania walorów obszaru, ponieważ zadania ochronne dla omawianego obszaru Natura 2000 nie są jeszcze opracowane. Najcenniejszym elementem przyrody Borów Kujańskich jest starodrzew sosnowo-dębowy w wieku ponad 200 lat. Niestety, stwierdzono usuwanie z niego wiatrołomów, w tym dębów zasiedlonych przez pachnicę dębową (Osmoderma eremita), będącą przedmiotem ochrony w ramach obszaru Natura 2000. Ponieważ inwentaryzacja stanowisk pachnicy w warunkach leśnych jest trudna i w większości przypadków szacunki zagęszczenia są zaniżone, należy przyjąć, że na omawianym obszarze każdy dąb w wieku ponad 150 lat jest potencjalnym siedliskiem tego chrząszcza, co potwierdzają obserwacje wiatrołomów.

Pozostałości po starodrzewach na wschodnim brzegu Jeziora Borowno są również ostoją rzadkich, wymierających oraz podlegających prawnej ochronie w Polsce porostów.

Zasugerowano Nadleśnictwu jak najmniejsze ingerowanie w lasy dębowo-sosnowe, które przekroczyły wiek 150 lat oraz pozostawianie wiatrołomów do naturalnego rozkładu w lesie.

Park w miejscowości Kujan, położony między jeziorami Kujan Mały i Borowno również stanowi ostoję organizmów saproksylicznych o ponadregionalnym znaczeniu. Park może stanowić modelową ostoję organizmów związanych z martwym drewnem i pełnić rolę edukacyjną.

Zaoferowano współpracę naszego Koła Nadleśnictwu Złotów służącą ochronie przyrody opisywanego obszaru. Przesłano przygotowaną przez Wojciecha Gruszkę i Rafała Rutę "Wstępną koncepcję ochrony starodrzewów sosnowo-dębowych na wschodnim brzegu jeziora Borowno i parku w miejscowości Kujan (obiekty wchodzą w skład obszaru Natura 2000 Uroczyska Kujańskie PLH300052)". Nadleśnictwo pozytywnie odpowiedziało na nasze propozycje na temat ochrony przedmiotowego obszaru i zadeklarowało kontynuowanie współpracy.

Uczestnicy: Wojciech Gruszka, Rafał Ruta, Artur Stanilewicz, Szymon Rogala, Kasia Żuk.

6. Kontynuowanie prac nad złożeniem wniosków o powołanie pomników przyrody:

a. Urząd Gminy Zakrzewo:
    W 2012r. kontynuowano rozmowy z Urzędem Gminy Zakrzewo na temat objęcia ochroną pomnikową alei drzew przy drodze nr 189 Jastrowie - Więcbork. Urząd Gminy podjął działania związane z przygotowaniem uchwały w sprawie ustanowienia pomnika przyrody powyższej alei drzew. Projekt uchwały został przesłany do RDOŚ w Poznaniu. W 2011r. przekazano Urzędowi Gminy, zgromadzone przez Wojciecha Gruszkę, materiały dotyczące wartościowej pod względem przyrodniczym alei drzew przydrożnych, znajdującej się na terenach gminy Zakrzewo.
    Waloryzacja została wykonana na podstawie obserwacji terenowych oraz zbioru okazów porostów. Materiały te zawierały m.in. wykaz porostów "specjalnej troski", tj. chronionych i ginących w Polsce, które wymagają podjęcia działań ochronnych przed utratą siedlisk, jakimi są aleje o najwyższych walorach, stanowiące siedliska tej grupy organizmów. Duża grupa porostów cennych i wysoka liczebność populacji niektórych z nich, mogą stanowić podstawę do powołania pomników przyrody w formie alei drzew przydrożnych. Zabiegi gospodarcze we wskazanych obiektach powinny uwzględniać jedynie niezbędne prace pielęgnacyjne, takie jak, usuwanie suchych, obumarłych konarów od strony drogi i wycinanie odrośli korzeniowych. Proponowane działania przyczynią się do skutecznej ochrony bioróżnorodności w krajobrazie rolniczym gminy oraz do zachowania walorów krajobrazowych.

b. Urząd Miasta i Gminy Debrzno:
    W 2012r. kontynuowano wymianę korespondencji z Urzędem Miasta i Gminy Debrzno w sprawie objęcia ochroną pomnikową alei drzew przy drodze powiatowej 2550G. Urząd Miasta i Gminy przekazał sprawę do Powiatowego Zarządu Dróg, który negatywnie zaopiniował wniosek dotyczący objęcia ochroną powyższej alei drzew.

c. Urząd Miasta Piły:
    Po raz kolejny przekazano Urzędowi Miasta w Pile listę drzew wytypowanych do objęcia ochroną pomnikową. Urząd Miasta rozesłał te propozycje do właścicieli i/lub zarządców działek w celu przeprowadzenia konsultacji. Do końca 2012r. nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi.

