Klub Przyrodników

Położenie: W sąsiedztwie miejscowości Prądocinek (gm. Dąbie)
Dane ewidencyjne: Gm. Bobrowice, obręb Dychów, dz.: 213/7, 213/8, gm. Dąbie, obręb Stary Zagór, dz.: 33/13, 34/4
Proponowana powierzchnia: 6,33 ha
Kluczowe przedmioty ochrony, siedliska i gatunki: 6210

Zwarta powierzchnia zarastających muraw kserotermicznych, ciepłolubnych okrajków, łąk rajgrasowych i zarośli zboczowych, z bardzo licznie występującym pszeńcem różowym Melampyrum arvense. Ponadto występują tu: gorysz siny Peucedanum cervaria, lebiodka pospolita Origanum vulgare, poziomka twardawa Fragaria viridis, wyka długożagielkowa Vicia tenuifolia, gwiazdosz czarnogłowy Geastrum melanocephalum.
Murawy te są od dawna nieużytkowane, wymagające ochrony, a z uwagi na atrakcyjne położenie na widokowym wzgórzu zagrożone możliwością zabudowy.

Położenie: 2 km na północny zachód od Mierkowa (gm. Lubsko i Brody)
Dane ewidencyjne: Nadl. Lubsko, obręb 3, wydz.: 217i, j, 233i, 234b, c, d, h, 235a, b, c, d, 236g
Proponowana powierzchnia: 28,44 ha
Kluczowe przedmioty ochrony, siedliska i gatunki: 7150 (50%), 3130 (10%), 7140 (10%), 91D0 (20%), przygiełka brunatna Rhynchospora fusca

Proponowany rezerwat przylega do istniejącego rezerwatu Mierkowskie Suche Bory. Pełni on kluczową funkcję w ochronie krajowych zasobów siedliska 7150 - obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion. Siedlisko to występuje tu na powierzchni ponad 20 ha stanowiąc jedno z większych skupień w Polsce i reprezentowane jest przez dwa zbiorowiska moczarów przygiełkowych: Rhynchosporetum fuscae i Sphagno tenelli-Rhynchosporetum albae sphagnetosum auriculati. Do osobliwości florystycznych proponowanego rezerwatu należą: ponikło wielołodygowe Eleocharis multicaulis oraz budujące fitocenozy dominującego siedliska charakterystyczne dla niego dwa gatunki przygiełek ? brunatna Rhynchospora fusca i biała Rhynchospora alba. Występuje tu także szereg interesujących gatunków mszaków i porostów (Stańko i in. 2015). Część płatów jest zdegenerowana w wyniku zaburzeń hydrologicznych oraz ekspansji sosny i trzęślicy modrej Molinia caerulea, jednak można je zrekonstruować przez odpowiednie działania z zakresu ochrony czynnej. Najważniejszym warunkiem trwania fitocenoz jest jednak utrzymanie zmiennego poziomu lustra wody z umożliwieniem zachodzenia procesów skrajnych: silnego przesuszenia w bezdeszczowych miesiącach letnich oraz głębokiego zatopienia w okresach wyżówek. Procesy te z jednej strony uniemożliwiają zachodzenie procesów biogenicznych (torfotwórczych), a z drugiej zapobiegają ekspansji trzęślicy oraz sosny.

Położenie: 1 km na północny wschód od Górzycy
Dane ewidencyjne: Nadl. Ośno Lubuskie, obręb 1, wydz.: 93a, b, d, f, g, h, i, j, k, l, m, n
Proponowana powierzchnia: 31,17 ha
Kluczowe przedmioty ochrony, siedliska i gatunki: 6210 (50%), 9170 (20%)

Kompleks muraw i lasów zboczowych na zboczach Pradoliny Toruńsko- Eberswaldzkiej. Cenne gatunki roślin: ostnica włosowata Stipa capillata, mikołajek polny Eryngium campestre, pięciornik piaskowy Potentilla arenaria, szałwia łąkowa Salvia pratensis, traganek pęcherzykowaty Astragalus cicer, dąbrówka kosmata Ajuga genevensis, krzyżownica zwyczajna Polygala vulgaris, dzwonek boloński Campanula bononiensis, wyka długożagielkowa Vicia tenuifolia, pięciornik wiosenny Potentilla neumanniana, ciemiężyk białokwiatowy Vincetoxicum hirundaria, pierwiosnka lekarska Primula veris, fiołek kosmaty Viola hirta, lebiodka pospolita Origanum vulgare, turzyca wiosenna Carex caryophyllea, poziomka twardawa Fragaria viridis, wiązówka bulwkowata Filipendula vulgaris, koniczyna pagórkowa Trifolium montanum, skalnica trójpalczasta Saxifraga tridactylites.
W lasach zboczowych występują między innymi: niezapominajka skąpokwiatowa Myosotis sparsiflora, kokorycz drobna Corydalis intermedia, łopian gajowy Arctium minus, fiołek przedziwny Viola mirabilis. Lasy częściowo z udziałem robinii akacjowej, jednak wszędzie z runem charakterystycznym dla zboczowych łęgów Violo odoratae-Ulmetum.
Obiekt wymaga ochrony czynnej. W latach 2005 - 2010, w ramach działalności Klubu Przyrodników prowadzono tu działania z zakresu czynnej ochrony polegające na wycince zarośli i kontrolowanym wypasie owiec. Działania te wymagają pilnej kontynuacji, najlepiej w formie realizacji planu ochrony rezerwatu przyrody.

