Rezerwaty przyrody - czas na comeback!

NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE O AKCJI

Nawet pobieżna analiza stanu ochrony rezerwatowej w Polsce prowadzi do jednoznacznego wniosku, że ostatnie kilkanaście lat w tej dziedzinie to permanentny kryzys. Pomimo zawartej w programie wykonawczym Krajowej Strategii Ochrony Różnorodności Biologicznej na lata 2007-2013 oceny, że potrzebujemy...

Kontynuacja ochrony ekosystemów...

Gdzie to jest i dlaczego tam?

Puszcza Drawska jest kompleksem leśnym położonym w północno-zachodniej Polsce, na granicy województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Jest to kompleks o niebanalnych wartościach przyrodniczych, uważany za jeden z cenniejszych przyrodniczo fragmentów Pomorza Zachodniego. Potwierdzeniem tych walorów było utworzenie w 1990 r. w centralnej części Puszczy parku narodowego (Drawieński Park Narodowy). Jednak niektóre obszary poza jego granicami - w tym zwłaszcza obiekty torfowiskowe - posiadają wartości przyrodnicze nie mniejsze niż obiekty objęte granicami Parku.

Znaczna część walorów przyrodniczych Puszczy Drawskiej jest związana z ekosystemami mokradłowymi, a w tym szczególnie z torfowiskami. Do najcenniejszych należą torfowiska przejściowe (siedlisko przyrodnicze 7140), w Puszczy zlokalziowane głównie w bezodpływowych zagłębieniach terenowych pochodzenia wytopiskowego. Dla tego typu siedliska Puszcza jest jedną z ważniejszych ostoi w północno-zachodniej części Polski. Równocześnie jednak torfowiska przejściowe Puszczy Drawskiej należą do silnie zagrożonych, w wyniku spadku poziomu wód gruntowych, następującej w wyniku przesuszenia torfowisk ekspansji sosny i brzozy, ekspansji trzciny, inwazji obcego gatunku - tawuły kutnerowatej.

Obiekty objęte projektem to:

  • Torfowisko Osowiec (nadleśnictwo Głusko, gmina Dobiegniew) to uznany w 2004 r. rezerwat przyrody. Jest to dawne, zlądowiałe jezioro częściowo zarośnięte szuwarem kłoci wiechowatej, a od północnej części także mozaiką torfowisk alkalicznych i torfowisk przejściowych, silnie przerośniętych trzciną - w tym z rzadkimi gatunkami torfowców (Sphagnum contortum, S. centrale, S. russowii).
  • Torfowisko Linkowo (nadleśnictwo Smolarz, gmina Drezdenko) to unikatowy kompleks jeziora dystroficznego, torfowisk przejściowych oraz brzezin bagiennych; sporządzono dokumentację projektową rezerwatu przyrody i projekt planu ochrony, rezerwat jest obecnie w trakcie formalnego uznawania. Rozpoznanie wykazało istotne zagrożenie ekspansją tawuły kutnerowatej, zaróno w samym obiekcie jak i z okolicznych, przesuszonych i zmurszałych torfowisk.
  • Torfowisko Konotop (nadleśnictwo Drawno i Bierzwnik, gmina Drawno i Bierzwnik) to uznany w 2007 r. rezerwat przyrody chroniący kompleks torfowisk wysokich i przejściowych w długiej rynnie polodowcowej. Torfowisko ma mieszany charakter omborgeniczno-soligeniczno-topogeniczny. Torfowisko w częsci centralnej jest bardzo dobrze zachowane i ma unikatową florę (m. in. Empetrum nigrum, Drosera intermedia, Hammarbya paludosa), natomiast nieco izolowana część północna jest przesuszona i zmurszała. W 2008r. sporządzono plan ochrony rezerwatu, przewidujący bierną ochronę centralnej części torfowiska, a w częsci północnej przewidujący próby jego renaturyzacji.
  • Czarne Torfowisko (nadleśnictwo Drawno gmina Drawno) to duży kompleks torfowisk przejściowych o mieszanym, topogeniczno-soligenicznym zasilaniu w wodę, jakie rozwinęły się w wyrobiskach potorfowych na pn. od jeziora Czarnego k. Drawna. Obiekt ma unikatową florę (m. in. Drosera intermedia i Drosera anglica, unikatowe torfowce i mchy brunatne). Torfowiska silnie zarastają jednak brzozą. W 2008 r. opracowano dokumentację rezerwatu (obecnie w trakcie uznawania) i opracowano plan ochrony - który identyfikuje koniecznośc ograniczania ekspansji brzozy oraz budowy kilku przegród na rowie drenującym torfowiska.
  • Rynna Rogoźnicka (nadleśnictwo Głusko, gmina Drawno) to kompleks kilku małych, śródleśnych, bardzo silnie przesuszonych topogenicznych torfowisk przejściowych i małych oczek wodnych w rynnie polodowcowej. Wymagają pilnej renaturyzacji przez zablokowanie odpływu wód wiosennych drenującym je rowem.
  • Torfowiska k. Nowej Studnicy (Nadleśnictwo Głusko, gmina Drawno) to dwa silnie zniszczone i przesuszone topogeniczne torfowiska na pn-wsch od jeziora Nowa Korytnica (jedno w oddz. 3, 4, 8 ndl. Głusko, drugie w oddz 5 i 6 tego nadleśnictwa). Wymagają pilnej renaturyzacji przez zablokowanie odpływu wody drenującym je rowem oraz usunięcia nalotów sosny, które wkroczyły na torfowiska w wyniku ich przesuszenia, a obecnie pogłębiają ich przesuszenie w wyniku transpiracji.
  • Flisowe Źródliska (nadleśnictwo Głusko, gmina Dobiegniew) to kompleks łęgów źródlskowych, z inicjatywy nadleśnictwa Głusko przewidywany do uznania za rezerwat przyrody. W 2008 r. opracowano dokumentację projektową rezerwatu, którego uznawanie jest obecnie w toku. Zidentyfikowano potrzebę pilnej budowy przegrody na sztucznym rowie drenującym źródliska. Dla rezerwatu będzie również potrzebny plan ochrony.