Uczestnicy: Wojciech Gruszka, Kamil Kryza

7. Spotkanie animacyjne: "NGO jako beneficjent POKL".

W styczniu 2012r. PKKP otrzymało zaproszenie z Regionalnego Ośrodka Europejskiego Funduszu Społecznego w Pile na spotkanie przeznaczone dla przedstawicieli organizacji pozarządowych dotyczącego pozyskania środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z przeznaczeniem na działalność statutową tych organizacji.

Uczestnicy: Kami Kryza

8. Mikroprojekt: "Działania ochronne w hibernakulum znajdującym się w ruinach browaru kuźnickiego w pobliżu rezerwatu przyrody Kuźnik".

Pod koniec 2011r. rozpoczęto przygotowania do udziału w Minikonkursie na Mikroprojekty. Nasza propozycja dotyczyła działań ochronnych zimowiska nietoperzy znajdującego się w ruinach browaru położonego w pobliżu rezerwatu przyrody Kuźnik. Zaplanowane działania wykonano w 2012r. i objęły one wycinkę drzew i krzewów porastających strop piwnic browaru, których korzenie powodowały niszczenie ścian obiektu oraz sprzątnięcie śmieci znajdujących się w piwnicach browaru i jego najbliższej okolicy. Przed rozpoczęciem prac uzyskaliśmy zgodę właścicieli działki, na której znajdują się ruiny browaru na nasze działania oraz wyznaczyliśmy drzewa i krzewy przeznaczone do wycięcia. Na początku 2012r. pomogliśmy właścicielom działki przygotować wniosek o wycinkę drzew i krzewów, a następnie złożyliśmy go w Zarządzie Dróg i Zieleni Miejskiej w Pile. Na złożony wniosek otrzymaliśmy pozytywną odpowiedź. Wycinkę wykonał przedstawiciel właścicieli powyższej działki, natomiast sprzątanie ruin browaru przeprowadzili przedstawiciele i sympatycy PKKP oraz zaprzyjaźnieni uczniowie z NTNP I LO w Pile.

Składamy podziękowania Nadleśnictwu Zdrojowa Góra za sfinansowanie wynajęcia kontenerów na śmieci oraz zakup rękawic i worków. Szczególnie panu Jarosławowi Szczepkowskiemu i Arkadiuszowi Bazuń.

Uczestnicy: Kamil Kryza, Michał Skwierawski, Artur Stanilewicz, Grzegorz Wojtaszyn, oraz uczniowie z Nieustającego Towarzystwa Nauk Przyrodniczych.

9. Wyszukiwanie stanowisk gatunków ptaków aktywnych nocą (sów i lelka) wraz z członkami Nadnoteckiego Koła PTOP "Salamandra" oraz pilskimi przyrodnikami na terenie Nadleśnictw: Jastrowie, Płytnica, Zdrojowa Góra.

Zimą 2011 - 2012 kilku członków PKKP, Nadnoteckiego Koła PTOP "Salamandra oraz pilscy przyrodnicy w czasie nocnych wypraw sprawdzali znane oraz wyszukiwali nowe stanowiska sów i lelka. Podczas przeprowadzonych kontroli, w wybranych siedliskach, udało się stwierdzić kilka stanowisk puszczyka i włochatki oraz po jednym stanowisku puchacza i sóweczki.

Uczestnicy: Jakub Glapan, Mateusz Gutowski, Kamil Kryza, Damian Ostrowski, Michał Skwierawski, Artur Stanilewicz.

10. Wyprawy przyrodnicze PKKP.

W 2012r. członkowie PKKP uczestniczyli w poniższych wycieczkach przyrodniczych:
a) Bory Kujańskie w topniejącym śniegu:
www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news042
b) Wycieczka wielkanocna:
www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news043
c) Okolice Tuczna:
www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news044
d) Trzcianka i okolice:
www.pkkp.kp.org.pl/index.php?go=news045