Położenie: 1 km na południowy zachód od miejscowości Kosobudki (gm. Łagów)
Dane ewidencyjne: Nadl. Torzym, obręb 1, wydz.: 316l, 317r, 326ax, bx, c, d, o, p, r, s, t, w, x, y, z, 327d, f, i, j, 328h, 329i, 330d, h, i, j, 331f, Nadl. Bytnica, obręb 2, wydz.: 23a, b, c, 24a, b, c, 25a, b, c, d, 46c, d, 47a, 48a, b, gm. Łagów, obręb Kosobudz, dz.: 134, 158 (część), 446/3 (część)
Proponowana powierzchnia: 71,56 ha
Kluczowe przedmioty ochrony, siedliska i gatunki: 7230 (50%), 91E0 (20%), 7220 (10%)

Projekt dotyczy powiększenia utworzonego w roku 2017 na powierzchni 12,47 ha rezerwatu Mechowiska Kosobudki. Pierwotny projekt (Wołejko i Stańko 1998) zakładał rezerwat znacznie większy w stosunku do tego, jaki utworzono w roku 2017, ograniczonego wyłącznie do gruntów Klubu Przyrodników.
Poza istniejącym rezerwatem znalazły się unikatowe ekosystemy źródlisk i kilku typów torfowisk, głównie na gruntach Lasów Państwowych. Duże zróżnicowanie środowiska przyrodniczego, zwłaszcza obecność tak szczególnych siedlisk jak źródliska, mechowiska i lasy bagienne, decyduje o bogactwie flory. Stwierdzono tu prawie 200 gatunków roślin, wśród nich liczne populacje kruszczyka błotnego Epipactis palustris, kukułki Fuchsa Dactylorhiza fuchsii, reliktowych mchów (Paludella squarosa, Tomentypnum nitens, Helodium blandowii), nasięźrzała pospolitego Ophioglossum vulagtum, situ tępokwiatowego Juncus subnodulosus, narecznicy grzebieniastej Dryopteris cristata, turzycy obłej Carex diandra i innych (Wołejko i Stańko 1998, Wołejko i in. 2001, Wołejko i in. 2014).
Skuteczna ochrona obiektu w części obejmującej lasy wymaga trwałego wyłączenia go z gospodarki leśnej, a na odkrytych torfowiskach starannego zaplanowania i podjęcia działań ochronnych zapobiegających ich degradacji.

Położenie: 2 km na zachód od Nowogrodu Bobrz.
Dane ewidencyjne: Nadl. Krzystkowice, obręb 2, wydz.: 1a
Proponowana powierzchnia: 1,11 ha
Kluczowe przedmioty ochrony, siedliska i gatunki: miejsce zimowania nietoperzy, przede wszystkim mopka Barbastella barbastellus

Proponowany rezerwat znajduje się na terenie byłej niemieckiej fabryki chemicznej DAG - Alfred Nobel - Dynamit Aktion Gesellschaft, około 1,5 km na północny zachód od Nowogrodu Bobrzańskiego i obejmuje podziemny kanał odwadniający, uchodzący do Bobru oraz teren w otoczeniu obiektu.
Głównym przedmiotem ochrony jest nietoperz mopek Barbastella barbastellus. Jego populacja, zimująca w obiekcie, w roku 2005 została oszacowana na 1870 osobników i jest to największe znane w Polsce i jedno z największych w Europie zgrupowanie zimowe tego gatunku. Odnotowano tu także zimowanie innych chronionych gatunków nietoperzy: nocka rudego Myotis daubentonii, mroczka późnego Eptesicus serotinus, gacka brunatnego Plecotus auritus, nocka dużego Myotis myotis oraz karlika Pipistrellus sp.
Wyznaczony na powierzchni obszar Natura 2000, obejmujący 48,1 ha starych drzewostanów sosnowych w otoczeniu obiektu, ma stanowić rezerwuar pokarmu dla nietoperzy na jesień i wiosnę, gdyż podstawowym pokarmem mopka są motyle nocne, które chwyta w locie, w pobliżu koron drzew.