Założenia projektu

Projekt jest kontynuacją działań prowadzonych przez Klub Przyrodników na rzecz ochrony torfowisk w Puszczy Drawskiej, wcześniej finansowanych w ramach dwóch projektów EkoFunduszu. Działania te realizowane są w porozumieniu i we współpracy z nadleśnictwami, sprawującymi zarząd nad przedmiotowymi torfowiskami.
Celem strategicznym jest powstrzymanie procesów degeneracji torfowisk rozproszonych w kompleksie leśnym Puszczy Drawskiej i będących przedmiotami ochrony w obszarze Natura 2000 PLH320046 Uroczyska Puszczy Drawskiej (Obszar Mający Znaczenie dla Wspólnoty zatwierdzony Decyzją KE z 12.12.2008). Projekt skupia się na problemach związanych z siedliskiem przyrodniczym 7140 (torfowiska przejściowe i trzęsawiska) i częściowo 91E0 (łęgi źródliskowe). Aktualny projekt grupuje wszystkie działania, które wg stanu na sierpień 2009 r. zostały z wystarczającą precyzją zidentyfikowane jako potrzebne i pożądane dla ochrony ekosystemów mokradłowych Puszczy Drawskiej - i które powinny być podjęte niezwłocznie. Kolejne działania na torfowiskach Puszczy będą zapewne przedmiotem przyszłych aplikacji, gdy tylko zostanie uszczegółowione rozpoznanie ich potrzeb.

Biuro Klubu Przyrodników

Adres: Owczary 17, 69-113 Górzyca
Telefon: +48 694 206 670
Adres e-mail: kp(at)kp.org.pl
www: www.kp.org.pl

Projekt jest współfinansowany przez:

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,
za pomocą V osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko,
wdrażanej przez Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

galeria pd 001

Czarne Torfowisko - jeden z obiektów projektu. Fot. J. Kujawa-Pawlaczyk.

 

galeria pd 002

Po wykoszeniu trzciny na torfowisku Osowiec.

galeria pd 003

Tawuła kutnerowata - inwazyjny gatunek obcy zarastajacy torfowiska, którego zwlaczanie jest jednym z zadań projektu. Fot. P. Pawlaczyk.

galeria pd 004

Torfowisko ósowiec - jeden z obiektów projektu. Fot. P. Pawlaczyk.

galeria pd 005

Zarastajace torfowisko. Fot. P. Pawlaczyk.

Przedmiotem projektu było:

  • kontynuacja zwalczania inwazyjnego gatunku obcego zagrażającego torfowiskom Puszczy - tawuły kutnerowatej (Spiraea tomentosa) na powierzchni 42 ha (z wykorzystaniem doświadczeń zebranych we wcześniejszym projekcie EkoFunduszu),
  • budowa 15 przegród blokujących rowy, w miejscach gdzie taka potrzeba została zidentyfikowana w planach ochrony rezerwatów i koncepcjach ochrony cennych obiektów,
  • kontynuacja usuwania brzozy i sosny, które wkroczyły na torfowiska w wyniku przesuszenia i swoją obecnością obecnie pogłębiają to przesuszenie - z powierzchni 20 ha,
  • usunięcie odrośli po wykonanym w 2009 r. zabiegu usuwania brzozy w obiekcie Czarne Torfowisko k. Drawna (woj. zachodniopomorskie) - zgodnie z projektem planu ochrony projektowanego rezerwatu,
  • kontynuacja wykaszania trzciny w rezerwacie "Torfowisko Osowiec" (woj. lubuskie), w celu ochrony cennych zbiorowisk przejściowotorfowiskowych z unikatową florą mchów - zgodnie z ustanowionym planem ochrony rezerwatu,
  • próba odtworzenia roślinności torfowiskowej na fragmentach zdegradowanych torfowisk w rejonie Łęczyna i Osowca, przez zdjęcie wierzchniej warstwy murszu i reintrodukcję torfowców z sąsiednich obiektów (łącznie 2 ha),
  • udostępnienie rezerwatu Czarne Torfowisko przez budowę na jego skraju ścieżki poznawczej, zgodnie z projektem planu ochrony projektowanego rezerwatu,
  • założenie w całym obszarze Natura 2000 Uroczyska Puszczy Drawskiej nowoczesnego systemu monitoringu warunków wodnych torfowisk, opartego na miernikach elektronicznych (diverach),
  • sporządzenie planu ochrony dla proponowanego rezerwatu Flisowe Źródliska (woj. lubuskie - obecnie proponowany rezerwat wnioskowany przez Nadleśnictwo Głusko).

Projekt był częściową (odpowiadającą okresowi 2010-2013) realizacją ustaleń planów ochrony rezerwatów Torfowisko Konotop oraz Torfowisko Osowiec oraz wykonaniem zadań z projektu planu ochrony projektowanego rezerwatu Czarne Torfowisko.

Podsumowaniem projektu jest publikacja
Kujawa-Pawlaczyk J., Pawlaczyk P. 2014. Torfowiska obszaru Natura 2000 „Uroczyska Puszczy Drawskiej”. Zasoby – stan – ochrona. -> Plik pdf

 

"Kontynuacja ochrony ekosystemów mokradłowych w Puszczy Drawskiej"

 

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach V Priorytetu Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Podkategorie