Klub Przyrodników

Szczegóły

Kategoria: PROJEKTOWANE I PROPONOWANE REZERWATY

Szczegóły

Kategoria: PROJEKTOWANE I PROPONOWANE REZERWATY

"Celem publikacji jest prezentacja wartości przyrodniczych kilkudziesięciu obiektów, które w wyniku badań naukowych, opracowań studialnych, m.in. do planów ochrony parków krajobrazowych i planów zadań ochronnych obszarów Natura 2000 oraz waloryzacji sozologicznej zostały wyróżnione jako centra różnorodności biologicznej i refugia zagrożonych wyginięciem gatunków roślin, zwierząt lub grzybów – zasługujące w pełni na ochronę w formie rezerwatu przyrody. Zdaniem zespołu autorskiego monografii ta forma konserwatorskiej ochrony przyrody powinna zagwarantować zachowanie dla przyszłości przedstawionych w książce obiektów – reliktów przyrody dzikiej województwa łódzkiego. Niezbędne będzie podjęcie wspólnych działań RDOŚ i Regionalnego Konserwatora Przyrody w Łodzi, przedstawicieli zainteresowanych nadleśnictw i RDLP w Łodzi, ZPKWŁ oraz przyrodników, badaczy i autorów projektów i propozycji.

Celem, a nawet imperatywem jest przeprowadzenie wizji lokalnych, uzgodnienie przebiegu granic, doprecyzowanie przedmiotów ochrony, i w efekcie – utworzenie rezerwatów przyrody. Priorytetowym zadaniem w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego województwa łódzkiego jest uzupełnienie sieci obiektów chronionych, zwłaszcza o proponowane rezerwaty przyrody i obszary Natura 2000. Do najpilniejszych zadań należy:

Uzasadnione naukowo wnioski dotyczące potrzeby powiększenia dwóch pierwszych rezerwatów zostały złożone w RDOŚ i RDLP w Łodzi. Były też zreferowane na posiedzeniu RROP w Łodzi. (...)

1. utworzenie rezerwatów:
   • źródliskowych: Źródliska Borowiny k. Bełchatowa (najcenniejszy pod względem florystycznym obszar źródliskowy w województwie), Źródła Ciosenki k. Zgierza (najbardziej wydajne źródło w województwie), Dolina Ceteńki k. Inowłodza, Struga Młynki k. Ręczna;
   • torfowiskowych: Dobroń k. Pabianic, Torfowisko Żabieniec i Torfowisko Wypalanki;
   • chroniących resztki naturalnych lasów z zagrożoną wyginięciem florą właściwą dla dawnych lasów środkowopolskich: Bory nad Pilicą, Kluki im. Henryka Baksalerskiego i inne;
   • ornitologicznych: Dolina Neru k. Dąbia i Stawy Stępowskie.
2. powiększenie kilku istniejących rezerwatów, np. Strugi Dobieszkowskiej, Lasu Jabłoniowego, Dębowca i Sługocic. Uzasadnione naukowo wnioski dotyczące potrzeby powiększenia dwóch pierwszych rezerwatów zostały złożone w RDOŚ i RDLP w Łodzi. Były też zreferowane na posiedzeniu RROP w Łodzi.

Zdecydowana większość spośród niżej scharakteryzowanych – projektowanych bądź proponowanych rezerwatów przyrody w województwie łódzkim była uwzględniona w dwóch opracowaniach w latach 2002 i 2007. Pierwszym jest raport pt. Docelowa sieć krajowego systemu obszarów chronionych (KSOCh) z uwzględnieniem łączących je korytarzy ekologicznych (Tworek i in. 2002). W 2007 roku Zarząd Województwa Łódzkiego przyjął Program ochrony środowiska Województwa Łódzkiego na lata 2008-2011. W dokumencie tym zaproponowano utworzenie 26 nowych rezerwatów przyrody. Spośród wszystkich wymienionych w obydwu dokumentach propozycji udało się utworzyć zaledwie jeden rezerwat – Gać Spalską. Walory przyrodnicze niektórych obiektów zostały pomniejszone, a nawet utracone, przede wszystkim w związku ze zmianą form użytkowania terenu albo realizacją gospodarki leśnej lub rolnej, co jest bezpośrednio związane z brakiem prawnej ochrony. Niektóre obiekty jeszcze czekają na uzupełnienie badań i być może odkrycie nieznanych dotychczas wartości biocenotycznych, florystycznych, faunistycznych i habitatowych. Pozostała jednak grupa projektowanych i proponowanych rezerwatów, które prezentują nadal wysokie walory naturalne właściwe reliktom dzikiej przyrody. Zasługują one na pilną ochronę konserwatorską. Dlatego znalazły się w niniejszym opracowaniu jako aktualne, naukowo uzasadnione propozycje.