Położenie: Około 4 km na południowy wschód od Szczańca (gm. Szczaniec)
Dane ewidencyjne: Gm. Szczaniec, obręb Dąbrówka Mała, dz.: 1/6, 1/8 (część), 2/3, 2/6 (część), 282
Proponowana powierzchnia: 59,74 ha
Kluczowe przedmioty ochrony, siedliska i gatunki: 91E0 (50%), 91F0 (10%), 9170 (10%)

Proponowany rezerwat obejmuje fragment lasów łęgowych w dolinie Leniwej Obry, bezpośrednio przylegający do rzeki, znany jako uroczysko Żabi Młyn. Przeważają łęgi olszowo-jesionowe, niewielkie powierzchnie zajmują lasy o charakterze łęgów wiązowych, olsów i grądów. W drzewostanie dominuje olcha Alnus glutinosa w wieku około 100 lat, nielicznie występują: jesion Fraxinus excelsior, wiąz szypułkowy Ulmus laevis, dąb szypułkowy Quercus robur i grab Carpinus betulus. W granicach obiektu występuje kilkadziesiąt drzew, przede wszystkim dębów, wiązów i jesionów o wymiarach pomnikowych. Podszyt budują przede wszystkim: czeremcha Padus avium, kruszyna Frangula alnus, bez czarny Sambucus nigra, dereń świdwa Cornus sanguinea i leszczyna Corylus avellana. Runo jest typowe dla lasów łęgowych, wiosną dominują w nim: zawilec gajowy Anemone nemorosa, zawilec żółty Anemone ranunculoides, gajowiec żółty Galeobdolon luteum, czartawa pospolita Circaea lutetiana i gwiazdnica gajowa Stellaria nemorum. Silniej podtopione partie zajmują gatunki szuwarowe ? turzyca błotna Carex acutiformis, turzyca długokłosa Carex remota, kosaciec błotny Iris pseudoacorus i mozga Phalaris arundinacea. Spośród rzadszych gatunków roślin spotkać tu można wawrzynka wilczełyko Daphne mezereum, listerę jajowatą Listera ovalis i przylaszczkę Hepatica nobilis. Przy rzece, w południowo?wschodniej części, znajduje się pozostałość przeciętego na pół podczas prac regulacyjnych w XIX wieku wczesnośredniowiecznego grodziska, w innych częściach pozostałości umocnień z różnych okresów. Występuje tu około 30 gatunków ptaków, między innymi: dzięcioł średni Dendrocopos medius, dzięcioł czarny Dryocopus martius, żuraw Grus grus i strumieniówka Locustella fluviatilis.
Propozycję utworzenia rezerwatu sformułowano w dokumentacji planu zadań ochronnych obszaru Natura 2000 Dolina Leniwej Obry. W ramach kompensacji przyrodniczej budowy autostrady A2, odcinek Leniwej Obry graniczący z proponowanym rezerwatem podlega renaturyzacji prowadzącej do odtworzenia naturalnych siedlisk i procesów przyrodniczych.

Położenie: 2 km na południowy zachód od Starościna (gm. Rzepin)
Dane ewidencyjne: Nadl. Rzepin, obręb 1, wydz.: 290a, 294d, f, l, m, n, o, 295h, i, 301a, b, c, d, f, g, 302c, d, f, 303d, 304a, b, d, 305a, b, 306k, l, 310a, c, 311i, Nadl. Torzym, obręb 3, wydz.: 118f, 119d, g, l, n, 123a, b, c, d, f, g, h, 124a, b, c (część), d, f, g, j, k, 126a, b, c, f, g, h, i, j, k, 132a, b, c, d, 133a, c, d, 134a, 135a, 136a, 137a, 138a, b, c, d, 139a, b, c, d, h, i, j, k, 140a, b, c, d, f, gm. Rzepin, obręb Lubiechnia Wielka, dz.: 703, gm. Torzym, obręb Tarnawa Rzepińska, dz.: 146, gm. Torzym, obręb Wystok, dz.: 290, 291
Proponowana powierzchnia: 257 ha
Kluczowe przedmioty ochrony, siedliska i gatunki: 9170 (10%), 91D0 (5%), 91E0 (40%)

