Obszar środkowej Warty, dawniej wodny eden dzikiej flory i fauny, dziś tylko fragmentami przypominający swój pierwotny charakter, stanowi największy klejnot ziemi Wielkopolskiej, łączący dwa przeplatające się światy: ten ludzki - pełen ekonomiczno-ekologicznych rozterek oraz ten przyrodniczy - wciąż tętniący życiem. Rola, jaką odgrywa rzeka Warta od setek tysięcy lat na arenie globalnej, to rola naturalnego selekcjonera genów gatunków roślin i zwierząt związanych z różnorodnymi ekosystemami siedlisk nadrzecznych. Ten, jeden z największych korytarzy ekologicznych w centralnej Polsce nie tylko daje schronienie i pokarm bytującym zwierzętom, ale także stanowi miejsce rozrodu i rozwoju tysięcy ptaków, ssaków, płazów, gadów, ryb i całej rzeszy bezkręgowców.
Do niewątpliwych perełek obszaru środkowej Warty, które w różnym stopniu zostały objęte ochrona przyrodnicza i krajobrazowa, należą tereny włączone do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000.
Wielkopolski skarb przyrody
Środkowy odcinek Warty stanowi jeden z najlepiej zachowanych na terenie Wielkopolski podmokłych terenów, na którym panują sprzyjające warunki bytowania wielu rzadkich gatunków ptaków takich jak: zimorodek, perkozek, bąk, płaskonos, kropiatka, derkacz, kszyk czy rycyk. Oprócz istotnej funkcji przyrodniczej, obszar ten pełni ważną rolę krajobrazową. Mozaikowa struktura słabo użytkowanych łąk i pastwisk urozmaicona jest dzikimi meandrami starorzeczy oraz pełnych niepowtarzalnego klimatu lasami łęgowymi. W obszarze Doliny Środkowej Warty, zajmującej ponad 600 tysięcy hektarów, udokumentowano 17 różnych typów siedlisk przyrodniczych wymienionych w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej. Największą powierzchnię zajmują niżowe murawy bliźniczkowe, naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, jak również murawy kserotermiczne i in. Należy dodać, że DŚW leży na terenie Nadwarciańskiego i Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego oraz 7 Obszarach Chronionego Krajobrazu.
Ostoja Wielkopolska
Unikatowa rzeźba terenu Ostoi Wielkopolskiej wykształciła się podczas fazy poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego, tworząc moreny czołowe, kemy ozy czy tez rynny polodowcowe, Rynny znajdują się w dolinach, w których płynie rzeka Warta. Jest to region silnie zalesiony (ok.45%), poprzecinany łąkami i terenami rolniczymi tworzącymi specyficzną mozaikę terenu. Ze względu na lokalny mikroklimat oraz bioróżnorodność gatunkową flory i fauny obszar ten został włączony do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 jako ostoja siedliskowa dla 19 typów zbiorowisk roślinnych. Znaczna część terenu zlokalizowana jest w największym parku Wielkopolski - WPN-ie.
Inne obszary N-2000 na terenie Wielkopolski:
a) Siedliskowe: Ostoja Nadwarciańska, Rogalińska Dolina Warty, Dolina Noteci, Biedrusko, Dąbrowy Krotoszyńskie i Obrzyckie, Fortyfikacje w Poznaniu, Jeziora: Kubek, Zgierzynieckie, Kopanki, Puszcza Bieniszewska, Ostoja Wielkopolska
b) Ptasie: Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego, Nadnoteckie Łęgi, Wielki Łęg Obrzański, Zbiornik Wonieść, Dolina Środkowej Warty