W książce przedstawiono charakterystykę czterech projektowanych i 27 proponowanych (postulowanych) rezerwatów w Łódzkiem. Są to obiekty o wyróżniających się walorach przyrodniczo-leśnych i naukowo-dydaktycznych, w których zachowały się siedliska przyrodnicze będące przedmiotem zainteresowania Unii Europejskiej. Charakterystykę uzupełniają mapy ilustrujące lokalizację tych obiektów i fotografie prezentujące ich walory. Czytelnik dowie się, jakie szczególne wartości posiada każdy obiekt i czym się wyróżnia spośród wszystkich już istniejących i proponowanych rezerwatów przyrody.

Nadrzędnym celem tworzenia rezerwatów przyrody jest zwiększenie możliwości utrzymania i przekazania następnym pokoleniom ostatnich fragmentów naturalnej przyrody żywej i nieożywionej. W wyniku prowadzonej waloryzacji sozologicznej regionu łódzkiego uzupełniana jest sieć obiektów proponowanych do konserwatorskiej ochrony. Szczegółowe rozpoznanie w terenie i badania naukowe umożliwiają kwalifikację pozytywnie zwaloryzowanych obiektów, określając ich miejsce pośród istniejących już rezerwatów przyrody w województwie, przyczyniając się do racjonalnego rozwoju sieci obszarów chronionych. Dla przyszłego rezerwatu określa się cel objęcia ochroną, główny przedmiot ochrony, położenie w terenie, przebieg granic, zadania oraz proponowane sposoby, warunki i reżimy ochrony."

[fragment rozdziału "Przyszłość"]

Zamieszczona tu wersja danych jest aktualna na 20.04.2024 r.

Mapę można także przeglądać w serwisie UMap na pełnym ekranie (strona otworzy się w nowym oknie).

Więcej informacji o każdym z rezerwatów znaleźć można w książce "Rezerwaty przyrody w woj. łódzkim" dostępnej w naszym Sklepie

Szczegóły

Kategoria: PROJEKTOWANE I PROPONOWANE REZERWATY

Koncepcja rozwoju sieci rezerwatów przyrody w województwie opracowana w ramach przedsięwzięcia Klubu Przyrodników „Rezerwaty przyrody – czas na come back” została podsumowana w 2020 r. publikacją Michała Sierakowskiego, Arkadiusza Nowaka i Pawła Żyły „Rezerwaty przyrody w województwie opolskim –przeszłość, teraźniejszość, przyszłość”. Łącznie do ochrony rezerwatowej zaproponowano w niej 42 obszary, w tym sześć propozycji powiększeń istniejących rezerwatów. Powierzchnia łączna wszystkich nowo proponowanych obiektów wynosiła 1818,28 ha, a powiększenia istniejących obiektów – 431,92 ha. Dawało to łącznie 2250,2 ha. Łączna powierzchnia sieci rezerwatów, przy założeniu utworzenia wszystkich proponowanych, wyniosłaby 3071,17 ha, ze średnią powierzchnią o wartości 37,45 ha. Stanowiłoby to 0,33% powierzchni województwa opolskiego. Proponowane obiekty uzupełniały istniejącą sieć form ochrony przyrody w województwie oraz wzmacniały ochronę i funkcjonalność korytarzy ekologicznych. Uzupełniały też wykazane wyraźne braki ochrony rezerwatowej w regionie, np. ochronę słabo wcześniej reprezentowanych krajobrazów fluwioglacjalnych i eolicznych, oraz w ogóle nie reprezentowanych: pagórkowatego krajobrazu peryglacjalnego oraz krajobrazu pogórzy na wyżynach krzemianowych i glinokrzemianowych.

W 2021 r. na zlecenie RDOŚ w Opolu Krzysztof Badora, Grzegorz Hebda, Arkadiusz Nowak, Michał Sierakowski i Radosław Wróbel opracowali ekspertyzę kierunków rozwoju sieci rezerwatów przyrody, która potwierdziła i rozwinęła koncepcję Klubu Przyrodników. Dokonano oceny, waloryzacji i prioryteyzacji wszystkich zgłaszanych propozycji utworzenia rezerwatów. W finalnej koncepcji ujęto 53 propozycje nowych rezerwatów i 4 propozycje powiększeń, o łącznej powierzchni 3186,88 ha. Łączna powierzchnia sieci rezerwatów, przy założeniu utworzenia wszystkich proponowanych, wyniosłaby 4134,63 ha. Stanowiłoby to 0,44% powierzchni województwa opolskiego. Koncepcja ta jest prezentowana na poniższej mapie.