Rozległy kompleks dobrze zachowanych siedlisk mokradłowych, obejmujący dolinę Ilanki od okolic ujścia strumienia Tarnawki, do rejonu wczesnośredniowiecznego grodziska, wraz z odcinkiem strumienia - Cierniczki, malowniczo meandrującej na dnie głębokiego wąwozu. Wzdłuż koryta rzeki wykształcone są silnie podmokłe i w wielu miejscach niedostępne łęgi olszowe, miejscami przekształcone w olsy. Dalej od koryta znajdują się siedliska otwarte - wilgotne łąki kaczeńcowe i szuwary turzycowe. U stóp zboczy doliny znajdują się olszyny źródliskowe, a same zbocza porastają miejscami jeszcze dość dobrze zachowane grądy. W zagłębieniach terenu wykształcone są brzeziny bagienne oraz olsy torfowcowe. Spośród rzadkich gatunków roślin występują tu: hildenbrandia rzeczna Hildenbrandia rivularis, bagno zwyczajne Ledum palustre, wełnianka pochwowata Eriophorum vaginatum, turzyca darniowa arex caespitosa, rzeżucha bagienna Cardamine dentata, żankiel zwyczajny Sanicula europaea, listera jajowata Listera ovata, przylaszczka pospolita Hepatica nobilis i inne. Obszar ten jest szczególnie cenny dla ptaków ? gniazduje tu łabędź krzykliwy Cygnus cygnus, gągoł Bucephala clangula, kilkanaście par wodnika Rallus aquaticus, który również regularnie spędza tu zimę, 2-3 pary żurawi, kszyk Gallinago gallinago, słonka Scolopax rusticola, samotnik Tringa ochropus, pliszka górska Motacilla cinerea, zimorodek Alcedo atthis.
Spośród bezkręgowców na uwagę zasługuje występowanie poczwarówki jajowatej Vertigo moulinsiana i zwężonej V. angustior.

Położenie: 1 km na północny zachód od miejscowości Przyborów (gm. Nowa Sól)
Dane ewidencyjne: Nadl. Nowa Sól, obręb 1, wydz.: 110f, h, 111k, 137d, g, 138a, b, c, d, f, g, h, i, 139a, c, d, f, 140a, b, c, d, f, g, h, i, j, k, l, m, 141a, b, c, d, f, g, h, i, j, 142b, h, i
Proponowana powierzchnia: 147,91 ha
Kluczowe przedmioty ochrony, siedliska i gatunki: 3150 (20%), 91F0 (60%), 9170 (10%), 6440 (5%)

Obiekt proponowany do ochrony rezerwatowej już wielokrotnie, stanowiący jeden z lepiej zachowanych i zbliżonych do naturalnych kompleksów siedlisk doliny Odry.
Obejmuje największe i najlepiej zachowane starorzecze - rozległe Odrzysko rozciągające się między Przyborowem a Nową Solą. Jego brzegi porośnięte są mniej lub bardziej regularnie przez roślinność szuwarową z dominacją trzciny Phragmites australis, pałki szerokolistnej Typha latifolia i licznie występującą strzałką wodną Sagittaria sagittifolia. Roślinność pływającą budują dość pospolite gatunki zbiorników eutroficznych, ale również dwa rzadkie, chronione gatunki ? paproć salwinia pływająca Salvinia natans oraz kotewka orzech wodny Trapa natans. Dość licznie występuje tu także osoka aloesowata Stratiotes aloides.
Najczęściej spotykane siedlisko leśne to łęgi wiązowe. Drzewostan budowany jest przez dęby Quercus robur oraz wiązy Ulmus laevis i Ulmus minor, rzadziej spotykany jest klon polny Acer campestre. W podszycie występuje głóg dwuszyjkowy Crataegus laevigata, czeremcha Padus avium, tarnina Prunus spinosa, dereń świdwa Cornus sanguinea oraz podrost drzew. W runie zaznacza się aspekt wiosenny z licznie występującym ziarnopłonem Ficaria verna. Miejsca wyżej wyniesione zajmują płaty grądu ze współdominującym w drzewostanie grabem. Niewielkie fragmenty zajmują łąki selernicowe, od lat nieużytkowane, z dużym udziałem gatunków traworoślowych i szuwarowych, miejscami przechodzące w ziołorośla, jednak z gatunkami charakterystycznymi i rzadkimi, jak: selernica żyłkowana Cnidium dubium, czosnek kątowaty Allium angulosum, goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe i nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum.
Interesująca jest także entomofauna z pachnicą dębową Osmoderma eremita i koziorogiem dęboszem Cerambyx cerdo oraz bogatą fauną ważek, a także awifauna, z licznie występującym tu dzięciołem średnim Dendrocopos medius.