Zamieszczona tu wersja danych jest aktualna na 20.04.2024 r.

RDOŚ w Opolu 27 sierpnia 2022 r. utworzył rezerwat Dębniak, a 4 stycznia 2023 r. utworzył rezerwat Gogolińskie Gniewosze (28,18 ha) i rezerwat Żaba (23,87 ha).

Mapę można także przeglądać w serwisie UMap na pełnym ekranie (strona otworzy się w nowym oknie).

Więcej informacji o każdym z rezerwatów znaleźć można w książce „Rezerwaty przyrody w woj. opolskim” dostępnej w naszym Sklepie

Szczegóły

Kategoria: PROJEKTOWANE I PROPONOWANE REZERWATY

Propozycja dla tego województwa ma charakter roboczy.  Przedstawia ona aktualny stan wciąż trwających prac nad zgromadzeniem informacji o obiektach zasługujących na ochronę rezerwatową. Punktem wyjścia były propozycje z wykonanych w całym województwie inwentaryzacji przyrodniczych gmin (Biuro Konserwacji Przyrody) opublikowane swego czasu na nieistniejącym już wojewódzkim portalu internetowym. Są one stopniowo weryfikowane, uzupełniane o nowe zgłoszenia i uszczegóławiane. Osoby mające dane terenowe o proponowanych obiektach lub o innych obiektach zasługujących na ochronę proszone są o kontakt z koordynatorem (dane kontaktowe: Paweł Pawlaczyk pawel.pawlaczyk[at]kp.org.pl).

Zamieszczona tu wersja danych jest aktualna na 20.04.2024 r.

Od 2016 r. (tj. od czasu rozpoczęcia naszych prac nad koncepcją) w tym województwie powstały rezerwaty: Wiązy Reskie (2016), Bagno Iglickie (2016), Klif w Dziwnówku (2017), Klif w Łukęcinie (2017), Łąki Bobolickie (2017), Wydmy między Dźwirzynem a Grzybowem (2017), Wapienny Las (2018), Mechowisko Manowo (2018), Cisy Sosnowickie im. Tomasza Szeszyckiego (2022), Źródliska Biegały (2022); Kamienieckie Wąwozy im prof. Janiny Jasnowskiej  (2023 r.), Wysoka Skarpa Rzeki Tywy (2023 r.); powiększono rezerwat Łazy (2021).

Mapę można także przeglądać w serwisie UMap na pełnym ekranie (strona otworzy się w nowym oknie).

Więcej informacji o każdym z rezerwatów będzie można znaleźć w opracowywanej książce "Rezerwaty przyrody w woj. zachodniopomorskim", która będzie dostępna w naszym Sklepie

Szczegóły

Kategoria: PROJEKTOWANE I PROPONOWANE REZERWATY

W dotychczasowych publikacjach i innych źródłach dotyczących przyrody województwa sformułowano ponad 100 propozycji objęcia różnych obszarów ochroną rezerwatową. Przeanalizowaliśmy wszystkie propozycje rezerwatów z terenu woj. lubuskiego do jakich udało się nam dotrzeć, zawarte przede wszystkim w kompleksowych opracowaniach (Bernat et al. 1995, Gruszecki 1995, Chojnacki i Torkler 2000, Tworek i inni 2002, Jermaczek 2005), projektach planów ochrony parków krajobrazowych i rezerwatów, dokumentacjach planów ochrony i planów zadań ochronnych obszarów Natura 2000, publikacjach, materiałach RDOŚ oraz niepublikowanych danych autorów i osób współpracujących.

Ponad 70 propozycji zawarto w czterech cytowanych koncepcjach ochrony przyrody z lat 1995–2005. Propozycja BULiGL opracowana dla ówczesnych województw gorzowskiego (Gruszecki 1995) i zie-lonogórskiego (Bernat et al. 1995) wskazywała 25 obiektów z terenu dzisiejszego województwa lubuskiego. W opracowaniu WWF (Chojnacki i Torkler 2000), dotyczącym pasa gmin przy granicy z Niemcami, zaproponowano 20 rezerwatów z terenów przygranicznych województw, Tworek i in. (2000) dla całego województwa zaproponowali 16 rezerwatów. Propozycja Klubu Przyrodników sformułowana w monografii przyrodniczej regionu obejmowała utworzenie 36 rezerwatów przyrody (Jermaczek 2005). Obiekty z powyższych list powtarzały się w różnych opracowaniach, mimo różnic w metodyce i kryteriach ich identyfikacji, czasem w nieco innych granicach. Ponad 20 propozycji utworzenia rezerwatów (w tym szereg nowych w stosunku do opisanych koncepcji) pojawiło się w projektach planów ochrony parków krajobrazowych, dokumentacjach planów ochrony oraz planów zadań ochronnych obszarów Natura 2000, publikacjach, inwentaryzacjach gmin i innych opracowaniach lokalnych.

Kilkanaście opisanych w książce obiektów stanowi oryginalne propozycje autorskie, sformułowane na podstawie analizy występowania zagrożonych siedlisk i gatunków w granicach województwa. Kilkanaście innych to niepublikowane propozycje innych osób, które zechciały się z nami podzielić swoją wiedzą o przyrodzie regionu i potrzebach jej ochrony - Andrzeja Pukacza, Stanisława Rosadzińskiego i Alberta Wiadernego. Oprócz propozycji nowych rezerwatów analizie podlegały także projekty powiększenia obiektów istniejących, uzasadnione potrzebą poprawy integralności struktury i funkcji oraz zwiększenia skuteczno-ści ich ochrony. Zaproponowano powiększenie 10 istniejących obecnie obiektów - rezerwatów Buczyna Łagowska, Bukowa Góra, Czarna Droga, Dębowy Ostrów, Jeziora Gołyńskie, Mechowisko Kosobudki, Pamięcin, Uroczysko Grodziszcze, Żurawie Bagno i Żurawno. W wie-lu przypadkach projekt powiększenia dotyczy w zasadzie utworzenia nowego obiektu, często wielokrotnie pod względem powierzchni przewyższającego pierwotny.

Proponując obiekty do ochrony rezerwatowej przyjęliśmy, zgodnie z założeniami rozpoczętego przez Klub Przyrodników projektu rozwoju sieci rezerwatów w Polsce, że proponowane tu rezerwaty powinny spełniać łącznie cztery wymienione niżej warunki. Przede wszystkim muszą odpowiadać definicji ustawowej, a więc wymagają wykazania wynikających z zawartej w ustawie o ochronie przyrody definicji „szczególnych wartości” i ich przynajmniej regionalnego znaczenia. Ponadto powinny istotnie uzupełniać sieć rezerwatów uznanych dotychczas w województwie – obejmując takie składniki przyrody albo przykłady takich procesów czy zjawisk ekologicznych, które w dotychczasowej sieci rezerwatów są niedostatecznie reprezentowane. Powin-no się także oczekiwać, iż ich utworzenie umożliwi trwałą, w założeniu wieczystą, ochronę „szczególnych wartości lub walorów” uzasadniających ich uznanie. Ponadto dla ich ochrony niezbędne albo optymalne jest zastosowanie reżimu prawnego typowego dla rezerwatu przyrody, w szczególności ich ochrona wymaga: trwałego wyłączenia z normal-nego reżimu gospodarowania, bądź czasowego lub stałego ogranicze-nia lub kontrolowania dostępu ludzi, bądź starannego zaplanowania w formie planu ochrony, działań ochronnych nie przypominających form normalnie prowadzonej gospodarki.

Przedstawiony dalej zbiór wskazanych do ochrony rezerwatowej obiektów zawiera zarówno rezerwaty projektowane, jak i proponowane. Za rezerwaty projektowane uznaliśmy obiekty, dla których dokumentacja projektowa została złożona w RDOŚ w Gorzowie Wlkp., a przed rokiem 2008 u Regionalnego Konserwatora Przyrody. Jako rezerwaty proponowane przyjęliśmy obiekty, których propozycje pojawiły się w publikacjach i opracowaniach planistycznych oraz autorskie propozycje sformułowane na podstawie przeprowadzonych analiz w niniejszej książce.

Nazwy proponowanych rezerwatów mają charakter roboczy, nawiązujący do wcześniejszych propozycji bądź lokalnych określeń obiektów lub obszarów. Wiedza na temat proponowanych do ochrony obiektów jest bardzo zróżnicowana, niektóre przebadane są bardzo dokładnie, inne słabiej. We wszystkich przypadkach jest ona jednak wystarczająca, aby udokumentować potrzebę ochrony.

Zamieszczona tu wersja danych jest aktualna na 20.04.2024 r.

Mapę można także przeglądać w serwisie UMap na pełnym ekranie (strona otworzy się w nowym oknie)

Więcej informacji o każdym z rezerwatów znaleźć można w książce „Rezerwaty przyrody w woj. lubuskim” dostępnej w naszym Sklepie